1944 senesi. Mayıs 18. Güzel Qırımda dülber baar tañı üküm sürmekte. Kommunistler qurumı işte böyle acayip, tekrarlanmaz tabiat zemininde – fonunda qırımlarğa nisbeten misli yoq qırğınlıq – genotsid faciasını başladı. Qırım, Sibir, Ural, Merkeziy Asiya yollarında… qırım milletiniñ yarısından bayağı ziyade qısımı bir tamam qırılıp ketti…

Kommunistler qurumı – rejimi tarafından amelge keçirilgen facialı Asır Cinayeti esnasında elâk olğan yuzbiñlerle qırımlarnıñ aziz ruhlarına Elfatiha:

Elhamdu lillahi Rabbil alemin. Er Rahmanir Rahim. Maliki yevmeddin. İyake nabudu ve iyake nestein. İhdinassıratal müsteqim. Sıratallezi ne enamte aleyhim Ğayrilmağdubi aleyhim ve leddallin. Amin.

Ey merhametlilerniñ eñ merhametlisi Allahim! 1944 senesi mayıs 18 kününden itibaren Qırımda qırım evlâtları üzerinden başlanğan deşetli qırğınlıq künü – Matem Künü bugün Uç Aylarnıñ Sultanı Ramazan Ayına doğru kelgeni munasebetile, qırğınlıq yollarında em de qırğınlıq yerlerinde elâk olğan qırımlarğa mubarek Ramazan Ayında açılğan Cennet Qapularıñdan Cennetke kirüvge nasip eyle! Amin.

Allahu Ekber! Allah Yüce!

1944 senesi mayıs 18. Qırım halqınıñ deşetli faciağa – repressiyağa oğratılğanına ve bu misli yoq afatta qırımlar piçen kibi qırılıp ketkenine mına endi yetmiş üç yıl toldu. Albu ise, astronomiya noqtaiy-nazardan yanaşqanda, bir an sayıla. Velâkin, qırımlınıñ noqtaiy-nazarından yanaşqanda ise, o facialı 1944 senesi, mayıs 18 qara künü ve ondan soñki künler ucsız-bucaqsız astronomiya saniyeleridir desek, aslı da mubalâğa olmaz. Bu, soñu körünmegen saniyeler kibi, qırım milletiniñ de yara ağrısı mına endi çoq yıllar devamında ep irinlep kelmekte, yara ağrısınıñ soñu alâ daa körünmey.

Bu facialı milliy yaranıñ tüzelmesine-tedaviylenmesine Haq Taalânıñ Özü yardımcı olsun, qırımlarnı kendi merhametinden mahrum yapmasın. Amin.

Aqiqatta, Alla Taalânıñ iradesile, ikmetile, merhametile qırımlar ğayıp olmadılar. Aksine, olar öyle pişkinleştiler ki, endi zırhnı bile parçalap keçmege qurbileri yetişmekte. Bu meselede, uzun-uzadiye tarih ceryanında olup keçken pek çoq deliller ketirmek mümkün.

Misal içün daa yaqında qırım qızı Susanna Cemaledinova – Camala Avropanıñ büyük sañat Meydanında efsaneviy qaramanlıq yaptı. Ğayet yüksek qabiliyetli bu qırım qızı cemi manialarnı yeñip, Yevrovideniyede iştirak etti ve özüniñ qırımlığa has tatlı-acaybat sesile Avropanı, Amerikanı… – bütün dünyanı, millionlarle sañat mühlislerini esir aldı, millionlarle yüreklerni zapt etti. Neticede o birinci yerni elde etti. Albu ise, tamırları asırlar terenligine – ta Gerodottan da evelki devirge – tavrlarğa barıp tayanğan qırımlar, tekrarlanmaz-yekâne bir halq olğanınıñ daa bir isbatıdır…

Bir çoq tarihçiler, hususan tarihnıñ dedesi esap etilgen Gerodottan tutıp, zamandaşımız Andrey Samininge kelgence, qadimiy qırım milletiniñ – qırımlarnıñ tekrarlanmaz-yekâne bir halq ekenini isbat etip kelmekteler. Andrey Saminin qırımlarğa nisbeten böyle ilmiy hulâsa çıqara:

- Olarnıñ tarihı – bu küreş ve ikmettir, ğayp olunuv ve yañıdan canlanuvdır. Soñki beş yüz yıl zarfında bu az sayılı halqnı defalarca Yer yüzünden silip taşlamaq istediler. Velâkin çoq asırlı tarihını hatıralarında saqlap kelgen bu halq… ufaq yarım ada bütün Avropa topraqlarında qocaman strategiya emiyetine malik olğan bir vaqıtta bu halq feniks kibi, külden tekrar ve tekrar yañıdan canlanıp keldi…*

Ebet, Andrey Samininniñ fikirlerinde tarihiy aqiqat bar. Mezkür mantıqiy fikirlerni ise, daa demiçik añılıp keçilgen Camala hanım isbat etti. O seyyaremiz çerçivesinde keçirilgen Yevrovideniye konkursında ğalebe qazandı. Onıñ özü yaratqan ve icra etken "1944" serlevalı lirik ve aynı zamanda facialı türküsi dünyanı sarsıttı. Bütün dünya halqı qırım halqınıñ – qırım milletiniñ tarihler körmegen, yerler titregen faciasını kendi yüreklerinden keçirdi. "1944" serlevalı türküniñ esas leytmotivi ise,

kibi facia ile suvarılğan satırlardır. Yani, Camala özüniñ dülber qırım tili ile doğmuş halqınıñ yürek nidasını dünyağa bildirip, kâinatqa tellâl bağırdı. Mezkür yürek nidasını Yer üzerinde yaşağan bütün insaniyet añladı. Böyle mücizeni yalıñız efsanege has qaramanane qırımlardan çıqqan Camala kibi insan yapa bile, vesselâm.

İşte bu tarihiy vaqialar da, yuqarıda añılğan ve ep devam etken bitmez-tükenmez tarihiy ve aynı zamanda afatlı saniyeler zarfında olup keçti…

Dülber seyyaremizniñ çeşit bucaqlarında, bu cümleden dülber Qırımda yaşap kelgen aziz qırımlarğa söylemek isteymiz ki: men, sen, o… – bizler epimiz kim olsaq-olayıq, ömürniñ nasıl bir basamaqlarında bulunsaq da, isterseñ eñ yuqarı basamağında, yahud eñ aşağısında… iç bir vaqıt tamırımıznı – kimligimizni unutmayıq. Yani, bizler – qırımlar eramızdan evel yaşağan ve aynı zamanda dünyada eñ qadimiy halq esap etilgen mağrur tavrlardan tutıp, ğayet zengin ve çeşit tarihiy devirlerni basıp keçken, amma Allanıñ ikmetile coyulmağan, aksine pişkinleşken, çeşit afatlardan – facialardan degil ki sınmaq, atta beli bile bükülmegen mağrur, cesür, qorqubilmez, qaramanane qırımlarmız.

Bizler – qırımlar epimiz bir tamam İmanğa kelip, bir yaqadan baş çıqarıp Haq Taalâ bergen muqaddes bahşışnı – Vetanımıznı ve kendimizni - milletimizni - köz bebegi kibi asramalımız, qorçalamalımız, aybetlemilimiz – sevmelimiz. Muhammed Peyğamberimizniñ "Vetannı sevmek İmandandır" degen mubarek sözlerini unutmadan oña riayet etip yaşamalımız. Alla bizlerni İmandan ayırmasın, sınavlardan muvafaqiyetle keçmege daima yardımcı olsun! Amin.

1944 senesi mayıs 18 faciası aqibetinde elâk olğan – qırılıp ketken qırımlarnıñ ve taqdir mücibi Yer denilgen seyyaremizniñ türlü ülke topraqlarında yatqan vetandaşlarımıznıñ, milletdeşlerimizniñ, qandaşlarımıznıñ cümlesine Allanıñ Rahmetinde olsunlar, yataqları-daraqları nur olsun, deymiz.

Devlet Mudafaa Komiteti İ.V. Stalin arqadaşqa

SSSR Sovnarkomına V.M. Molotov arqadaşqa

İşte, keçken HH-nci asırnıñ ortalarında, daa doğrusı bir biñ doquz yüz qırq dört senesi mayıs on sekizde, türk dünyasınıñ – islâm dünyasınıñ – Avropa dünyasınıñ bir qısımı esap etilgen Qırımnıñ başına misli yoq yanıq – facia endirildi. O doğmuş urbasından soyundırılıp, çır-çıplaq qaldırıldı. Başqaca söyleycek olsaq, Qırımnı kendi evlâtlarından – qırımlardan vaqşiycasına ayırdılar. Yaralı Qırım "Yavrum – Balam!.." dep bir tarafta aizar çekse, sovet imperiyasınıñ çeşit köşelerine sepilgen qırımlar "Ana!.." dep aizar çektiler. Bu aizarlar, feryad-fiğanlar bir kün, bir ay, bir yıl devam etmedi. Bu yürek nidaları endi çoq senelerden berli devam etip kelmekte. Alla bilsin, daa neqadar devam etecek. Bu hususta bir de-bir fikir söylemek küç.

Ayuv balasını aşamağa istese, başta balasını çamurğa bulğay da, soñra aşay eken. Bu aqiqatqa yaqınmı, yoqsa yoqmı, bilmeyim, er alde halq arasında böyle laflar yüre. Bunı misal ketirgenimiz sebebi şunda ki, bir sıra suni-sahte menbalarda, güya qırımlar gitlercilerge yardım etkenler – satqınlıq yapqanlar, neticede olarnı yurtlarından çıqarğanlar degen uydurmasion fikirler dağıtıla. Er bir taraftan cail olğan ve insan qiyafetinde bulunğan iblis yalıñız, böyle safsatanı ileri süre bile em de böyle mantıqsız fikirni kendisi kibi caillerge aşlay bile. Bunıñle öz-özlerini faş eteler. Sebebi, o ya da bu millet-halq satqın olmay. Bunı añlamaq içün, bunı bilmek içün büyük baş kerekmey…

Qırımnı ve onıñ evlâtları qırımlarnı bu faciağa ketirgen yollar bir biñ doquz yüz qırq dört senesi, mayıs on sekizde degil de, ondan bayağı evelce başladı, künden-künge, aydan-ayğa, yıldan-yılğa kenişledi, ceza (repressiya) donatması ep işlenip kelindi. Ve niayet, bir biñ doquz yüz qırq dört senesi, mayıs on sekizde oña noqta qoymaq, yani qırımlarnı etnos olaraq bir tamam ğayip etmek istediler. Neticede insaniyet tarihı – dünya tarihı körmegen facia sadır oldu.

dep qan ağladı şairlerden birisi. Bala-çağa, analar, qartlar, kütremler (invalidı-lejaki), hastalar… bir biñ doquz yüz qırq dört senesi, mayıs on sekiz qırımlar içün maşer künü oldu.

Keliñiz, aqiqatqa – raqamlarğa diqqat eteyik. Tarih manbalarına köre, Ekinci cian cenkinde bir biñ doquz yüz qırq dört senesi mayıs on sekizge qadar sovetler ordusında, cebeniñ ög saflarında elli yedi biñ qırımlı faşistlerge qarşı uruşlarda qurban kettiler. Bir biñ doquz yüz qırq dört senesi, mayıs on sekizde daa seksen biñ qırımlı cebelerniñ, yalıñız ög saflarında faşistler ile cenkleşe ediler. Qırımda, qorantası yanında bulunğan askerlik yapa bilecek yaşta adam sayısı sifir, yani yoq esapta edi.

Sovetler Birligi ükümeti tarafından çıqarılğan qarar mücibi, bir biñ doquz yüz qırq dört senesi, mayıs on sekizde askerler tarafından qırımlarnıñ azbarları sarılıp, yaş-qart-hasta demeden, on beş daqqa içerisinde evlerinden çıqarılıp mezarlıqlarda toplanıldı.

Evinden çıqmaq istemegenler şeit etildiler. Toplanğanlar ise, daa tañ atmadan yük vagonlarına biri-biri üstüne yüklenildiler.

Qırımlar ile rıqma-rıq vagonlar-eşelonlar Sibirya, Ural, Merkeziy Asiya – yani sovet imperiyasınıñ çeşit köşelerine doğru yol aldılar. Bekçilik vazifesini eda etip ketken askerlerniñ keyflerine köre, kilitlengen vagonlarnıñ qapıları eki – üç künde bir kere açıldı, ölüler çıqarılıp taşlandı, kömmege bile yetiştirilmedi.

Bir biñ doquz yüz qırq dört senesi, mayıs on sekizde sadır olğan milliy facia aqibetinde, yani halqnı toplağanda, yük vagonlarına yüklegende ve yol devamında ölgenlerniñ – elâk olğanlarnıñ sayısını iç bir kimse bilmey. Bazı tarihiy malümatlarda qırım milleti aman-aman yarı-yarığa qırılıp ketti, denile. Zanımızca, o faciada qırımlar "yarı-yarıdan" daa ziyade qırıldılar, elâk oldular. Eger de sürgünlik – ceza aqibetlerinde elâk olğanlarnıñ sırasına Ekinci cian cenki cebelerinde elâk olğanlarnı, cebeden doğru Vetanlarına – Qırımğa qaytqan soñ elâk olğanlarnı, Arabat strelkasındaki ealiniñ elâk olğanlarını… episi köz ögüne alınsa, yuqarıda añılğan statistika malümatını bir tamam kenişlete-çoqlaştıra bile…

Velâkin, iç bir şeyge baqmadan, yıllar devamında alınıp barılğan sovetlerniñ-kommunistlerniñ cail ve aynı zamanda cinaiy siyaseti çultutmadı. Qırımlar halq sıfatında, qırım etnosı sıfatında yer üzerinden ğayıp olmadı. Çünki bardan yoq olmay, yoqtan bar olmay. Bu da tabiat qanunı olsa kerek.

Tabiat qanunı boyunca, ölmey sağ qalğan qırımlar kendi analarınıñ Anası sayılğan Vetanı Qırım bağrına ep sarılmaqtalar. Bugün de-bugün yüz biñlerle qırım evlâtları endi kendi Ana-Vetanı ile qavuştı. İç bir türlü manialarğa baqmadan, Ana-Qırım öz evlâtları ile, sadıq evlâtlarınıñ Ana-Qırım ile qavuşuv ceryanı, ep devam etmekte. Bu mücizeniñ episi Haq Taalânıñ merhameti, iradesi ile olup keçmekte…

Bizler ise, o facia afatlarında elâk olğan yüz biñlerle semetdeşlerimizniñ – qırımlarnıñ aziz ruhları ögünde ve aynı zamanda ğurbet yerlerde, ecel töşeginde Vetanım dep, közleri açıq ketken yüz biñlerle semetdeşlerimizniñ ölmez ruhları ögünde temenna etemiz ve cümlesine Allanıñ Rahmetinde olsun deymiz!

Ağımızdaki 2015 senesi avgust 1 ve 2 künleri, Türkiyeniñ paytahtı Ankara şeerinde II-nci Bütündünya Qırımlar Kongressi olup keçti. I-nci Kongress 2009 senesi Aqmescid şeerinde (Qırım) ötkerilgen edi.

Seyyaremizniñ çeşit köşelerinden toplanğan 430 nufuz delegat Qırımnıñ bugünini ve kelecegini, yani Vetan taqdirini yalıñız onıñ tamır halqı – qırım milleti al ete bilecegini, çeze bilecegini qayd etti. Kongress tarafından qabul olunğan mahsus beyanatta qırım milleti – qırımlar kendi Vetanından, kimliginden, aq-uquqından, üriyetinden iç bir vaqıt vazgeçmeycigi urğulandı.

Bundan ğayrı Kongresste "Bütündünya Qırımlar Kongressiniñ qırım halqına Muracaatı", "Bütündünya Qırımlar Kongressiniñ bütün insaniyetke Muracaatı", "Bütündünya Qırımlar Kongressiniñ Birleşken Milletler Teşkilâtına Muracaatı", "Bütündünya Qırımlar Kongressiniñ dünya devletlerine Muracaatı" ve diger bir sıra yüksek nufuzlı devlet ve devletke ait olmağan idareler adına vesiqalar qabul olundı.

II-nci Bütündünya Qırımlar Forumında Refat Çubar cenapları kene Kongress yolbaşçısı vazifesine tain etildi.

Niayet, beklenilgen Yañı 2015 senesi de er birimizniñ evimizge, qalbimizge kelip kirdi, yerleşti! "Yer" dep adlandırılğan seyyaremizniñ er bir sakini, bu cümleden Qara deñiz sailindeki mubarek Qırım toprağı sakinleri – qırımlar da, tarihiy 2015 seneden güzellik – melem berici mücizeler bekleyler. Barsın, er kimniñ tek müsbet-imanlı tüşünceleri ve niyetleri, tek müsbet arzu-ümütleri ve istekleri yerine kelsin! Haq Taalâ böyle müsbet-imanlı areketlerge – davranışlarğa er vaqıt ve er yerde yardımcı olsun! Barsın, mezkür Sene, özüniñ yalıñız adaletli areketlerile dünya tarihında ve aynı zamanda Qırım tarihında altın arifler ile yazılıp qalsın! Amin!

Epiñizge – epimizge Yañı Yıl hayırlı olsun!

Keçken bazar künü, yani oktâbr 26-da "Ukraina" televizion kanalında belli jurnalist Savik Şüster cenapları tarafından teşkilâtlandırılğan ve alınıp barılğan teleyayın kösterildi. Yayın, esasen, şu künü Ukrainada olup keçken Parlament saylavlarına bağışlanıldı. Millionlarle teleseyirciler qarşısında Ukrainanıñ siyasiy, biznes, arbiy… qazanlarında qaynap kelgen bir talay insan çıqışta – munaqaşada bulundılar. Olarnıñ er biri kendi fikirlerini keniş auditoriyağa seslendirmege areket ettiler.

Mezkür yayınnıñ meraqlı yeri şunda ki, Ukrainanıñ çeşit noqtalarından toplanğan studiyadaki auditoriya, yani er bir adam ögündeki dögmege basmaq ile o ya da bu şahsnıñ çıqışına – fikirine kendi munasebetini bildirip bardı. Neticede, çıqışta bulunğannıñ fikir yürütüv derecesi – seviyesi sifir faizdan yüz faiz esabında numayış olundı. 90 faizli sızıqnı yalıñız 2 – 3 adam keçip oldu.

Söylemek istegenimiz, mezkür teleyayında Qırım Milliy Meclisi Reisi Refat Çubar cenapları da iştirak etti ve şu 90 faizden ziyade ses alğan 2 – 3 adam sırasından yer aldı. Atta, onıñ aqiqatta mantıqiy fikirleri defalarca gürdeli elçırpmalarle alğışlınıldı.

Bu yerde bir şeyni qayd etmeli ki, Qırım Milliy Meclisi Reisi saf ukrain edebiy tilinde – telâfuzında lafetti. Albu ise, qırım halqınıñ – qırımlarnıñ yüksek medeniyet saibi olğanınıñ daa bir isbatdır. Em asırlar zarfında öyle olup keldi ve Alla qısmet etse öyle de devam etecek. Bunıñ esas sebebi, qırım milleti örkeniniñ temizligindedir.

Millet örkeniniñ negizi-tamırı ise, ta qadim zamanlarğa, daa doğrusı tarihniñ babası Gerodot ömüriniñ soñunace talil etip olamağan tavrlarğa barıp toquna. Qırım milleti bütün zaman o teren tarih qatlamlarından ep ğıda alıp kelmekte. Olsun, 13-nci yüzyıllıqta Solhatda (Eski Qırım) basılıp çıqqan eki qısımdan ibaret latin-acem-qırım sözlügi ve qırımlar telâfuzındaki bazı sözlerni, ikmetli ibarelerni içine qavrap alğan "Codex Cumanikus" ("Kodeks Kumanikus") edebiyat abidesi, olsun 12 – 13 asırlarda yaşağan büyük sıma Muhammed (Mahmud) Qırımlı, yahud olsun sultan Beybars isimile belli olğan ve 13 – 14 asırlarda Mısır tahtında bulunğan qırımlı al-Malik az-Zahir Rukn ad-duniya va-d-din Beybars al-Bundukdari as-Salih, olsun kene de arap dünyasınıñ tahtına minip ükümdarlıq yapqan qırımlı Şacarat Hanım, olsun çoq asırlar devamı Osmanlı imperatorlığınıñ aşağı basamağından tutıp eñ yuqarı basamağına barğance mezkür imperatorlıqnı idare yapqan yüzlerle qırım evlâtları, ya da olsun seyyaremizniñ türlü yerlerinde ve türlü saalarda faaliyet köstergen qırımlar ve ilâhre… ve ilâhre… Bularnıñ episi özüniñ zengin ve aynı zamanda temiz örkeninden ğıda aldılar, dünyanıñ ilerilev ceryanına salmaqlı isse qoştılar. Bugün de – bugün teren tarih qatlamlarından örkenlenip kelgen qudretli qırım milliy ananesi ep devam etmekte. Sebebi, eramızdan evel V-nci asırda yaşağan felsefeci Empedokl tili ile söylegende, bardan yoq olmay, yoqtan bar olmay…

İşte, Empedokl söylegen fikirni – tabiat qanunnı Qırım Milliy Meclisi Reisi Refat Çubar cenapları, oktâbr 26 künü, bütün dünyağa em isbatladı, em de numayış etti. Bu da aqiqat!

Çoq qıymetli "Qırım" gazetası!

Sen 25 yaşını toldurdıñ! Bu munasebetle, seni ve seniñ bağrıñdaki qırımperver şahsnı – baş muarririñ Bekir Mamut cenaplarını ve onıñ yolbaşçılığı altında usanmadan faaliyet kösterip kelgen vetanperver icadiy hadimlerni – cümleñizni yubiley bayramıñız ile hayırlayım!

Sayğılı "Qırım" gazetası, sen asırlar qatlamlarından ep ğıda alıp, ep quvet alıp yeşerip kelgen cesür ve aynı zamanda ikmetli, dülber qırım halqına ava kibi zarur elâl hızmetler yapıp, qırımlını maneviy yemek ile teminlemektesiñ. Seniñ ebediyetten yer alacaq tarihiy saifeleriñni saifelegende, cümert yazılarıña diqqat etkende anda emeksever hadimleriñniñ mubarek köz nurlarını duymaq mümkün, nabızlarınıñ israrlıqle çalışuvını sezmek mümkün.

Sayğılı "Qırım", sen bu tarihiy yigirmi beş yıl zarfında aziz Vetanımız Qırım ve onıñ dülber qalpli evlâtları qırımlar ile bağlı mevzularda – olsun publitsistika, olsun tarih, olsun edebiyat, olsun medeniyet… saalarında, eñ çeşit janrlarda misli yoq tarihiy malümatlarnı olğanı kibi kendi üzeriñe tekmillep kelmektesiñ. Vaqıt-saatı kelir, seniñ altın saifeleriñ kelecek nesiller tarafından, ilim-fen dünyası tarafından degerli qıymet kesilir.

Ebet, sen bu sınav dünyasında, onıñ ömür yolunda, icad yolunda bir talay keçilmeycek derecede tikenekliklerge de – manialarğa da rastkelesiñ. Velâkin sen er vaqıt olarnı yeñip kelmektesiñ. Sebebi, sen bütün zaman adalet içün küreşniñ eñ ög saflarında ketesiñ. Bu da, aqiqat!

Aqiqat ise, qırılmay, o erte ya da keç mıtlaqa ğalebe qazana.

Muqaddes Qırımımıznıñ aziz "Qırım"ı, Alla qısmet etse yarınki ğalebede de, kene tünevinki ğalebe kibi seniñ eliñde olacaq. Bunıñ esas sebebi:

Seniñ yüregiñ kibi adıñ da dülber, çünki sen dülber Vetanımıznıñ namını şeref ile taşıysıñ!

Seniñ bağrıñda bulunğan hadimleriñ de dülber, çünki olar şu dülber Vetanımıznıñ ikmetli evlâtlarıdır!

Seniñ saifeleriñ de dülber, çünki olar uzaq keçmişni, bugünni ve yarınnı aks eteler!

Ve niayet, seniñ nabızıñ da dülber, çünki Muhammed Peyğamberimizniñ, Vetannı sevmek – imandandır, degeni kibi, sen kendi nefesiñle şu dülber, cümert toprağımız Qırımımızğa nisbeten qudretli Sevgiñni izhar etip kelmektesiñ…

Sevimli ve güzel "Qırım"ım, daa bir defa şahsen saña ve erkânıñdaki icadiy hadimlerge yubiley hayırlı olsun!

Haq Taalâ er vaqıt ve er yerde seni ve seniñle beraber cümle qırımlını kendi merhametinden mahrum yapmasın! Amin!

1918 senesi, fevral 23 künü bolşevikler elinden elâk olğan Noman Çelebicihan azretleri, yüreginden yanardağ kibi qaynap çıqqan bu ant-yeminine ömüriniñ soñuna qadar sadıq qaldı! Ebet, qırım halqınıñ yüzlerle teren bilgili ve aynı zamanda qorqubilmez, cesür oğullarından biri esap etilgen Çelebicihan ğayet az ömür körse de, (33 yıl), o doğmuş milleti içün, halqı içün, analarnıñ Anası Vetan Qırım içün misli yoq büyük işler yaptı. Qısqa bir vaqıt içerisinde çoq yıllar zarfında ğaflet yuqusında bulunğan doğmuş halqını, onıñ añını uyanttı. Neticede, er bir qırımlı, kendi ecdadlırınıñ nasıl bir büyük – ikmetli insanlar olğanlarını añlap, sezip, mağrurlanıp Çelebicihan ve onıñ safdaşları etrafında toplandılar. Halq öz evlâdı – Çelebicihannı aydın, parlaq yol kösterici qudretli bir Cetemen yıldız sıfatında kördiler, tanıdılar ve onıñ peşinden kettiler.

- Men Çelebicihannı şahsen 1908 senesinden berli bilem, - dep yaza öz hatırlavında büyük qırım şairi ve muallimi Şevqiy Bektöre azretleri. – Onıñ, cemi arqadaşları arasında közge çarpacaq qadar ayrı üstünlikleri bar edi. Temiz kiyinir, tertipni sever. Güzel ahlâqlı ve tutumlı, tütün ve içki içmez. Vaqıtını boş keçirmez, çoq oqur ve çoq çalışır edi. Çelebicihan ortadan biraz yüksek boylu, tiknaz ve sağlam müçeli edi. Areketleri çevik, yürüşi muntazam. Yürerken başını biraz ögge eger, sağına-soluna baqmaz, kendini çoq ciddiy tutardı. Kiyinişi-quşanışınde bile özüne mahsus ideal bir zevqqa saip edi. Daima temiz tuttığı eñsesine qadar tökülgen uzun ve gür siyah saçları, çatma qaşları, gür mıyıqları, biraz çiçek bozuğı olmasına rağmen, çoq sevimli, ğayet qanı sıcaq, boğday reñk çeresi, zekâ tolu, qara qumral beyaz çızıqlı qara ştan kiyer edi. Kölmek yerine krahmallı köküslik, tik beyaz yaqa ve manjet taqar, boynuna da 20 santimetr keñliginde yipek şeritten galun özüne has bir zevq ala, papion biçimli büyük bir boyunbağı bağlardı…

Şevqiy Bektöre Çelebicihannıñ portretini işte öyle tasvirley.

Bağçasarayda, İstanbulda, Sankt-Peterburgda tasil alğan Çelebicihan azretleri, 1914 senesi birinci cian cenki başlağanda cebege alına. Bazı bir malümatlarğa köre, Çelebicihan Aqmescid demirölu vokzalında cebege ketken poyezdge minecekte, tamir deposına yaqınlaşa da, qan damarını çertip-kesip, deponıñ divarına saf qırım qanı ile böyle nazm satırlarnı yaza:

Zanımızca, mında izaatqa acet yoq, er şey açıq-aydın añlaşıla. Yalıñız, bir şeyni söylep keçmeli ki, mezkür satırlarnı oquğanda Çelebicihannıñ nasıl bir büyük yürekli milletperver, vetanperver şahıs olğanına tekrar-tekrar emin olasıñ.

1917 senesi. Rusiyede qalabalıqlar başlay. Çelebicihan aman-esen Vetanına qayta. O mında millet aşqına, Vetan aşqına bütün barlığı ile siyaset girdabına dalıp kete.

Qırım halqı cesür, emeksever, teren fikirli, dünyabaqışı ileri ve sağlam Çelebicihan azretlerini milletniñ em siyasiy, em de diniy yetekçisi – lideri olaraq sayladı ve yuqarıda söylegenimiz kibi, onıñ peşinden ketti. Bu tarihiy vaqia 1917 senesi noyabr 26-da öz işini başlağan Birinci Qırım Milliy Qurultayı Qırım Halq Respublikasını ilân ete ve Anayasasını – Konstitutsiyasını qabul ete. Çelebicihan azretleri ise, işte yaı Respublikağa yolbaşçı saylana. Velâkin eki – üç ay keçer-keçmez bolşevikler Aqyar deñizcileri yardımı sayesinde Qırım Milliy ükümetini dağıta. Ükümet azalarını, bu cümleden Çelebicihan azretlerini de yaqalaylar ve Aqyar apshanesinde qurşunğa tutalar.

Qırımnıñ, daa doğrusı Türk dünyasınıñ daa bir Cetemen yıldızı – meşali İsmail bek Gaspralınıñ evlâdı, baba izinden ketken Şefiqa hanım öz hatırlavlarında qayd etkenine köre, o bir sıra safdaşları ile Çelebicihannı apsten qurtarmaq ve qaçırmaq üzerinde iş alıp bara. Velâkin olar silâlı askerler tarafından bir tamam sarılğan Aqyarğa kirip olamaylar.

Şefiqa hanım Gaspralı Çelebicihannıñ soñki künü aqqında böyle yaza: "Çelebicihan efendiniñ hanımından diñlegen edim: Onıñ kendisi de, apsten qurtulmaq, qaçmaq çarelerini araştırğan. Oña ara-sıra yemek alıp barğan ihtâr bir qadın vastası ile, öñce ailesile temasqa keçken. Planınıñ tatbığı içün lâzim kelgen temin etmek üzre, kene o ihtiyar qadın Kezlevge ketmek yollarını arağan, lâkin… 23 fevral kelip çıqqan. Kendisini idamğa alıp ketmege kelgenleri vaqıt yuqlay eken. Uyandırğanlar. Vaziyetni qavrayaraq qalqqan, ücre arqadaşları ile vedalaşqan ve cellâtnıñ peşi-sıra yürgen. Apshaneniñ avlusında divarğa dayandıraraq ayaqqa tursatqanlar. Başını yuqarığa qaldırğan, kök yüzüne baqıp, arqağa sıqılğan qurşunlarle yerge serilgen…".

İşte, bu deşetli facia 1918 senesi fevral 23-te sadır oldu. Velâkin, bugün de – bugün Çelebicihan azretleri aramızda bulunmasa da, onıñ millet aşqına, halq aşqına, analarnıñ Anası – Vetan Qırım aşqına başlağan muqaddes işleri – yaqıp ketken qığılçımı büyük meşalge çevirilmekte. Demek, Çelebicihan azretleri ayat! O ebediy! O mengu!

... Artımızda şanlı bir tarih ile bir zamanlar er yerde kendi quvetlerini yükseltken ve şimdi, asırlar astında beyaz kefinlerge bürünip bizge baqqan bir ecdad bar. "Aceba, menim torunlarım bu müim künlerde ne yapacaq?" dep bizni temaşa ete. Eger bizler ecdadlarımıznıñ torunları isek, olar kibi fedakârlıq kösterip iş yapmalımız. Olarnıñ yapqan işlerini tekrar tiriltmek – bizim vazifemizdir!*

---------------------------

* - Çelebicihan

Saytımıznıñ mühterem mühlisleri, cümleñizge Yañı Yıl hayırlı olsun! Haq Taalânıñ yardımı ile, Yañı Hicriy 1434 senesi – Milâdiy 2014 senesi epimizge hayırlı, quvançlı mücdeler bağışlasın. Barsın, Yer denilgen dülber seyyaremizniñ çeşit qıtalarında, onıñ bütün köşelerinde, bu cümleden Vetanımız – Qırımımızda tek barışıq, tınçlıq-amanlıq, bahıt-seadet, quvanç, muvafaqiyet üküm sürsin. Haq Taalâ liderlerimiz ile beraber cümlemizni Millet Yolundan – Vetan Yolundan şaşırmasın, İmandan ayırmasın, İmanımıznı daa ziyade qaviyleştirsin. Amin YARABBİ!

DAA BİR DEFA EPİMİZGE YAÑI YIL MUBAREK OLSUN!

Ağımızdaki 2013 senesi, oktâbr 26 – 27 künleri Qırımnıñ paytahtı Aqmescid (Simferopol) şeerinde IV-ncı Qırım Milliy Qurultayı olıp keçti. Ukraina ve Qırım milliy medhiyeleri yañğırağan soñ, Qurultay kendi işini başladı.

Eki yüz qırq eki delegat tarafından Meclisniñ yañı reisi ve otuz üç nufuz adamdan ibaret Meclis erkânı saylanıldı. Yigirmi yıldan ziyade vaqıt zarfında Qırım Milliy Meclisi Reisi vazifesinde bulunıp kelgen Mustafa Abdulcemil yerine, onıñ muavini Refat Çubar tainlenildi.

IV-ncı Qırım Milliy Qurultayı keçirilüvi munasebetile Ukraina Yuqarı Radası Reisi V. Rıbak, onıñ muavini R. Koşulinskiy, "Bütünukraina Batkivşçina Birleşmesi" yolbaşçısı Yu.Timoşenko, "Vitaliy Kliçkonıñ UDAR" siyasiy firqa Reisi V.Kliçko ve digerleri telegrammalar yolladılar.

Şimdi saytımıznıñ mühterem oquyıcılarına, işte böyle tarihiy telegrammalardan birisini, "Qırım" gazetasında (2013 s., oktâbr 31, №81 (1742) derc etilgen Yuliya Vladimirovna Timoşenkonıñ mektüp- telegrammasını avale etemiz.

1783 senesi. Rusiye imperatorlığı türk dünyasınıñ – islâm dünyasınıñ bir qısımı esap etilgen Qırım devletini basıp aldı. Şu 1783 senesinden itibaren, qırımlar facialı icret yoluna çıqtılar ve o icret yolu alâ bugün devam etmekte… Teessüf ki, onıñ tesiri ep sezilmekte… Bu da aqiqat!

İşte, taqdir mücibi, seyyaremizniñ çeşit köşelerine dağılğan cümle qırımlı vetandaşlarımızğa, cümle müsülmanlarğa ve aynı zamanda cümle ğayrı din vekillerine, yani epimizge – Adem ata em de Ava ananıñ nesillerine MUQADDES QURBAN BAYRAMI HAYIRLI OLSUN!

Sayğılı vetandaşlar, ürmetli semetdeşler bizler dülber Seyyaremizniñ ne yerinde olsaq da, bir an bile kimligimizni unutmayıq. Qorqubilmez, cesür, mağrur ecdadlarımızdan keçken doğmuş qırım qanı damarlarımızdan, nabızlarımızdan eksilmesin, ep artıp barsın. Haq Taalâ epimizni İmandan ayırmasın, İmanımıznı daa ziyade qaviyleştirsin! AMİN YARABBİ!

Daa bir defa cümlemizge BAYRAM ŞERİFLER HAYIRLI OLSUN!