Ветанымнынъ хош аэнки...



⇦ къайтмакъ




Къартанамнынъ йипишли къушагъы

Меним адым Эмине. Дюльбер Къырымнынъ Ички районы Къиянлы коюнде яшайым. Коюмиздеки 11 санлы орта мектепте алтынджы сыныфта окъуйым. Мектебимизде ана тили дерслеринде къырым тили ве эдебиятны огренемиз. Эвде исе, ялынъыз ана тильде лафэтемиз. Эвимизде бойле тертип.

Агъымыздаки 2021 сенеси, март 24-те олуп кечкен «Бутюнкъырым ильмий араштырув ишлерининъ ярышы»нда «Къартанамнынъ йипишли къушагъы» серлевалы икяем иле иштирак эттим. Биринджи ерни къазандым.


Мен «Ветанымнынъ хош аэнки» сайтыны ве онынъ окуйыджыларыны селямлап, «Къартанамнынъ йипишли къушагъы» икяемнен таныш этмек истейим.


* * *

Фатма къартанам, (о энди 92 яшында) бабамнынъ анасы, бир кунь манъа бу дюльбер къушакъны сандыгъындан чыкъарып косьтерди ве узакъ кечмиште олып кечкен вакъиаларны тариф этти.

Фатма къартанам 1929 сенеси Буюк Озенбаш коюнде дюньягъа кельген. Онынъ бабасы Къасым огълу Эмир эфендининъ, анасы Эмир къызы Эмине ханымнынъ Фатма къартанамдан гъайры даа 3 эвляды олгъан: Ибраим, Сейтумер, Асибе.

Буюк Озенбаштан аиле Акъмесджитке 5 км якъынлыкъта олгъан, Кара Къыят коюне коче. 1939 сенеси Фатма къартанамнынъ бабасы вефат эте. Сонъра къоранта Акъмесджитке бираз даа якъын, Къыят коюне ерлешелер.

Дешетли 1944 сенеси олар Къыят коюнден, севимли Къырымындан сюргюн этилелер.

Фатма къартанамнынъ аилеси Ташкент виляетининъ Вахрушев совхозына тюшти. Джумле миллетимиз киби, олар да чокъ къыйналдылар.



Ачлыкъ, ёкъсузлукъ чектилер. Гедже-куньдюз тарлаларда, юзюм багъларында чалыштылар.



1950 сенеси Фатма къартанам Мустафа огълу Маммед дедемнен эвлендилер. Оларнынъ 4 огълу ве 3 къызы олды.



Огъуллары: Ибраим, Мудессер, Энвер, Сервер (меним бабам). Къызлары: Сабрие, Зейнеп, Гульнара.



Маммед дедем догъма ускутлю эди.Онынъ анасы Мумине къартана ишкузар, атик, тертип–низамны севген къадын экен.


Дейлер ки, немселер Ускут коюни басып алгъанда, Мумине къартананынъ эвине бир немсе субайы сюрип кирген. Мумине къартана да сипирткисини элине алып, немсени чызманен эвин ичине кирмесин деп, къувалагъан. Субай эвнинъ темизлигине шашып къалгъан. Мумине къартаналарнынъ Ускуттеки эви. 1970 сенелери чекильген фото


Бу йипишли къушакъ Мумине къартананынъ келинлик къушагъы эди. Оны Къырымдан кетирип, йыллар бою сакълады.



Маммед дедемнен Фатма къартананынъ тоюнда Мумине къартана озюнинъ йипишли къушагъыны келинине багъышлады.

Фатма къартана ве Маммед дедем муаббет яшадылар. Омюр бою усанмадан чалыштылар, тырыштылыр, озь эвлятларына хышымлы тербие берип буюттилер.

Йыллар акъты, кечти. Ниает оларгъа да къайнана, къайната олмагъа сырасы кельди. Оларнынъ уйкен огълу Ибраим эвленгенде, Фатма къартана узакъ 1950 сенеси озюне багъышлангъан, къайнанасынынъ йипишли къушагъыны энди озь келинине такъты.







Меним къоджаман аилем бар. Аиле мукъаддестир. Ватангъа, тильге, миллетинъе, джумле этрафкъа севги аиледен башлай.



Мен анамны, бабамны, агъаларымны, эмджелеримни, къартанамны, деделеримни севем, урьмет этем.



Олар манъа магърур тилимизни, азиз Ватанымызнынъ ташы, топрагъы, сувуны, семасыны, бутюн дюньяны севмеге огреттилер. Аилеме миннетдарым. Аилемнен гъурурланам!

Къартанамдан мирас къалгъан бу йипишли къушакъ да, фотосуретлер де аилемнинъ къыйметли дегерлиги, эдждатларымнынъ парлакъ хатиреси. Мен де шу ядикярлыкъларны къартаналарыма ошап, омюр бою сакълайджам! Къартана ве къартбабаларымнынъ берген огютлерини омрюм бою юрегимде ташыйджам!






P. S. Энди исе, меним дюльбер сесли севимли Фатма къартанам «Урал дагъы», «Атешим вар» киби къырым халкъ тюркюлерини ве бир де Мевлюд иджра этеджек.