Vetanimnin hoş aenki...



⇦ qaytmaq



Abu Ali ibn Sina



Ceviz

Levha


Myenim ismim Cevizdir! Araplar meni "cavz" dep adlandıralar. Men qadimden kiyk vaziyette Kiçik Asiya, Qırımstan, İran ve Yaponiyada öse edim. Şimdi ise, dünyanıñ er yerinde ösmektem. Bazıları menim doğğan yerim İran dep esap eteler.

Menim meyvam tögerek. Teregimniñ özüne has qoqusı bar. Menim yapraqlarım ilâc sanayısında hurdaz ve tir aylarında cıyıp almağa tevsiye etele. Qurutılğan yapraqlarımnıñ qoqusı ve yem-yeşilligi saqlanılıp qalına. Olar qaynatılıp, teri hastalıqlarnı tedaviylevde işletile. Bunıñle beraber ğırğıra yapuv yolu ile boğaz ağrısını ve dudaqlarnıñ suvuqlanuvını yoq etmek mümkün. Hinzir ve asabiy hastalıqlarına oğrağan kişiler de qaynatılğan yaprağımnı – üç yüz gramm suvnı kendi vucudlarına silseler şifa tapa bilirler.

Ev köpekleri ve mışıqları yatqan yerlerge yapraqlarımdan töşeseñiz, o yerge pire, bit, qandalay kelip olamaylar. Yapraqlarımdan çeşit eşyalar tübüne qoysañız odalardaki türlü aşeratlarnı yoq ete. Yaprağımdan ya da tenimden naftalin yerine qullanmaq mümkün.

Eger de eliñiz terlese ve nemlenip-sılanıp tursa, qoluñıznı yaprağım yahud meyvamnıñ qabuğı qaynatılğan suv ile yuvup, biraz upa sepip tursañız, elbette bu derdten qurtulursıñız.

Qotur ve suvlı ekzemanı ğayıp etmek içün yaprağımnı ya da tenimniñ qabuğını emen teregi qabuğı ile qaynatıp, onıñ suvundan faydalanıñız, tez arada tüzelir. Barıp da qarıncalar ambarıñızğa ücüm yapıp başlasa, yaprağımnı taşlañız yahud yaprağımnıñ suvundan sepiñiz, deral def olurlar.

Balqurt balını alacaq olğanıñızda olarnıñ ücümine rastkelmeyim deseñiz, eliñizge ve yüzüñizge yaprağım ya da meyvamnıñ qabuğı suvundan siliñiz.

Cevizim üstündeki qabuqnıñ bir parçasını ağırğan tişke qoysañız ya da yaprağım qaynatılğan suvğv çaysañız ağrısı toqtay, milklerni qaviyleştire.

İçekteki qurtlarnı yoq etmek içün ise, yaprağımnı yahud cevizimniñ qabuğını çaynamalı ve suvını-şirasını yutmalı.

Menim teregim büyük, dülber ve nomay kölgeli. Amma teregimniñ kölgesinde yuqlamañız. Tenimde ve yaprağımda zararlı gaz olup, o daima avağa dağılıp tura.

Menim ağaçım eñ paalı ve qattı. Qadimden oyma nağış, resim yapmaq, tüfekler içün qundaq yasavğa işletilgen. Qurt onı aşamay.

Yaprağımnı ya da cevizimniñ qabuğını tüyip ağırtqan yerge silseñiz ağırıqnı toqtata.

Eger de yaprağımnı ya da cevizim üstündeki qabuqnı yahşı tüyip biraz demir totunı qarıştırsañız, asıl olğan reñk uzaq vaqıt ğayıp olmay – sönmey. Eger de onı reñk, demir totu ve sirke ile qaynatıp, bir afta küneşte tutulsa ve er künü silkitilip turulsa, ğayet dülber reñ asıl ola.

Tamırımnıñ qabuğını zeytun yağında qavurıp, bevasır em de bel ağrığına silinse yahşı fayda bere.

Yaprağımnıñ isitilgen suvu qulaqqa tamızılsa qulaq ağrısını toqtata, içindeki kirlerni tışarı çıqara.

Qabuğım bal yahud yüzüm şırasına qarıştırılıp azırlanılğan şerbet boğaz ağırısını, tiş milklerinden qan aquvını ve tişniñ qıbırdap qaluvını toqtata. Taze qabuğımnı hına ile qarıştırıp başqa silinse baş ağrısını ve burundan suv aquvını toqtata.

Menim bıçqılanğan tenimden çıqqan, qipiqni sirke ile qarıştırıp yüzüñizge silseñiz, terini tınıq ve dülber yapa. Onı, yani qipiğımnı zeytun yağı ile nemlep – sılatıp, başqa silseñiz, qazğaqnı – pireni ğayıp ete.

Endi ise, qadimden sır esaplanğan acayip reñk azırlav usulı aqqında ikâye etecem. Küz mevsüminde bir litra zeytun yağına tüyilip elengen mazini qoyip qaynatmalı ve süzmeli. Süzülgen suvnı şişe savutına qoyıp, teregim tübüni qazıp, quvetlice – irice tamırımnı kesiñiz. Teregime eklenilgen tarafını şişe içine kirsetiñiz, velâkin tamır şişeniñ tübüni toqunmasın. Soñra şişeniñ ağzını hamur ya da mum ile yahşı etip qapatıñız. Üstüne topraq taşlap kömüñiz. Teregim meyva bergen vaqıtta topraqnı qazıp, şişeni alsañız, şişe içinde qoyı qara qalem reñkinde madde asıl ola. Şu madde ile saçıñıznı yuvsañız appaq saçlarıñız qoyı qarağa çevirilecek. Bu reñk qolaylıqnen ketmeycek.

Qabuğım da faydalıdır. Eger de onı tüyip, suvlı yaralar üstüne sepseñiz, yaranıñ suvını bir yerge toplay ve onıñ tezden tüzelüvine yardım ete. Tamırım qubuğından dört – sekiz gramm alıp, qaynatıp, yemekten soñ içseñiz, medadaki hiltler tışarı çıqıp, qarın ağırısına şifa tapa. "Dört mağız" denilgen yemişim A, B, eñ müimi F (F) vitamine de baydır. Bundan ğayrı onıñ terkibinde demir, fosfor ve mineral maddeleri bar.

Mağızımnıñ elli faizi yağ olup, şeker hastalığına qarşı işletilgen ilâclardan biridir. Menim mağzim mulâyim. O yemekniñ yahşı azm oluvına yardım ete, yaşlıq quvetini arttıra ve meda faaliyetini eyileştire. Eger de o incir ile qoşup aşalsa, asabını qaviyleştire, aqıl ve tefekkür quvetini arttıra.

Terkibimdeki F (F) vitamini pek az meyvalarda rastkele. Yağ körünişindeki bu vitamin teri hastalıqlarnı tüzete, hatıranı qaviyleştire ve şeker hastalığını tedaviyley. Kendi selâmetligiñizni ve balalarıñız selâmetligini tüşünseñiz, er künü saba yemeginde ötmek ve penir ile beraberlikte menim mağzimden istimal yapıñ!

Terkibimdeki mis maddesi qadınlarnıñ yüklü vaqıtlarında ve bala tapqandan soñra teni – teri bürüşmesinden qorçalay.

Menim yağımnı iç bir vaqıt mis savutına qoymañız.

Çoq vaqıt qalıp ketken, dadı bozulğan yağğa ceviz mağzi qoyıp küydürilse, onıñ tahiri ğayıp ola.

Eger menim mağzimi qara zira ile tüyip, balğa qarıştırıp, felec hastalığına oğrağan kişilerniñ baş ve ayaqlarına amamğa kirsetip silseler ve yahşı etip terlemege imkâniyet yaratsalar, acayip netice bere.

Eski ve qararıp ketken mağzimi eski yaralarğa, vucudnıñ ezilgen yerlerine, çengek hastalığına, ayaqnıñ ve elniñ suvuqtan yarılğan yerlerine silinse, yahşı tesir köstere. Bundan ğayrı, ondan saç-saqal töküliviniñ ögüni aluv em de qadın-qızlarnıñ köküsleri suvuqlanğanda tedaviylemek içün işletmek mümkün. Mağzimi közleriñizge silseñiz, yaş aquvı toqtay!