Ветанымнынъ хош аэнки...



⇦ къайтмакъ

Ашыкъ Умэрнинъ

назмиетинден нумюнелер

МАИЛЬ ОЛДЫМ

Джан-гонъульден маиль олдым* бир сачи Лейляя мен,

Тили бульбуль, сачы сунбуль, къашлары тогърая* мен.



Гедже-куньдюз асретинден джигерим къан агълады,

Бир онъалмаз дертке тюштим, огърадым севдая мен.



Алыма ич аджынмаз о дини ёкъ, иманы ёкъ,

Ашыкъкъа джефа эйлер, зерредже аманы ёкъ.



Бир девасыз дертке тюштим, дердимнинъ дерманы ёкъ,

Башыма алдым беляны, огърадым къавгъагъа мен.



Бизге нисбет башкъасына кендинъи яр эйлединъ,

Гедже-куньдюз бульбуль киби ишими зар эйлединъ.



Гъурбет ильде бу джианны башыма тар эйлединъ,

Джефа чекмек, къийналмакъчюн кельмишим дуньягъа мен.



Бу дуньяда зерредже сенден меръамет корьмедим,

Меръаметсиз олдынъ, асыл сенден урьмет корьмедим.



Дуньяны чокъ кездим ама, сенинъ киби корьмедим,

Дерь ки Умэр, маиль олдым бир мелек сымагъа мен.




ДИЛЬБЕРМИ БУ?

Гузеллиги алемде мешъур олгъан дильберми бу?

Дудагъы бал, тишлери инджи яки джевъерми бу?



Гуль багъчасы ярашыкъ, дульбер юзи – бир кунеш,

Янагъы ал олмыш, къызарып ачкъан лялеми бу?



Эр дильбер дульберлигине гъурурланмакъ адеттир,

О, бир кулюмсирев иле юреклерни тепретир.



Худа бир нур парчасыны яратмыш – бу икметтир,

Оны корьгенлер дедилер, Ай киби шавлеми бу?



Ол перининъ* гузеллиги эп тиллерде дестандыр,

Ким оны къоймыш, гузеллер диярына Султандыр.



Гузеллиги Кунеш ве Ай, юзи гульден нишандыр,

Бильмем бир мелек, фериште, я урийлерденми* бу?



Онъа тек бир сёз сёйлесем, сезгирлик иле дуяр.

Эм зеккийлик бардыр онда, эм бильгиден хабердар.



Онъа бакъкъан козь къамашыр, бакъышы джанны къияр.

Дер ки Ашыкъ Умэр фикрими алгъан дильберми бу?




ЭКСИК ДЕГИЛЬ

Дертлийим, яр тюшюнджеси гонълюмде эксик дегиль,

Севгилими коралмайым, аи-зар эксик дегиль.



Тюшюнмейим десем биле, ашкъ мени раат къоймай,

Башта севда, дильде заъмет, тенде атеш эксик дегиль.



Та эвельден такъдирими бойле язмышмы къалем,

Багърымы къан этти бу дерт иле беля ве элем.



Талийимми бильмем алчакъ, я меним бахтыммы кем*,

Джаныма элем берген бир быралкъы эксик дегиль.



Эгер истесенъ булмагъа бу джианда девлети*,

Ёлдаш олсын санъа даим алимлернинъ суъбети.



Джаиллер, арсызларнен олмасын асыл ульфетинъ,

Я элинден, я тилинден бир зарар эксик дегиль.



Эвель-ахыр санъа сёзюм будыр, динъле сен хабер,

Тутмаз исенъ насиатым, санъа чокъ зарар этер.



Зевкъынъ дерьясына далма сакъын эй, Ашыкъ Умэр,

Гъам дерьясы беттен эскен терс еллер эксик дегиль.




СЕН БИР ЯНА, МЕН БИР ЯНА

Гидер олдым джефадан, сен бир яна, мен бир яна,

Чюнки къылмазсынъ вефа*, сен бир яна, мен бир Яна.



Сен сагъ ол, вар ол, гузель, мен селямет олайым,

Бер меним гонълюми манъа, сен бир яна, мен бир яна.



Ашыкънынъ дильбер янында зерре ёкътыр рагъбети*,

Я олип, я кетмейиндже ич билинмез къиймети.



Кендиме ляйыкъ корьдим мен тек дияры гъурбети,

Ёл корюнди, эй шахым, сен бир яна, мен бир яна.



Санъа ашыкъ олунджа, акъылым олды серсерий,

Ич демезсинъ, эй азизим, хошмысынъ я кель бери*.



Бунджа вакъыт агълатырсынъ мен кедайы кемтери*,

Яр, тек ашна олайыкъ, сен бир яна, мен бир яна.



Кене урдынъ сен коксюмнинъ ичине юз бинъ яра,

Вакъыт келир, буламазсынъ истер мум якъып ара.



Бу сонъки корьдигинъ куньдир Ашыкъ Умэри, анъла,

Та къиямет къопкъандже сен бир яна, мен бир яна.




ИЛЬК БААРЬ КУНЬЛЕРИДИР

Къыш кечип яз кельмекте, там ильк баарь куньлеридир,

Ляле, сунбуль, гуль ачылмыш, темаша куньлеридир.



Ейип-ичип, урийлерле ойнашып юрьмек ичюн

Сув кенары багъчада яр иле зевкъ куньлеридир.



Юрегинъ ашкъ иле толып, къайнайып джошса керек,

Тамчылар Уммангъа* иришир, толып ташса керек.



Ашыкъ-севда олгъанлар дагъларгъа тюшсе керек,

Дуньялыкъчюн къызгъанларгъа кяр-файда куньлеридир.



Эр кес алмыш севдигини, ялынъыз къалдым мен кене,

Итибар олмаз гъарипке, шимди рагъбет зенгине.



Бу ашкъынъ гемисини мен кене салдм энгине*,

Ель сюрьди бир кенаргъа, рузигяр куньлеридир.



Истер исенъ дертке мефтун Ашыкъ Умэр сёйлесин,

Кене шу меним диване гонълюм дурмай инълесин.



Бу ашкъымнынъ сонъы ёкътыр, бу дерт менден вазгечсин,

Дильберге дегиль, алтынгъа мефтунлик куньлеридир.




БИЛЬДИМ НЕ ОЛДЫГЪЫНЪЫ

Эй назлы, яныма кельме, бильдим не олдыгъынъы,

Сенинъчюн чекмем севдалыкъ, бильдим не олдыгъынъы.



Файдасыз олдыгъынъы анълайып сенден вазгечтим,

Севдигим, арттырма назы, бильдим не олдыгъынъы.



Кемлигим юзюме ургъанларгъа элем этмединъ,

Хайырсыз дуагъа себеп олдынъ, ич кяр этмединъ.



Мени исе бу дертке огъраттынъ, ич ар этмединъ,

Шимдиден сонъ азарлама, бильдим не олдыгъынъы.



Адынъ анъылдыгъы ерде дурамайым, эй пери,

Гонълюминъ сарайын йыкътынъ, энди терк эт бу ери.



Ич юзюме кульме, хатрим тапылмаз шимден гери,

Къайда кетсенъ кет, эй дильбер, бильдим не олдыгъынъы.



Бир кунь ола буларсынъ озюнъ манъа эттиклеринъ,

Къаршынъа кельмей къалырмы сен манъа эттиклеринъ.



Та олюндже унутырыммы манъа эттиклеринъ,

Эндиден сонъ этме назы, бильдим не олдыгъынъы.



Дер ки Ашыкъ Умэр, эп диване эттинъ сен мени,

Учар олды козюмден алемде раат мескени.



Истемем ве эйиликле анъмазым энди сени,

Манъа тар эттинъ дуньяны, бильдим не олдыгъынъы.




БУЛ МАНЪА

Кечтим, эй диль, джумледен бир тазе нары бул манъа,

Бир сёз динълер, сёз билир бир назлы яры бул манъа.



Эр коренлер бегенсинлер, дульбер юзюни онынъ,

Янагъы гуль киби, леблери мерджанны бул манъа.



Сёйледикче, эр бир сёзи тизильген инджи олсын,

Индже белли, ал дудакълы, эр ери уйгъун олсын.



Къашлары чифт самур киби, эндамы тюзгюн олсын,

Агъзы гондже, юзю бенъли, акъ герданны бул манъа.



Ашыкъкъа чокъ наз эткен, ят зыпкъынларны истемем

Ашыкъкъа зулум этип, алдаткъан затны истемем.



Дуньяда зевкъ пешинден юрьген аллякъны истемем,

Бели индже, бойы дал фидан джейранны бул манъа.



Достым, сакът ол, джан юректен насиатыма динълен,

Эр корен ойле зан этсин, бу дульбер коктен энген.



Умэр дер ки, бал-шекер тёкюльсин даим тилинден,

Эр сёзи Аден инджиси, гузель ярны бул манъа.




ИЗААТ ЛУГЪАТЫ:

*маиль олдым – севда олдым, гонъуль бердим

*тогъра – янъы догъгъан Ай

*пери – джин къызы, пек дульбер

*урийлер – Дженнет къызлары

*кем – аз, эксик

*девлет – бу ерде байлыкъ, яхшы яшайыш, байлыкъ манасында

*къылмазсынъ вефа – файда бермезсинъ; (бу ерде, къылмазсынъ вефа (вефасыз) – бу садакъатсызлыкъ (рус тилинде непреданность; измена) мананы ташый – Ю. А.)

*зерре ёкътыр рагъбети – зерре къадар итибары, къыймети ёкъ

*кель бери – кель бу якъкъа, кель яныма

*кемтери – итибарсыз, пасиетсиз адам заваллы; (мында кемтери сёзю алчакъгонюлли (рус тилинде скромный; смиренный) мананы ташый – Ю. А.)

*умман – денъиз

*энгине – кенъ денъизге