Меним исмим Джевиздир! Араплар мени «джавз» деп адландыралар. Мен къадимден кийк вазиетте Кичик Асия, Къырымстан, Иран ве Японияда осе эдим. Шимди исе, дюньянынъ эр еринде осмектем. Базылары меним догъгъан ерим Иран деп эсап этелер.

Меним мейвам тёгерек. Терегимнинъ озюне хас къокъусы бар. Меним япракъларым илядж санайысында хурдаз ве тир айларында джыйып алмагъа тевсие этеле. Къурутылгъан япракъларымнынъ къокъусы ве ем-ешиллиги сакъланылып къалына. Олар къайнатылып, тери хасталыкъларны тедавийлевде ишлетиле. Бунынъле берабер гъыргъыра япув ёлу иле богъаз агърысыны ве дудакъларнынъ сувукъланувыны ёкъ этмек мумкюн. Хинзир ве асабий хасталыкъларына огърагъан кишилер де къайнатылгъан япрагъымны – учь юз грамм сувны кенди вуджудларына сильселер шифа тапа билирлер.

Эв копеклери ве мышыкълары яткъан ерлерге япракъларымдан тёшесенъиз, о ерге пире, бит, къандалай келип оламайлар. Япракъларымдан чешит эшьялар тюбюне къойсанъыз одалардаки тюрлю ашератларны ёкъ эте. Япрагъымдан я да тенимден нафталин ерине къулланмакъ мумкюн.

Эгер де элинъиз терлесе ве немленип-сыланып турса, къолунъызны япрагъым яхуд мейвамнынъ къабугъы къайнатылгъан сув иле ювуп, бираз упа сепип турсанъыз, эльбетте бу дердтен къуртулурсынъыз.

Къотур ве сувлы экземаны гъайып этмек ичюн япрагъымны я да тенимнинъ къабугъыны эмен тереги къабугъы иле къайнатып, онынъ сувундан файдаланынъыз, тез арада тюзелир. Барып да къарынджалар амбарынъызгъа уджюм япып башласа, япрагъымны ташланъыз яхуд япрагъымнынъ сувундан сепинъиз, деръаль деф олурлар.

Балкъурт балыны аладжакъ олгъанынъызда оларнынъ уджюмине расткельмейим десенъиз, элинъизге ве юзюнъизге япрагъым я да мейвамнынъ къабугъы сувундан силинъиз.

Джевизим устюндеки къабукънынъ бир парчасыны агъыргъан тишке къойсанъыз я да япрагъым къайнатылгъан сувгъв чайсанъыз агърысы токътай, мильклерни къавийлештире.

Ичектеки къуртларны ёкъ этмек ичюн исе, япрагъымны яхуд джевизимнинъ къабугъыны чайнамалы ве сувыны-ширасыны ютмалы.

Меним терегим буюк, дюльбер ве номай кольгели. Амма терегимнинъ кольгесинде юкъламанъыз. Тенимде ве япрагъымда зарарлы газ олуп, о даима авагъа дагъылып тура.

Меним агъачым энъ паалы ве къатты. Къадимден ойма нагъыш, ресим япмакъ, тюфеклер ичюн къундакъ ясавгъа ишлетильген. Къурт оны ашамай.

Япрагъымны я да джевизимнинъ къабугъыны тюйип агъырткъан ерге сильсенъиз агъырыкъны токътата.

Эгер де япрагъымны я да джевизим устюндеки къабукъны яхшы тюйип бираз демир тотуны къарыштырсанъыз, асыл олгъан ренък узакъ вакъыт гъайып олмай – сёнмей. Эгер де оны ренък, демир тоту ве сирке иле къайнатып, бир афта кунеште тутулса ве эр куню силькитилип турулса, гъает дюльбер ренъ асыл ола.

Тамырымнынъ къабугъыны зейтун ягъында къавурып, бевасыр эм де бель агърыгъына силинсе яхшы файда бере.

Япрагъымнынъ иситильген суву къулакъкъа тамызылса къулакъ агърысыны токътата, ичиндеки кирлерни тышары чыкъара.

Къабугъым бал яхуд юзюм шырасына къарыштырылып азырланылгъан шербет богъаз агъырысыны, тиш мильклеринден къан акъувыны ве тишнинъ къыбырдап къалувыны токътата. Тазе къабугъымны хына иле къарыштырып башкъа силинсе баш агърысыны ве бурундан сув акъувыны токътата.

Меним бычкъылангъан тенимден чыкъкъан, къипикъни сирке иле къарыштырып юзюнъизге сильсенъиз, терини тыныкъ ве дюльбер япа. Оны, яъни къипигъымны зейтун ягъы иле немлеп – сылатып, башкъа сильсенъиз, къазгъакъны – пирени гъайып эте.

Энди исе, къадимден сыр эсаплангъан аджайип ренък азырлав усулы акъкъында икяе этеджем. Кузь мевсюминде бир литра зейтун ягъына тюйилип эленген мазини къойип къайнатмалы ве сюзмели. Сюзюльген сувны шише савутына къойып, терегим тюбюни къазып, къуветлидже – иридже тамырымны кесинъиз. Терегиме экленильген тарафыны шише ичине кирсетинъиз, велякин тамыр шишенинъ тюбюни токъунмасын. Сонъра шишенинъ агъзыны хамур я да мум иле яхшы этип къапатынъыз. Устюне топракъ ташлап комюнъиз. Терегим мейва берген вакъытта топракъны къазып, шишени алсанъыз, шише ичинде къойы къара къалем ренъкинде мадде асыл ола. Шу мадде иле сачынъызны ювсанъыз аппакъ сачларынъыз къойы къарагъа чевириледжек. Бу ренък къолайлыкънен кетмейджек.

Къабугъым да файдалыдыр. Эгер де оны тюйип, сувлы яралар устюне сепсенъиз, яранынъ сувыны бир ерге топлай ве онынъ тезден тюзелювине ярдым эте. Тамырым къубугъындан дёрт – секиз грамм алып, къайнатып, емектен сонъ ичсенъиз, меъдадаки хильтлер тышары чыкъып, къарын агъырысына шифа тапа. «Дёрт магъыз» денильген емишим А, Б, энъ муими F (Ф) витамине де байдыр. Бундан гъайры онынъ теркибинде демир, фосфор ве минераль мадделери бар.

Магъызымнынъ элли фаизи ягъ олуп, шекер хасталыгъына къаршы ишлетильген иляджлардан биридир. Меним магъзим муляйим. О емекнинъ яхшы азм олувына ярдым эте, яшлыкъ къуветини арттыра ве меъда фаалиетини эйилештире. Эгер де о инджир иле къошуп ашалса, асабыны къавийлештире, акъыл ве тефеккюр къуветини арттыра.

Теркибимдеки F (Ф) витамини пек аз мейваларда расткеле. Ягъ корюнишиндеки бу витамин тери хасталыкъларны тюзете, хатыраны къавийлештире ве шекер хасталыгъыны тедавийлей. Кенди селяметлигинъизни ве балаларынъыз селяметлигини тюшюнсенъиз, эр куню саба емегинде отьмек ве пенир иле бераберликте меним магъзимден истималь япынъ!

Теркибимдеки мис маддеси къадынларнынъ юклю вакъытларында ве бала тапкъандан сонъра тени – тери бурюшмесинден къорчалай.

Меним ягъымны ич бир вакъыт мис савутына къойманъыз.

Чокъ вакъыт къалып кеткен, дады бозулгъан ягъгъа джевиз магъзи къойып куйдюрильсе, онынъ тахири гъайып ола.

Эгер меним магъзими къара зира иле тюйип, балгъа къарыштырып, феледж хасталыгъына огърагъан кишилернинъ баш ве аякъларына амамгъа кирсетип сильселер ве яхшы этип терлемеге имкяниет яратсалар, аджайип нетидже бере.

Эски ве къарарып кеткен магъзими эски яраларгъа, вуджуднынъ эзильген ерлерине, ченгек хасталыгъына, аякънынъ ве эльнинъ сувукътан ярылгъан ерлерине силинсе, яхшы тесир косьтере. Бундан гъайры, ондан сач-сакъал тёкюливининъ огюни алув эм де къадын-къызларнынъ кокюслери сувукълангъанда тедавийлемек ичюн ишлетмек мумкюн. Магъзими козьлеринъизге сильсенъиз, яш акъувы токътай!