Рустем Али… Бу заты алийлернинъ исмини анъгъанда, Къырымнынъ къараманане ве къоркъубильмез эвлятлары иле бир сырада бу азиз топракънынъ тылсымлы чёллери, текрарланмаз манзаралы дагълары, къаялары, дерелери, къобалары, багъ-багъчалары, денъизлери, сырлы кокю, парылдагъан йылдызлары… бир сёзле сёйлегенде, ярымаданынъ джеми вариети бир кереден козьлеринъ огюнде джанлана. Себеби, сагълам ири мучели, арслан юрекли, акъикъатта Энвер Селяметнинъ Прометейини анъдыргъан Сувдагъ къарталы Рустем Али озюнинъ бол, джумерт къальби иле буларнынъ эписини кенди багърына къаврап ала.

Рустем Али мына энди аман-аман черик асырдан берли, ёрулмакъ недир бильмеден, догъмуш Къырымы ашкъына чалышаракъ джумерт къалемини ишлетип, аджайип ветан эвлятларынынъ къальблерине эляллыкъ, мерхамет, муаббетлик дуйгъу ышыгъыны «ашлап» кельмекте. Алла къысмет этсе, мытлакъа ойле вакъыт-сааты келир, эр бир къырымлынынъ къальбинде туташтырылгъан Рустем Алининъ ышыкълары бири-бириле къошулыр – бирлешир ве буюк бир Алевге чевирилир. Бу къудретли къырым Алеви – Мешъали денъиз фенери киби, дюльбер сейяремизнинъ эр бир кошесинден сечилир ве айны заманда онынъ нурундан гъыда алынып барылыр. Гъает къоджаман къальб саиби Рустем Али бунъа юз дефа-бинъ дефа эмин. Эгер де, о бунъа азачыкъ биле шубеленсе эди, онынъ чокъ зенгин иджадий яратыджылыгъы бир тарафта турсын, о бу фани дюньяны энди чокътан терк этип кетер эди. Бу да акъикъат!

Шаир, несирджи, публицист, тенкъидчи, эдебиятшнас, журналист, фельсефеджи – икметли субетдеш Рустем Алининъ пишкин къалеми астындан чыкъкъан язылары – эсерлери иле таныш олгъан эр бир инсан, даа демичик юкъарыда сёйленильген фикирлерни бутюн барлыгъы иле анълар, дуяр, сезер, атта коре билир…

Айдынъыз, энди берабер бу джумерт къырымлынынъ терджимеиалы иле къыскъадан таныш олайыкъ.

Рустем Али дженаплары дюльбер Къырымнынъ къадимий ве айны заманда даима генч Сувдагъ (Судак) шеэринде догъды, 1936 сенеси, декабрь 26-да. О, 7 – 8 яшларында олгъан чагъында, 1944 сенеси коммунистлер режими тарафындан джезагъа (репрессиягъа) огъратылды. Рустемчик анасы Эсма апте иле берабер догъмуш бешиги Къырымдан бинълерле километр авлакъкъа – советлер империясынынъ кенар бир кошесине, даа догърусы Андиджан веляетине (Озьбекстан) котюрилип ташландылар. Джанавар совет акимиети тарафындан бефтан джезалангъан къырым огъланчыгъы гъурбетликте дефаларджа олип, там манада, кене тирильди. Атта бир дефа олюлер одасына да, (морг)гъа, тюшти, ама омюри битмеген экен, о текрар аяткъа къайтты…

Сёйлемек истегенимиз, Алланынъ икметиле, Рустем Али озюнинъ юзлерле, бинълерле къырымлы акърандашлары киби, джанаврлар догъургъан бутюн афатларны енъди. О шу джанавар акимиетке къаршы амансыз куреш алып барды, белли бир дереджеде гъудубет (монстр) узеринден гъалебе де къазана бильди.

«Бурулышта» ве «Эр къабаат мендедир» романларнынъ, «Сельбилер эбедий яшайлар» повестлерде романнынъ, икяелернинъ, публикацияларнынъ, терен фельсефе иле суварылгъан назм эсерлернинъ муэллифи Рустем Али, мына энди йигирми йылдан зияде вакъыт зарфында, озюнинъ догъгъан шеэринде ана тильде «Сувдагъ сеси» газетасыны чыкъара, яъни бу тарихий газетада баш муаррир вазифесинде фаалиет косьтере. Бундан эвель о, Ташкентте нешир этильген «Ленин байрагъы» газетасында «Эдебият ве санъат» боюгинде мудирлик япты.

«ЭЛЯЛЛЫКЪ, МЕРХАМЕТ, МУАББЕТЛИК», «ВЕТАНЫМЫЗ – КЪЫРЫМ, МИЛЛЕТИМИЗ - КЪЫРЫМ, АНА ТИЛИМИЗ КЪЫРЫМ ТИЛИ. МИЛЛЕТИМ ЯШАСЫН, ДЕСЕНЪ, АНА ТИЛИНЪНИ ОГРЕН», «БУГУНЬ БАЛАСЫНЕН АНА ТИЛИНДЕ ЛАФЭТКЕН ЯШ АНА ОЛМАСА, ЯРЫН МИЛЛЕТ ЁКЪТУР!» «ТЮРКЛЕРИН КЕНДИЛЕРИНИ ТАТАР ОЛАРАКЪ ТАНЫТМАЛАРЫ ЯНЪЛЫШТЫР, ТАТАР КЕЛИМЕСИ БИР МИЛЛЕТНИНЪ АДЫ ДЕГИЛЬДИР, РУСИЕДЕ БУЛУНГЪАН ТЮРКЛЕРЕ ИСНАД ЭДИЛЬМИШ БИР СЫФАТТЫР» Исмаиль бей ГАСПРАЛЫ» киби шиарлар астында нешир этильген «Сувдагъ сеси» газетасынынъ мундериджесиле дикъкъатле таныш олуп баргъан эр бир окъуйыджы, мезкюр газета ялынъыз сувдагънынъ сеси дегиль де, о бутюн Къырымнынъ, даа догърусы о бир тамам бутюн тюрк дюньясынынъ СЕСИ олгъанына эминлик беслейсинъ. Албу исе, Сувдагъ Прометейи – Рустем Алининъ къальбинден дагъылгъан ышыкълар кеттикче буюк Алевге – иляий бир Мешъальге чевириледжегине ишанч догъура.

P.S. Рустем Али 2020 сенеси, ноябрь 8-де, 86 яшында вефат этти. Алланынъ рахметинде олсун.