Цвет Родины моей...



Энвер Озенбашлы

Родился: 20-го февраля 1956 года

Место рождения: город Самарканд (Узбекистан)

Умер: 8-го апреля 2014 года, город Акмесджид (Крым)


Къырымларнынъ шахсий адларына бир назар
Озенбашлы къырымшнас

Инсан бу фани дюньягъа келе, белли бир вакъыт яшай, сонъра бакъий дюньягъа ёл ала. Иште, бу «белли бир вакъыт» денильген аралыкъ ичерисинде, эр бир адам имкяны етишкени къадар бу фани дюньяда озюнден из къалдыра. Бу «из» чешит ола: буюк, орта, уфакъ, пек уфакъ ве иляхре…, ве иляхре… Эбет, из къалдырув джерьянында ялынъыз инсан заты дегиль де, Ер узериндеки бутюн небадат – табиат иштирак эте. Дейджегимиз, Буюк Мевлямнынъ икметиле инсаниет тарафындан, табиатнынъ гъайры небадетлары тарафындан къалдырылгъан излер дюньянынъ кетишатына – дурумына мытлакъа кенди тесирини косьтере.

Иште бойле нокътаий-назардан янашып, шимди сёз юрютиледжек инсан Энвер Озенбашлы, шу табиатнынъ бир джисми сыфатында, олдукъча кенди изини къалдырмакъ меселеси устюнде усанмадан чалышып кельмекте. Башкъаджа сёйлейджек олсакъ, о озюнинъ бутюн анълы омюрини догъмуш миллетине, халкъына, Къырымына – онынъ айдын келеджегине багъышламакъта. Занымызджа, вакъыт-саати келир, бу интеллектуаль тарафындан къалдырылгъан «излер» огренилир, онъа дегерли къыймет кесилир. Себеби, ВАКЪЫТ деген дженабу алийлери, эр шейни ерли-ерине къоя. Бу да акъикъат!

Энвер Озенбашлынынъ дердж япкъан эр бир китабы, язгъан макъалеси, атта дюнья юзюни корьген уфакъ хаберчиги биле халкънынъ, Ветаннынъ догърудан-догъру акси десек, аслы да мубалягъа олмаз. Образлы сёйлейджек олсакъ, онынъ аткъан эр бир адымы, алгъан эр бир нефеси, юрегининъ эр бир урувы догъмуш Къырымынынъ набызы иле аэнкдештир.

Энвер Озенбашлынынъ язып дердж эткен китаплары мезкюр фикирлерге ачыкъ-айдын мисаль ола билир. Мына онынъ къалеми астындан чыкъкъан китапларнынъ базылары: «Къырымтатар адлары. Крымскотатарские имена», «Крымцы» (Къырымларнынъ тарихы, этнографиясы ве тили меселесинде ильмий ишлер джыйынтыгъы), «Гъурбетте вефат эткен къырымларнынъ Башташ язылары», «Озенбаш ве озенбашлылар», «Айтымлар лугъаты», «Къырым муаджирлери. 1860 – 1862», «Тенкъидий макъалелер. Критические статьи», «Къырымнынъ идарий такъсиматы», «Некоторые замечания к «Манифесту крымскотатарских националистов».

Энвер Озенбашлы бир сыра Бутюнсоюз, Халкъара, Джумхуриетлерара ильмий конференцияларда, симпозиумларда иштирак этти. О мезкюр тедбирлернинъ минберлеринден къырым тили, тарихы, фольклоры боюнджа ильмий марузалар иле чыкъышта булунды…

Бойлеликле, бу тедкъикъатчынынъ ильмий лабораториясына азачыкъ олса да, экскурс яптыкъ. Айдынъыз, энди бу заты алийлернинъ терджимеиалына да бираз далайыкъ.

Энвер Мемет огълу Абдулла (тахаллюси Озенбашлы) Къырымдан узакъларда, джеза ерлерде – Самаркъанд шеэринде (Озьбекстан) 1956 сенеси февраль 20-де догъды. Орта мектепни битирген сонъра Самаркъанд гидромелиоратив техникумында тасиль алды, ордуда хызмет этти, къуруджылыкъ тешкилятларында чалышты. О, 1984 сенеси Низамий адына Ташкент Девлет педагогика институтынынынъ (шимди университет) – къырым филологиясы болюгини битирди, Самаркъанд виляети Оджаларнынъ ихтисасыны юксельтюв институтында къырым тили усулджысы вазифесинде фаалиет косьтерди.

Догъмуш бешиги – Къырымгъа 1988 сенеси къайтты. О, Ветанында Къырым улькешнаслыкъ музейининъ этнография болюгинде ильмий хадим, Къырым Девлет муэндислик ве педагогика институтында (шимди университет) ве Донецк шеэриндеки Украина Ислям Унивеситетинде муаллим, «Къырым» газетинде эдебий муаррир, къырым тили ве эдебияты Ильмий-тедкъикъат Меркезинде ильмий хадим вазифелеринде чалышты.

Омюрининъ эксериет къысымыны ильмий-тедкъикъат ишлерине багъышлагъан аджи Энвер Озенбашлы азретлери, къырым тилине, онынъ халкъ агъыз яратыджылыгъына, тарихына, этнографиясына аит мевзуларгъа мураджаат этерек, матбуат саифелеринде сыра-сыра макъалелер дердж этти. Яъни, асырлар къатламларындан тамыр атып кельген Къырымнынъ къараманане тарихыны, зенгин медениетини янъыдан джанландырув киби мукъаддес иште кенди иссесини къошты.

Энвер Мемет огълу Абдулла 2014 сенеси апрель 8-де Акъмесджид шеэринде вефат этти.