Амет Озенбашлы 1893 сенеси февраль 10-да Багъчасарайда (Къырым) драматург, публицист, халкъ шаири Сеид-Абдулла Озенбашлынынъ къорантасында догъду. Акъмесджид (Къырым) шеэринде Исмаиль бек Гаспралы тасиль алгъан гимназияда окъуды, Новороссийск (Русие) университетининъ тыббыят факультетинде бильги алды (1915 с.) ве бир къач вакъыттан сонъра о тасилини Къырымда – Акъмесджид шеэриндеки медицина институтында девам этти. Амет Озенбашлы 1922 сенеси институтны битирип, синир экими (невропатолог) зенааты боюнджа мутехассыс дипломына наиль олду…

Амет Озенбашлынынъ ичтимаий-сиясий фаалиети та студентлик йыллары башлады. О, Новороссийск ве Одессада тасиль алгъан илери гъаели студентлер тарафындан мейдангъа кельген Бирлешкен Меркезий Комитетке Реис сайланды (1917 с.). Къырымда исе, Къырым Мусюльманлары съезди сайлагъан Мувакъкъат Иджра Комитети эркянына кирип, ичтимаий-сиясий фаалиетини эп девам этти. Бундан гъайры о, Биринджи Къырым Миллий Къурултайына делегат ве онынъ фааль тешкилятчыларындан бири олду. Москвада (Русие) кечирильген Бутюнрусие Мусюльманлары Конгркссине делегат, Киевде (Украина) отькерильген Бутюнрусие федеральджилер съездинде (Халкълар съездинде) иштирак этти. Ветандашлар дженки вакъытында, Амет Озенбашлы сиясий «Миллий Фиркъа» ёлбашчыларындан бири олмакъ иле бир сырада «Миллет» намында газетагъа муаррирлик япты. Сонъра о бир къач вакъыт Тотайкой (Къырым) оджалар техникумында директор олуп чалышты, 1924 – 1927 сенелери Къырым АССР Малие Халкъ Комиссары муавини вазифесинде фаалиет косьтерди.

1928 сенеси апрель 12-де, Амет Озенбашлы къырымларнынъ миллетчи группасына менсюп деп, якъаланды – апске алынды. Айны шу сенеси декабрь 17-де о олюм джезасына укюм этильди. Велякин, 1931 сенеси январь 30-да ОГПУ коллегиясы олюм джезасыны 10 йыллыкъ апс джезасына денъиштирди. О, апс муддетини, эсасен, «Беломорканал» лагерлеринде кечирди.

Арадан учь–дёрт йыл кечер-кечмез, Амет Озенбашлы Ветаны Къырымда яшамакъ акъ-укъукъындан махрум этильген тарзда, о, апстен азат олунды. Апстен къуртулгъан сонъ, Къырымдан тышта Павлоград, Новосибирск киби чешит ерлерде – шеэрлерде зенааты боюнджа эким чалышты. Экинджи джиан дженки девиринде о такъдир муджиби къорантасы иле берабер Румыниягъа тюшти. Анда оны кене якъалап, Москвагъа кетирдилер. 1947 сенеси, сентябрь 20-де о 25 йылгъа апс джезасына укюм этельди.

Амет Озенбашлы 1955 сенеси агъыр хасталыгъы себебинден азатлыкъкъа чыкъып, Таджикстаннынъ Худжант (Ленинабад) шеэринде яшагьан къорантасы иле къавушты. О, 1958 сенесине къадар Худжантта – хастаханеде синир экими олуп чалышты ве шу йылы декабрь 4-те агъыр хасталыкътан сонъ вефат этти. Алланынъ Рахметинде олсун.

Амет Озенбашлы белли джемаат эрбабы эм де теджрибели эким олмакъ иле быр сырада баба изинден кетип, къырым миллий публицистикасынынъ ве эдебиятынынъ илерилемесинде де буюк иссе къошты. Онынъ тарих, этнография, маарифчилик, ичтимаий-сиясий мевзуларда пек чокъ макъалелер язып «Окъув ишлери», «Къырым», «Илери» киби меджмуаларда (журналларда) ве девирий матбуат саифелеринде мунтазам суретте дердж этилип барылды. Эдипнинъ «Йыкъынтылар астында», «Къырым фаджиасы» серлевалы эсерлери исе, эдебият дюньясындан озюне мунасип ерни ишгъаль этмеге акъкъы бар десек, аслы да мубалягъа олмаз…

1993 сенеси, август 8-де Амет Сеид-Абдулла огълу Озенбашлынынъ наиши (останки) Таджикстандан Ветаны Къырымгъа кетирилип, къадимий Багъчасарайдаки Менъли Герай Хан къурдургъан тарихий Зынджырлы Медресе азбарында – Исмаиль бек Гаспралынынъ къабири янында дженазеси окъулып, дефн этильди.

___________________________________

*Амет Сеид-Абдулла огълу Озенбашлынынъ 1917 сенеси сентябрь 8 – 15 куньлери Киев (Украина) шеэринде олуп кечкен Бутюнрусие федеральджилер съезди (Халкълар съезди) минберинден япкъан тарихий марузасындан: «Пусть знают все, что крымские татары не позволят никому установить какую бы то ни было гегемонию на Крымском полуострове…».