Турк эдебияты тарихында Ашыкъ Умэрден башкъа Мустафа Джефхерий исиминде дигер бир къырымлы шаирге даа расткелемиз. Теэссюф ки, турк эдебияты тарихчысы ве муаллими Агах Сиррининъ «Эдебият тарихы дерслери» (Тюркиеде танзимат девирине къадарки эдебият акъкъында) китабында бу къырымлы шаирлернинъ эсерлери акъкъында малюмат ве оларнынъ эсерлеринден нумюнелер гъает аз бериле. Бу китапнынъ «Халкъ эдебияты» серлевалы къысымында XVII асырда яшап манзум эсерлер яраткъан саз шаирлери акъкъында сёз кете. Китапта бизни айрыджа меракъландыргъан шу ашагъыдаки сатырлардыр:

«Бу асырда етишкен везирлерле падишаларнынъ чокъусы, керек ордудан, керек халкъ ичинден етишме кимселер олгъанындан, олар диван шаирлерининъ къасиделеринден зияде саз шаирлерининъ адий къошмаларындан зевкъ аларакъ къанаатлене эдилер. Бунынъ себебиндендир ки, о девирде бу киби саз шаирлерине буюклернинъ сарайларында да расткелине эди.

Саз шаирлери озь эсерлеринде ялынъыз ашыкълыкъ киби шахсий дуйгъу ве теэссуратларыны акс этмекле къанаатленмейип, яшагъан девирнинъ адиселериле де алякъадар олып дженк, енъиш, бузгъун, исьян киби халкъ кутьлелерининъ рух ве маневиетине тесир этиджи ичтимай вакъиаларны да акс этмишлер.

Бу девирде етишкен саз шаирлери ичинде энъ чокъ шурет къазангъан Къулогълу, Къайыкъчы къул Мустафа, Къараджа огълан, Ашыкъ Умэр, Джевхерий ве Ашыкъ Асандыр. Хусусан Ашыкъ Умэрле Джевхерийнинъ шурети сонъ девирлерге къадар девам этти.

Джевхерийнинъ асыл исми Мустафадыр. Догъгъан вакъыты билинмемекле берабер, къырымлы экени беллидир. Эр альде аз-чокъ таъсиль кормиш бир адам олгъаны анълашыла. Бу итибарле диван эдебиятынынъ буюк тесири алдында къалмыш. Манзумелеринде арапча ве аджемдже келимелер (сёзлер) ве ибарелер чокъча булуна. Шаир аруз везнинден де файдалана. Вефаты хиджрий 1122, милядий 1710 тарихиндендир».

Бу малюматкъа бинаэн, Джевхерий Ашыкъ Умэрден учь йыл сонъ вефат эткен. Теэссюф ки, шаирнинъ догъгъан вакъыты хусусында шимдилик элимизде малюмат ёкъ. Эр алда, эки буюк шаиримиз, Ашыкъ Умэр ве Мустафа Джевхерий айны бир девирде яшагъанлары ачыкъ-айдын анълашылмакътадыр.

Шуны къайд этмели ки, Джевхерийнинъ ашагъыда дердж этильген шиирлерини азырлагъанда, башкъа тюркий эдебиятларда япылгъаны киби, , ич кимсеге анълашылмагъан эски аджем ве арап сёзлерининъ баъзыларыны озь сёзлеримизнен денъиштирмек керек олды.