Turk edebiyatı tarihında Aşıq Ümerden başqa Mustafa Cefheriy isiminde diger bir qırımlı şairge daa rastkelemiz. Teessüf ki, turk edebiyatı tarihçısı ve muallimi Agah Sirriniñ "Edebiyat tarihı dersleri" (Türkiyede tanzimat devirine qadarki edebiyat aqqında) kitabında bu qırımlı şairlerniñ eserleri aqqında malümat ve olarnıñ eserlerinden nümüneler ğayet az berile. Bu kitapnıñ "Halq edebiyatı" serlevalı qısımında XVII asırda yaşap manzum eserler yaratqan saz şairleri aqqında söz kete. Kitapta bizni ayrıca meraqlandırğan şu aşağıdaki satırlardır:

"Bu asırda yetişken vezirlerle padişalarnıñ çoqusı, kerek ordudan, kerek halq içinden yetişme kimseler olğanından, olar divan şairleriniñ qasidelerinden ziyade saz şairleriniñ adiy qoşmalarından zevq alaraq qanaatlene ediler. Bunıñ sebebindendir ki, o devirde bu kibi saz şairlerine büyüklerniñ saraylarında da rastkeline edi.

Saz şairleri öz eserlerinde yalıñız aşıqlıq kibi şahsiy duyğu ve teessuratlarını aks etmekle qanaatlenmeyip, yaşağan devirniñ adiselerile de alâqadar olıp cenk, yeñiş, buzğun, isyan kibi halq kütleleriniñ ruh ve maneviyetine tesir etici içtimay vaqialarnı da aks etmişler.

Bu devirde yetişken saz şairleri içinde eñ çoq şüret qazanğan Quloğlu, Qayıqçı qul Mustafa, Qaraca oğlan, Aşıq Ümer, Cevheriy ve Aşıq Asandır. Hususan Aşıq Ümerle Cevheriyniñ şüreti soñ devirlerge qadar devam etti.

Cevheriyniñ asıl ismi Mustafadır. Doğğan vaqıtı bilinmemekle beraber, qırımlı ekeni bellidir. Er alde az-çoq tasil körmiş bir adam olğanı añlaşıla. Bu itibarle divan edebiyatınıñ büyük tesiri aldında qalmış. Manzumelerinde arapça ve acemce kelimeler (sözler) ve ibareler çoqça buluna. Şair aruz vezninden de faydalana. Vefatı hicriy 1122, milâdiy 1710 tarihindendir".

Bu malümatqa binaen, Cevheriy Aşıq Ümerden üç yıl soñ vefat etken. Teessüf ki, şairniñ doğğan vaqıtı hususında şimdilik elimizde malümat yoq. Er alda, eki büyük şairimiz, Aşıq Ümer ve Mustafa Cevheriy aynı bir devirde yaşağanları açıq-aydın añlaşılmaqtadır.

Şunı qayd etmeli ki, Cevheriyniñ aşağıda derc etilgen şiirlerini azırlağanda, başqa türkiy edebiyatlarda yapılğanı kibi, , iç kimsege añlaşılmağan eski acem ve arap sözleriniñ bazılarını öz sözlerimiznen deñiştirmek kerek oldı.