Цвет Родины моей...



⇦ назад

Омар Хайям

Рубаи

Шу Чёльмекчи къафаларны чанакъларгъа ошаткъан,

Черепликте чеберлигин усталыгъынен япкъан.

Дюньянынъ кенъ софрасыны

Чанакънен къапакълагъан,

Ве тюбюнде бар алемнинъ кедерини топлагъан.



***

Эбедийликнинъ сырлары пек сакълыдыр бизлерден,

Онынъ ичюн инсанлар да хаберсиз эр биринден.

Ама сырларны ачмагъа истеклери буюктир,

Лякин сырлар ачылгъандже, бизлерден тек тоз къалыр.



***

Чомгъанынъда бутюилей шербет севги ичине,

Ачувынъ ич чыкъмасын дюльбернинъ джильвесине.

Озюнъни ашагъы ал онъа ялварувынъда,

Такъдирге тешеккюр эт бойле севильгенинъе.



***

Бир де-бир сырны бильсенъ, сакъламагъа да биль,

Сен алидженаплыкъны беклеме бу куньде.

Санъа эйлик иле бакъмазлар, яхшы биль,

Эгер арсызлыгъынъны корьсеткенинъде.



***

Юречигимни къангъа булгъалагъан шу бирин

Эр бир кунюни сакълап, сен алгъышла, я Раббим!

Бу гузельнинъ сёзлери тез илинди къулакъкъа:

«Эйилигин корьсеткен севильмек ичюн догъа».



***

Омюр тыршавларындан къуртулыш ич ёкъ,

Аятыма да меним ич шадлыгъым ёкъ.

Эдинип, алсам эгер бильгим такъдирден,

Ама кене ахмакълар сырасындам мен.



***

Бугуньде кене де бир пите къысметим,

Сув бердилер – сувукъ, ушюттилер бетим.

Бердиклери ичюн истейлер бель эгсем,

Эгилювден белим букюлир, беллесем.



***

Вефатымдан да сонъра къабирим дюрбесине

Тула, деп, ишлетирлер ольгенлер топрагъыны,

Сонъра янъыбашындан даа бир дигерине

Тулачюн ишлетирлер менимкин бирисине.



***

Зенгинликке, сёзсюз, акъыл авушылмаз,

Факъыр ичюн исе Курре де бастырыкъ,

Бичаре мелевшее бунъа ич де къанмаз,

Гульнинъсе сепети алтыне рыкъма-рыкъ.



***

Кок къуббеси бир кунь манъа: «Эй, адам, – деди. –

Мени меджбур эте такъдир бойле чапувгъа.

Эгер къолумда олсайды эмир къувети,

Юрюшимни мумкюн олур эди токътатмагъа».



***

О бизмиз-кедернинъ де, бахытнынъ да негизи,

Бизмиз – адалетсизлик, акъикъатлыкъ чешмеси.

Бойдан юксек, эм накъыс, къара ве темиз юрекли,

Бизмиз – Джамшид чанагъы эм бешаретлилер бетли.



***

Такъдирим артымдан тюкюрчеклерин ёллай,

Яптыгъым ишлерни ярамайлыкъкъа ёрай.

Озь ёлуна азыр джаным кедерли дей: «Мен кетем,

Не япайым пусюрликке толуп-ташкъан бу эвде?»



***

Шарап иле пиляв зенгин софрасында,

Бойле омюр олур бильгиси хам затта.

Тюркий козьлер исе дюльбери дюньяда,

Кимде бойле козьлер? Эльбетте къулларда.



***

Болдуртмасынлар сени такъдирнинъ лянет ёллары,

Эфкярлатмасынлар ич енъишлери, джоюкълары.

Не иш эттинъ, не сёйлединъ, къалмаздыр онынъ лекеси,

Дюньяны терк эткенден сонъ, эмиетсиз бу эписи.



***

Папийден сорады балыкъ бираздан:

Синъген сув кенеде къайтырмы мында?

Къавурсалар бизни, тава биледжек,

Вакъытнынъчалтлыгъын тава кеседжек.



***

Мен муштериси олдум мейханенинъ чокътан,

Ачувмы олсун, эйилик – меним ичюн бефтан.

Сархош тилимнен дерим мен, дюнья биле батса,

Менчюн: «Бу арпаданеси юварландым, ёкъса».



***

Догъмадан, бир шейгесен мухтадж олмадынъ,

Догъгъан сонъ, эр шейге мухтаджлыкъкъа къалдынъ.

Эгер сен къуртулсанъ тенинъ зорбасывндан,

Зенгин эм де сербест олурсынъ бундан.



***

Асылында ичкенимиз къуванч ичюн дегиль,

Нишаретликлерни де биз саймаймыз ёл ве шарт.

Шунынъчюн шарапкъа мейиль беремиз, буны биль,

Озь-озюмизден бир аньге къачув – бизчюн мурат.



***

Асылда алемнинъ башлангъычы олгъанмы?

Аллахнынъ бизлерге бергени тапмаджа.

Идракли адамлар джевабыны тапкъанмы,

Бириси тапмады джевабын аслынджа.



***

Сен сабадан тур да, къаденъни толдур,

Догърулыкъ дюньяда олмады, ёкътур.

Дюньяда адалет олгъанда къанунда,

Олмаз эдинъ сен де софрада энъ артта.



***

Аллах Таалягъа эр биримиз табынамыз озюндже,

Истеймиз Дженнетке кирмеге, ич истемеймиз Джеэннемге.

Яраданнынъ сырыны огренген акъылдане бир кимсе ичюн

Джеэннем къоркъунчсыз, Дженнетке де ич къуванмаз озюндже.



***

Идракли пек биле: олмаз алемде муджизе,

Кок къатлары едими, секизми, давасын этмез.

Алевли ферасет илле ки сёнеджек исе,

Къарынджа я борюми сени ер, ич де фаркъ этмез.



***

Эписи бир шу омюр кечеджек токътавсыз,

Бойледже о кечсин къаарьсиз, эфкярсыз.

Сен олсанъ къуванчлы, омюринъ къандырыр,

Агъласанъ токътавсыз, омюринъ де дадсыз.



***

Унутаджакъ олдум устюме юрьгенни,

Дигеринен истепсевдалы олмагъа.

Лякин козьяшларым ювдулар юзюмни,

Фурсатны бермеден дигерге бакъмагъа.



***

Бойле экен башымыз язысы, бу исе

Беденлеримиз къулу олмагъа бизлерге.

Истегини къандырып оламады, бильсенъ,

Сонъсуз алемде догъуп яшагъан ич кимсе.



***

Къуван! Сонъсу. байрам кельди бизчюн кене де!

Софра кумюш ве буллюр, шарапнен толду.

Ай йылбырайды ве азып , эгильди кокте,

Сонъсуз зияфетлерден санъки токъ олды.



***

Аллахым, асылында мен тюнъюльдим факъырлыкътан,

Умют ве истеклернинъ олмагъаны да бездириджи.

Янъы аят бер манъа эр шейни беджерген олсанъ.

Бельки де, бугунькинден шу бергенинъ олур эйидже.



***

Эгер къулу олсанъ айваний дуйгъунынъ –

Къартлыкъта ташлангъан эв киби бошарсынъ.

Озюнъе сен бир бакъ ве гузельдже тюшюн,

Кимсинъ сен, къайдасынъ ве къаерде сонъунъ?



***

Учь юз йыл омюр берильсе биле –

Кене сонъуна келир бу аят.

Истер халиф ол я да фукъаре,

Энъ сонъунда – эр кеске бир фият.



***

Билесинъми нечюн сабанынъ сааринде

Хораз озь йырыны токътамай текрарлай?

Бизчюн – корьсюнлер, дей кунь ярыкъ кузьгюсинде

Даа бир гедже кечти озюни дуйдурмай.

***

Адынъ зиль кетсе, бу ачув догъура,

Бир ерге бармасанъ, шубелер догъура.

Энъ эйиси сенчюн сакиндже яшасанъ,

Кимсенен иш корьмей, бир озюнъ отурсанъ.



***

Ачув ве къурназлыкъ сакълыдыр эр ерде,

Дост ич де тапылмаз бу ернинъ юзюнде.

Эр бири озюни дост киби косьтерир,

Сонъунда – хаст душман олгъаны билинир.



***

Сени не мис, не де мальземе къуртармаз,

Дюльбер де, чиркин де олюмден къуртулмаз.

Кунюмиз кельгенде, къоярлар къабирге,

Олюм эпимизни тыкъар къара ерге.

***

Дюльберликнинъ укюмине мен зияде разым

Онъа, сёзсюз, боюн эге юрегимнинъ сазы.

Ондан дуюла бахытнынъ сонъсуз язы,

Сенинъ де бунъа, бакъ, джанынъ агъырмасын.



***

Нуруны узатса сабанынъ кунеши,

Къаделерге толсун шарапнынъ нешеси.

Инсанлар шарапкъа: «О, зеэрдир», - дейлер,

Ама оны ичкен акъикъатны сёйлер.



***

Эгер куньде емек ичюн бир питенъ олса,

Озюнъ ичюн бир гугюм сув кетирип олсанъ,

Олмайджакъкъа хатир сайып, намусы джоюп,

Керекми ич аякъасты озюнъни къоюп?



***

Мен талебем дюньяларнынъбирисинде бугуньде,

Эмегим агъырджа: оджам да талапчан зияде.

Чаллангъанымдже юрьсемде янында шегиртликте,

Усталарнынъ сырасына кечмедим кене де.



***

Санъа севгимде менден олмаз ич де бир опьке,

Давасыны да этмем бильмегеннен севмеге.

Чюнки севги шараптыр, – эрлер ичюн илядж,

Мердлиги олмагъангъа о, ич олмаз къуванч.



***

Эки чанакъ шарап булсам кетирсем,

Пите, кебап эм къой эти пиширсем,

Севгилим иле бир четке чекильсем,

Султан емегине бенъзер, эгер бильсенъ.



***

Бу алем – мувакъкъат, азыр ол олюмге,

Шейлернинъ къурбаны олма сен бу ерде.

Бу ерде тек бир рух пек якъын гонъюльге,

Дюнья маиети там аджиз шейлерге.



***

Ер асттан башлап, сейярелергедже

Мен таптым джевапсырларгъа еткендже.

Тыршавлар къырдым,тююмлерни чездим,

Олюм тююмин ич чеземедим.



***

Макътавгъа ёл берме, сени дуймадан юкълатыр,

Башынънынъ устюне къылычын котерир такъдир!

Беллилик пек татлы, лякин зеэр де азыр

Такъдирнинъ къолунда бакъ, олма балгъа назир!



***

Джинаетинъизнинъ сонъу корюнмезлер,

Эйлик беклеменъ Къыямет кунюнде.

Эйилик япкъанлар багъышланса эгер,

Джинает япкъанны Ярадан ёкъ этер.



***

Бахшышкъа акъкъы олгъан олмаз онынъ саиби,

Бойле ишчюн бир шейни аджымаз меним къальбим.

Джеэннем азабы бармы, бундан ич шубеленмем,

Олмайджакънен ян-янаша яшав – шудур Джеэннем!



***

Мюсюр киби къабарып юрьгенлерни чокъ билем,

Давул киби бош олуп, лаф аткъанларны билем!

Ядынъ янъраса эгер, сюйрекленмеге азыр,

Огюнъде бойлелери адынъ ичюн пек назир.



***

Дюньяда акъикъат филис ич атмагъан,

Адалет алемдешорбаджы олмагъан.

Беллеме, сен бунынъчаресин булурсынъ,

Эй, адам, оларнынъпытагъы пычылгъан!