The Lovely Colors of My Homeland...



⇦ back

Omar Khayyam

Ruba'i

Şu Çölmekçi qafalarnı çanaqlarğa oşatqan,

Çereplikte çeberligin ustalığınen yapqan.

Dünyanıñ keñ sofrasını

Çanaqnen qapaqlağan,

Ve tübünde bar alemniñ kederini toplağan.



***

Ebediylikniñ sırları pek saqlıdır bizlerden,

Onıñ içün insanlar da habersiz er birinden.

Ama sırlarnı açmağa istekleri büyüktir,

Lâkin sırlar açılğance, bizlerden tek toz qalır.



***

Çomğanıñda bütüiley şerbet sevgi içine,

Açuvıñ iç çıqmasın dülberniñ cilvesine.

Özüñni aşağı al oña yalvaruvıñda,

Taqdirge teşekkür et böyle sevilgeniñe.



***

Bir de-bir sırnı bilseñ, saqlamağa da bil,

Sen alicenaplıqnı bekleme bu künde.

Saña eylik ile baqmazlar, yahşı bil,

Eger arsızlığıñnı körsetkeniñde.



***

Yüreçigimni qanğa bulğalağan şu birin

Er bir kününi saqlap, sen alğışla, ya Rabbim!

Bu güzelniñ sözleri tez ilindi qulaqqa:

"Eyiligin körsetken sevilmek içün doğa".



***

Ömür tırşavlarından qurtulış iç yoq,

Ayatıma da menim iç şadlığım yoq.

Edinip, alsam eger bilgim taqdirden,

Ama kene ahmaqlar sırasındam men.



***

Bugünde kene de bir pite qısmetim,

Suv berdiler – suvuq, üşüttiler betim.

Berdikleri içün isteyler bel egsem,

Egilüvden belim bükülir, bellesem.



***

Vefatımdan da soñra qabirim dürbesine

Tula, dep, işletirler ölgenler toprağını,

Soñra yañıbaşından daa bir digerine

Tulaçün işletirler menimkin birisine.



***

Zenginlikke, sözsüz, aqıl avuşılmaz,

Faqır içün ise Kürre de bastırıq,

Biçare melevşeye buña iç de qanmaz,

Gülniñse sepeti altıne rıqma-rıq.



***

Kök qubbesi bir kün maña: "Ey, adam, – dedi. –

Meni mecbur ete taqdir böyle çapuvğa.

Eger qolumda olsaydı emir quveti,

Yürüşimni mümkün olur edi toqtatmağa".



***

O bizmiz-kederniñ de, bahıtnıñ da negizi,

Bizmiz – adaletsizlik, aqiqatlıq çeşmesi.

Boydan yüksek, em naqıs, qara ve temiz yürekli,

Bizmiz – Camşid çanağı em beşaretliler betli.



***

Taqdirim artımdan tükürçeklerin yollay,

Yaptığım işlerni yaramaylıqqa yoray.

Öz yoluna azır canım kederli dey: "Men ketem,

Ne yapayım püsürlikke tolup-taşqan bu evde?"



***

Şarap ile pilâv zengin sofrasında,

Böyle ömür olur bilgisi ham zatta.

Türkiy közler ise dülberi dünyada,

Kimde böyle közler? Elbette qullarda.



***

Boldurtmasınlar seni taqdirniñ lânet yolları,

Efkârlatmasınlar iç yeñişleri, coyuqları.

Ne iş ettiñ, ne söylediñ, qalmazdır onıñ lekesi,

Dünyanı terk etkenden soñ, emiyetsiz bu episi.



***

Papiyden soradı balıq birazdan:

Siñgen suv kenede qaytırmı mında?

Qavursalar bizni, tava bilecek,

Vaqıtnıñçaltlığın tava kesecek.



***

Men müşterisi oldum meyhaneniñ çoqtan,

Açuvmı olsun, eyilik – menim içün beftan.

Sarhoş tilimnen derim men, dünya bile batsa,

Mençün: "Bu arpadanesi yuvarlandım, yoqsa".



***

Doğmadan, bir şeygesen muhtac olmadıñ,

Doğğan soñ, er şeyge muhtaclıqqa qaldıñ.

Eger sen qurtulsañ teniñ zorbasıvndan,

Zengin em de serbest olursıñ bundan.



***

Asılında içkenimiz quvanç içün degil,

Nişaretliklerni de biz saymaymız yol ve şart.

Şunıñçün şarapqa meyil beremiz, bunı bil,

Öz-özümizden bir ange qaçuv – bizçün murat.



***

Asılda alemniñ başlanğıçı olğanmı?

Allahnıñ bizlerge bergeni tapmaca.

İdrakli adamlar cevabını tapqanmı,

Birisi tapmadı cevabın aslınca.



***

Sen sabadan tur da, qadeñni toldur,

Doğrulıq dünyada olmadı, yoqtur.

Dünyada adalet olğanda qanunda,

Olmaz ediñ sen de sofrada eñ artta.



***

Allah Taalâğa er birimiz tabınamız özünce,

İsteymiz Cennetke kirmege, iç istemeymiz Ceennemge.

Yaradannıñ sırını ögrengen aqıldane bir kimse içün

Ceennem qorqunçsız, Cennetke de iç quvanmaz özünce.



***

İdrakli pek bile: olmaz alemde mücize,

Kök qatları yedimi, sekizmi, davasın etmez.

Alevli feraset ille ki sönecek ise,

Qarınca ya börümi seni yer, iç de farq etmez.



***

Episi bir şu ömür keçecek toqtavsız,

Böylece o keçsin qaarsiz, efkârsız.

Sen olsañ quvançlı, ömüriñ qandırır,

Ağlasañ toqtavsız, ömüriñ de dadsız.



***

Unutacaq oldum üstüme yürgenni,

Digerinen istepsevdalı olmağa.

Lâkin közyaşlarım yuvdular yüzümni,

Fursatnı bermeden digerge baqmağa.



***

Böyle eken başımız yazısı, bu ise

Bedenlerimiz qulu olmağa bizlerge.

İstegini qandırıp olamadı, bilseñ,

Soñsuz alemde doğup yaşağan iç kimse.



***

Quvan! Soñsu. bayram keldi bizçün kene de!

Sofra kümüş ve büllür, şarapnen toldu.

Ay yılbıraydı ve azıp , egildi kökte,

Soñsuz ziyafetlerden sañki toq oldı.



***

Allahım, asılında men tüñüldim faqırlıqtan,

Ümüt ve isteklerniñ olmağanı da bezdirici.

Yañı ayat ber maña er şeyni becergen olsañ.

Belki de, bugünkinden şu bergeniñ olur eyice.



***

Eger qulu olsañ ayvaniy duyğunıñ –

Qartlıqta taşlanğan ev kibi boşarsıñ.

Özüñe sen bir baq ve güzelce tüşün,

Kimsiñ sen, qaydasıñ ve qayerde soñuñ?



***

Üç yüz yıl ömür berilse bile –

Kene soñuna kelir bu ayat.

İster halif ol ya da fuqare,

Eñ soñunda – er keske bir fiyat.



***

Bilesiñmi neçün sabanıñ saarinde

Horaz öz yırını toqtamay tekrarlay?

Bizçün – körsünler, dey kün yarıq küzgüsinde

Daa bir gece keçti özüni duydurmay.

***

Adıñ zil ketse, bu açuv doğura,

Bir yerge barmasañ, şübeler doğura.

Eñ eyisi sençün sakince yaşasañ,

Kimsenen iş körmey, bir özüñ otursañ.



***

Açuv ve qurnazlıq saqlıdır er yerde,

Dost iç de tapılmaz bu yerniñ yüzünde.

Er biri özüni dost kibi kösterir,

Soñunda – hast duşman olğanı bilinir.



***

Seni ne mis, ne de malzeme qurtarmaz,

Dülber de, çirkin de ölümden qurtulmaz.

Künümiz kelgende, qoyarlar qabirge,

Ölüm epimizni tıqar qara yerge.

***

Dülberlikniñ ükümine men ziyade razım

Oña, sözsüz, boyun ege yüregimniñ sazı.

Ondan duyula bahıtnıñ soñsuz yazı,

Seniñ de buña, baq, canıñ ağırmasın.



***

Nurunı uzatsa sabanıñ küneşi,

Qadelerge tolsun şarapnıñ neşesi.

İnsanlar şarapqa: "O, zeerdir", - deyler,

Ama onı içken aqiqatnı söyler.



***

Eger künde yemek içün bir piteñ olsa,

Özüñ içün bir gügüm suv ketirip olsañ,

Olmaycaqqa hatir sayıp, namusı coyup,

Kerekmi iç ayaqastı özüñni qoyup?



***

Men talebem dünyalarnıñbirisinde bugünde,

Emegim ağırca: ocam da talapçan ziyade.

Çallanğanımce yürsemde yanında şegirtlikte,

Ustalarnıñ sırasına keçmedim kene de.



***

Saña sevgimde menden olmaz iç de bir öpke,

Davasını da etmem bilmegennen sevmege.

Çünki sevgi şaraptır, – erler içün ilâc,

Merdligi olmağanğa o, iç olmaz quvanç.



***

Eki çanaq şarap bulsam ketirsem,

Pite, kebap em qoy eti pişirsem,

Sevgilim ile bir çetke çekilsem,

Sultan yemegine beñzer, eger bilseñ.



***

Bu alem – muvaqqat, azır ol ölümge,

Şeylerniñ qurbanı olma sen bu yerde.

Bu yerde tek bir ruh pek yaqın göñülge,

Dünya maiyeti tam aciz şeylerge.



***

Yer asttan başlap, seyyarelergece

Men taptım cevapsırlarğa yetkence.

Tırşavlar qırdım,tüyümlerni çezdim,

Ölüm tüyümin iç çezemedim.



***

Maqtavğa yol berme, seni duymadan yuqlatır,

Başıñnıñ üstüne qılıçın köterir taqdir!

Bellilik pek tatlı, lâkin zeer de azır

Taqdirniñ qolunda baq, olma balğa nazir!



***

Cinayetiñizniñ soñu körünmezler,

Eylik beklemeñ Qıyamet kününde.

Eyilik yapqanlar bağışlansa eger,

Cinayet yapqannı Yaradan yoq eter.



***

Bahşışqa aqqı olğan olmaz onıñ saibi,

Böyle işçün bir şeyni acımaz menim qalbim.

Ceennem azabı barmı, bundan iç şübelenmem,

Olmaycaqnen yan-yanaşa yaşav – şudur Ceennem!



***

Müsür kibi qabarıp yürgenlerni çoq bilem,

Davul kibi boş olup, laf atqanlarnı bilem!

Yadıñ yañrasa eger, süyreklenmege azır,

Ögüñde böyleleri adıñ içün pek nazir.



***

Dünyada aqiqat filis iç atmağan,

Adalet alemdeşorbacı olmağan.

Belleme, sen bunıñçaresin bulursıñ,

Ey, adam, olarnıñpıtağı pıçılğan!