Selected poetry of
Ashik Umehr
Can-goñulden mail oldım* bir saçi Leylâya men,
Tili bülbül, saçı sunbul, qaşları toğraya* men.
Gece-kündüz asretinden cigerim qan ağladı,
Bir oñalmaz dertke tüştim, oğradım sevdaya men.
Alıma iç acınmaz o dini yoq, imanı yoq,
Aşıqqa cefa eyler, zerrece amanı yoq.
Bir devasız dertke tüştim, derdimniñ dermanı yoq,
Başıma aldım belânı, oğradım qavğağa men.
Bizge nisbet başqasına kendiñi yar eylediñ,
Gece-kündüz bülbül kibi işimi zar eylediñ.
Ğurbet ilde bu ciannı başıma tar eylediñ,
Cefa çekmek, qiynalmaqçün kelmişim dunyağa men.
Bu dunyada zerrece senden meramet körmedim,
Merametsiz oldıñ, asıl senden ürmet körmedim.
Dunyanı çoq kezdim ama, seniñ kibi körmedim,
Der ki Ümer, mail oldım bir melek sımağa men.
Güzelligi alemde meşur olğan dilbermi bu?
Dudağı bal, tişleri inci yaki cevyermi bu?
Gül bağçası yaraşıq, dulber yuzi – bir küneş,
Yanağı al olmış, qızarıp açqan lâlemi bu?
Er dilber dulberligine ğururlanmaq adettir,
O, bir külümsirev ile yüreklerni tepretir.
Huda bir nur parçasını yaratmış – bu ikmettir,
Onı körgenler dediler, Ay kibi şavlemi bu?
Ol periniñ* güzelligi ep tillerde destandır,
Kim onı qoymış, güzeller diyarına Sultandır.
Güzelligi Küneş ve Ay, yuzi gülden nişandır,
Bilmem bir melek, ferişte, ya üriylerdenmi* bu?
Oña tek bir söz söylesem, sezgirlik ile duyar.
Em zekkiylik bardır onda, em bilgiden haberdar.
Oña baqqan köz qamaşır, baqışı cannı qiyar.
Der ki Aşıq Ümer fikrimi alğan dilbermi bu?
Dertliyim, yar tüşüncesi göñlümde eksik degil,
Sevgilimi köralmayım, ai-zar eksik degil.
Tüşünmeyim desem bile, aşq meni raat qoymay,
Başta sevda, dilde zamet, tende ateş eksik degil.
Ta evelden taqdirimi böyle yazmışmı qalem,
Bağrımı qan etti bu dert ile belâ ve elem.
Taliyimmi bilmem alçaq, ya menim bahtımmı kem*,
Canıma elem bergen bir bıralqı eksik degil.
Eger isteseñ bulmağa bu cianda devleti*,
Yoldaş olsın saña daim alimlerniñ subeti.
Cailler, arsızlarnen olmasın asıl ülfetiñ,
Ya elinden, ya tilinden bir zarar eksik degil.
Evel-ahır saña sözüm budır, diñle sen haber,
Tutmaz iseñ nasiatım, saña çoq zarar eter.
Zevqıñ deryasına dalma saqın ey, Aşıq Ümer,
Ğam deryası betten esken ters yeller eksik degil.
Gider oldım cefadan, sen bir yana, men bir yana,
Çünki qılmazsıñ vefa*, sen bir yana, men bir Yana.
Sen sağ ol, var ol, güzel, men selâmet olayım,
Ber menim göñlümi maña, sen bir yana, men bir yana.
Aşıqnıñ dilber yanında zerre yoqtır rağbeti*,
Ya ölip, ya ketmeyince iç bilinmez qiymeti.
Kendime lâyıq kördim men tek diyarı ğurbeti,
Yol köründi, ey şahım, sen bir yana, men bir yana.
Saña aşıq olunca, aqılım oldı serseriy,
İç demezsiñ, ey azizim, hoşmısıñ ya kel beri*.
Bunca vaqıt ağlatırsıñ men kedayı kemteri*,
Yar, tek aşna olayıq, sen bir yana, men bir yana.
Kene urdıñ sen köksümniñ içine yüz biñ yara,
Vaqıt kelir, bulamazsıñ ister mum yaqıp ara.
Bu soñki kördigiñ kündir Aşıq Ümeri, añla,
Ta qiyamet qopqance sen bir yana, men bir yana.
Qış keçip yaz kelmekte, tam ilk baar künleridir,
Lâle, sunbul, gül açılmış, temaşa künleridir.
Yeyip-içip, üriylerle oynaşıp yürmek içün
Suv kenarı bağçada yar ile zevq künleridir.
Yüregiñ aşq ile tolıp, qaynayıp coşsa kerek,
Tamçılar Ummanğa* irişir, tolıp taşsa kerek.
Aşıq-sevda olğanlar dağlarğa tüşse kerek,
Dunyalıqçün qızğanlarğa kâr-fayda künleridir.
Er kes almış sevdigini, yalıñız qaldım men kene,
İtibar olmaz ğaripke, şimdi rağbet zengine.
Bu aşqıñ gemisini men kene saldm engine*,
Yel sürdi bir kenarğa, ruzigâr künleridir.
İster iseñ dertke meftun Aşıq Ümer söylesin,
Kene şu menim divane göñlüm durmay iñlesin.
Bu aşqımnıñ soñı yoqtır, bu dert menden vazgeçsin,
Dilberge degil, altınğa meftunlik künleridir.
Ey nazlı, yanıma kelme, bildim ne oldığıñı,
Seniñçün çekmem sevdalıq, bildim ne oldığıñı.
Faydasız oldığıñı añlayıp senden vazgeçtim,
Sevdigim, arttırma nazı, bildim ne oldığıñı.
Kemligim yüzüme urğanlarğa elem etmediñ,
Hayırsız duağa sebep oldıñ, iç kâr etmediñ.
Meni ise bu dertke oğrattıñ, iç ar etmediñ,
Şimdiden soñ azarlama, bildim ne oldığıñı.
Adıñ añıldığı yerde duramayım, ey peri,
Göñlümiñ sarayın yıqtıñ, endi terk et bu yeri.
İç yüzüme külme, hatrim tapılmaz şimden geri,
Qayda ketseñ ket, ey dilber, bildim ne oldığıñı.
Bir kün ola bularsıñ özüñ maña ettikleriñ,
Qarşıña kelmey qalırmı sen maña ettikleriñ.
Ta ölünce unutırımmı maña ettikleriñ,
Endiden soñ etme nazı, bildim ne oldığıñı.
Der ki Aşıq Ümer, ep divane ettiñ sen meni,
Uçar oldı közümden alemde raat meskeni.
İstemem ve eyilikle añmazım endi seni,
Maña tar ettiñ dunyanı, bildim ne oldığıñı.
Keçtim, ey dil, cümleden bir taze narı bul maña,
Bir söz diñler, söz bilir bir nazlı yarı bul maña.
Er körenler begensinler, dulber yüzüni onıñ,
Yanağı gül kibi, lebleri mercannı bul maña.
Söyledikçe, er bir sözi tizilgen inci olsın,
İnce belli, al dudaqlı, er yeri uyğun olsın.
Qaşları çift samur kibi, endamı tüzgün olsın,
Ağzı gönce, yüzü beñli, aq gerdannı bul maña.
Aşıqqa çoq naz etken, yat zıpqınlarnı istemem
Aşıqqa zulum etip, aldatqan zatnı istemem.
Dunyada zevq peşinden yürgen allâqnı istemem,
Beli ince, boyı dal fidan ceyrannı bul maña.
Dostım, saqt ol, can yürekten nasiatıma diñlen,
Er kören öyle zan etsin, bu dulber kökten engen.
Ümer der ki, bal-şeker tökülsin daim tilinden,
Er sözi Aden incisi, güzel yarnı bul maña.