Poşta qutusından gazetalarnı aldım da, barıp, azbar kenarındaki büyük alma teregi tübünde yerleşken setke – töşevli minder üzerine yerleştim. Gazeta saifelerini birer-birer közden keçirip başladım. Menim nazarıma tanış insannıñ fotoresimi ilişti. Resimden alim, şair, muallim, muarrir, publitsist, cemaat erbabı… – acayip insan Bekir Mamut azretleriniñ tebessümli közleri baqıp turmaqta. Fotoresimde ikmetni, merametni, alçaqgöñüllikni… insan zatına has ola bilgen cemi müsbet çizgi nurlarını darqatıp turğan kene o tüşünceli ve cesürane közler…

Resim astındaki yazılarnı oqudım. Doğrusı şaşmaladım. Sebebi, Bekir Mamut endi qırqtan keçip, elli yaşqa doğru yol alsa kerek diye tüşünip yüre edim… Albu ise, o endi müteber altmış yaşını toldurğan… İşte, saña, mücize deseñ – mücize!.. Nazarlamamaq içün: "Maşalla, nazar olmaz İnşalla, Sufanalla Maşalla!" – dep hitap etim… Neyse de, men andaki eñ eyi arzu-tilekler ile suvarılğan satırlarnı – fikirlerni oqudım. Cümert yüreklerden yanardaq kibi fışqırıp çıqqan yubiley ile hayırlav yazılardan ğıda aldım. İlhamlandım. Hayal deryasına daldım. Doğrusı, bunı kendim de duymay qaldım.

…Keçken biñ yıllıqnıñ soñları, daa doğrusı XX-nci asırnıñ sekseninci seneleriniñ soñu, doqsanıncı senelerniñ başı. Sovetler imperiyasında yañıdan quruv ceryanı ep surat almaqta. İşte, men, Allanıñ ikmetile mezkür tarihiy deñişüvlerden faydalanaraq ve aynı zamanda Taşkentte yazıcılar Birligi idaresinde mesül vazifede çalışqan Berezikov Yevgeniy Yefimoviçniñ* köstergen yardımı sayesinde çeşit sahte – suñiy manialardan keçip, kvartira saibi oldum. Deycegim, maña kvartira berilgen Algoritma massivinde yañı qurulğan dört qatlı evden daa beş icadçı – özbek şairler de kvartira saibi oldular. Bizler – yañı evge köçüp kirgen icad adamları, epimiz qorantalarımız ile beraber biri-birimizge doğmuşlar kibi munasebette bulunamız. Yaşımız ceetinden de, biri-birimizden közge körünecek kibi farq etmeymiz.

Menim qapu qmşularımdan birisi Tilak Cura** namında zatı aliyleri. Bu büyük insan aqiqatta ayatnı, ömürni, dünyanı… bütün barlıqnı yalıñız özüne has felsefe ölçüsile yanaşqan, onı talil etken, sevgen ve bütün barlığı ile yañıdan quruv ceryanı vastası ile kirip kelgen serbestlik, musaviylik yelçiginden bağrını toldurıp-taşırıp nefes alğan şairdir. O böyle deñişüvler ceryanından kendi içine sığmay yüre.

XX-nci yüzyıllıqnıñ otuzıncı seneleri kommunistler qurumınıñ ecel degirmeninde elâk olğan vetanperver qırım icadçıları Asan Sabri Ayvazovlar, Amdi Geraybaylar, Cemil Kermençikliler kibi özbek icadçıları Abdulla Qodiriyler, Çulponlar, Fitratlar da aynı şu ecel degirmende elâk oldular. Velâkin, olar, şu keçken asırnıñ otuzıncı seneleri saçıp-taşlap ketken urluqlar, yañıdan quruv ceryanı tesirinden, bir kereden filislenip türtip çıqtılar. İşte, böyle filislerden birisi Tilak Cura azretleridir. Tilak Cura ve onıñ Bekir Mamut kibi safdaşları totalitar-kommunistler qurumınıñ soñki basqıçından aman-esen keçip, yañıdan quruv ceryanı ile beraber kirip kelgen icadçılar sırasına qoşuldılar…

Tilak Cura aqiqatta özbekçilikniñ – türkçilikniñ şanlı ğayesi içün bir saniye bile tüşünip-taşınıp oturmadan qurban ketmege azır olğan şahslardan. Em de, o, böyle ilâiy ğaye içün qurban ketüvni büyük şeref dep tanıy…

Söylemek istegenim, temiz-pak ve aynı zamanda dev yürekli bu zatı aliyleri em icad ile oğraşa, em de Taşkent devlet universitetinde muallim çalışa. O er vaqıt, maña, özüniñ çalışqan jurnalistika fakultetinde Bekir Mamut isimli çoq acayip qırım yigiti dekan vazifesinde faaliyet köstergenini, o, adam zatınıñ aqiqatta piri olğanını… muntazam sürette tekrarlay. Meni, onıñle mıtlaqa tanış etecegini söyley.

Velâkin, teessüf ki, bu dünya bir tamam ğaflet dünyası eken. O, meni Bekir Mamut ile tanış etip olamadı. Amansız ecel, endi qırq yedi baarni körüp yetiştirgen Tilak Curanı alıp ketti. Şairniñ vasiyetile, o özüniñ doğğan Sayöt köyünde defn olundı. Allanıñ rahmetinde olsun.

Bundan soñ künler artından aylar, atta, yañlışmasam bir qaç sene de keçip ketti.

Künlerniñ birinde, rahmetli Tilak Curanıñ yaşağan evinde tedbir-merasim oldu. Merasim zarfında menim közlerim ögünde, kurpaçada oturğan Tilak Curanıñ sıması canlandı. O, şimdi tebessüm ile, maña: "Men sizni qrim avlodi – türk avlodi conacon Bekir bilan toniştiraman!" degen kibi keldi…

Söylemek istegenim, tedbirden soñ bir ara tapıp, omuzıma reportörnı astım da, (men endi Özbekstan devlet teleradiokompaniyasında çalışam), doğru özüm oqup bitirgen bilgi ocağıma – universitetke kelip çıqtım. Jurnalistika fakulteti dekanatına kirdim. Qabulhanede, yazuv maşinkanı tasırdatıp, nelerdir basıp oturğan özbek qızı ile – kâtibe ile selâmlaştım da: "Dekan özündemi?" dep soradım. "Azaçıq bekleñiz, – dedi o. – Şimdiçik kelecek".

Men odanıñ divar boyu tizilgen skemlelerden birisine daa oturıp yetiştirmedim, qapı açıldı. Qabulhanege orta böyli, biraz toluca kelgen, körünişten esmeri bir adam kirip keldi. Bu adamnıñ dekan olğanını añladım. Amma, göñlümniñ bir köşesinde, onıñ Tilak Cura tariflegen Bekir Mamut olğanına ne içündir şübe doğdu. Bunıñ sebebini bir kereden añlamadım.

Dekan menimle samimiy selâmlaştı – körüşti, ebet özbek tilinde. Men buña emiyet bermedim. Onıñ kabinetine keçtik. Qırım tilinde oña özümni taqdim etim. Kim olğanımnı, çalışqan idaremni… daa ne aqtadır nelerdir söyledim. Ebet, rahmetli Tilak Curanı da añıp, onıñ, şimdi qarşımdaki dekan – Bekir Mamut hususta aytqanlarını da hatırladım, ikâye ettim. Velâkin, dekan meni diqqatle diñlegenini ve menim söylegenlerimni añlamağa tırışqanını sezdim. Amma, ne içündir o, yalıñız diñley, bir söz bile qatmay – lafetmey. Böyle vaziyet neqadar devam etti, bilmeyim. Soñ, o, yani dekan özbek tilinde dedi: "Men siziñ qırım tilinde aytqanlarıñıznı miriqip diñledim. Vetanıñız Qırım kibi, tilleriñiz de ğayet dülber! – O şimdi biraz toqtaldı, ne aqtadır tüşündi, soñ sözüni kene devam etti. – Siziñ qırım tilinde radioyayınlarıñıznı – radiokompozitsiyalarıñıznı meraqle diñleyim! Evalla, sizlerge!..". O kene nelerdir söyledi.

Velâkin, men şimdi dekannıñ sözlerinden biraz çalımsızlandım. Qarşımdaki adam Tilak Cura tarif etken Bekir Mamut olmağanını duydım. Kendimniñ, bu kişige meyil berip, serbest lafetkenime öz-özümden çekindim. Dekan menim vazitimni añlasa kerek, dedi: "Afu etiñiz! Meni Bekir ile adaştırğanıñıznı keç añladım. Amma keç añlağanımda da bir hayır bar eken. Sebebi siziñ qırım tiliñizden lezzet aldım!..".

Men, niayet, böyle uyğunsız vaziyetten özüme kelsem kerek: "Bekir Mamut ne yerde ya?" dep soradım, kene öz ana tilimde. "Bekir işten boşap, Qırımğa ketti" dedi dekan tebessümle…

Böylelikle, Taşkentte Tilak Curanıñ istegini amelge keçirip olamadım. "Keç olsa da – küç olmasın" degenleri kibi, işte, men ecdadlarımnıñ beşigine – Qırımğa qaytqan soñ, Tilak Curanıñ arzusını yerine ketirdim. Daa doğrusı ömürniñ – ayatnıñ kendisi bizlerni biri-birimizle körüştirdi.

"Qırım" gazetasında baş muarrir vazifesinde buluñan Bekir Mamut ile tanış olğan soñ, Tilak Curanıñ bu zatı aliyleri hususta söylegenleri kerçek ekenine defalarca emin oldum. Aqiqatta, yuqarıda – yazılarımnıñ eñ başında qayd etip keçkenim kibi, daima müsbet – pozitiv nurlarnı dağıtıp turğan bu zatı aliyleri mına endi aman-aman yigirmi yıldır ki, "Qırım" gazetasına ve onıñ – muarriyetniñ yüksek bilgili, tecribeli, vetanperver jurnalist hadimlerine yolbaşçılıq yapıp kelmekte.

Bekir Mamut öz halqına, öz milletine, Vetanı Qırımına olğan qudretli sevgisini kendi icadı ile, kendi faaliyetile ve aynı zamanda "Qırım" gazetası vastası ile ifadelep kelmekte. Bu da aqiqat!

Eger de bizler "Qırım" gazetasınıñ endi dünya yüzüni körgen çoq biñlerle saifelerine nazar-diqqat etsek, mezkür tarihiy saifelerniñ er birinde, andan yer alğan er bir satırda Fitratlarnıñ, Geraybalarnıñ, Tilak Curalarnıñ safdaşı – devamcısı Bekir Mamutnıñ cümert ve aynı zamanda cesürane köz nurları siñip qalğan izlerini seçmek-körmek mümkün…

Bu köz nurları astından çıqqan Qırımnıñ ve onıñ evlâtları qırımlarnıñ qadimiy keçmişine, bugünine ve İnşalla, parlaq kelecegine ait yüzlerle, biñlerle tarihiy metnler dünya yüzüni kördi.

Bu köz nurları astından çıqqan yüzlerle bediy eserler ve kettikçe ep qırım halq ağız yaratıcılığına – ncisine çevirilip barğan biñlerle nazmiyet satırları dünya yüzüni kördi.

Bu köz nurları siñip qalğan "Qırım" gazetasınıñ er bir sanı, er bir saifesi, er bir metni, er bir satırı ğayet qart – qadimiy Yerniñ eñ qadimiy halqları sırasından yer alğan qırım halqınıñ – qırımlarnıñ nevbetteki qaramanane saifesidir – yılnamesidir. Bu da inkâr etilmeycek aqiqat!..

Bekir Mamutnıñ safdaşı Tilak Cura "Dedemniñ ögüti" şiirinde böyle dey:

İşte, qudretli türk evlâdı esap etilgen dedemiz Attilanıñ**** nesili – Tilak Curanıñ lirik qaramanı tarafından yapılğan ve aynı zamanda teren, zengin felsefe ile suvarılğan Muracaatnamesini – Ögütini dedemiz Attilanıñ başqa bir nesili Bekir Mamut usanmadan ep amelge keçirmekte. Bunı, onıñ temiz-pak yüreginden çıqqan imanlı – sağlam nefesinde… ifadenile.

Bekir Beyefendime hayırlı yaşlar olsun!..

Qalbiñiz iman ile tolup-taşsın! Közleriñizden ikmet nurları eksilmesin! Qırım milleti aşqına, qırım halqı aşqına, türk dünyasınıñ bir qısımı esap etilgen Ana-Qırım aşqına usanmadan çalışqan nabızıñızğa Büyük Mevlâm yardımcı olsun! Amin.