Кърал Эдвард тахтда булунгъан заманлары койде фукъаре яшагъан Виттингтон адлы бир къары-ходжа олгъан. Оларнынъ Дик адлы огъуллары бар экен. Дик даа пек яш олгъанда, онынъ ана-бабасы кечине. О оларны бир вакъыт акъылындан чыкъармай. Онынъ яшы кичик олгъаны ичюн чалышмайип, эвде отура. Мерхаметли фкъаре бир къартана Дикни озюнинъ эвине ала. Къартана онъа яхшы акъыл-фикирлер берип, оны гузель тербиелей. Дикнинъ акърандашлары, койдешлери оны пек севелер.

Дик он дёрт яшны толдура, дюльбер бир огълан олуп етише. Мерхаметли къартана бу дюньяны терк эткен сонъра, о озь-озюны бакъмагъа меджбур ола. Дик аджайип Лондра шеэри акъкъында чокъ эшите ве анда бармагъа, шеэрни озюнинъ козьлеринен корьмеге пек авес эте. О Лондра пек балабан шеэр олуп, оларнынъ фукъаре койлерине бакъкъанда пек зенгин шеэр олгъанъыны ве анда чокъ имкян барлыгъына инана.

Куньлернынъ гузель яз сабаларындан биринде, Дикнинъ джебинде парасы олмаса да, сеяхаткъа ёл ала. О бир къач саат ёл кечен сонъ, пек болдыра, амма даа чокъ кетмек керек. Не япмалы. Бу вакъыт онынъ янындан бир юкли араба кечип кетмекте эди. Дик арабаджыгъа озюнинъ ниетлери, планлары акъкъында пайлаша да, оны озь арабасына алмасыны риджа эте, ялвара. Арабаджы разы ола ве къалгъан ярым ёлуны араба устюнде отырып мешур шеэрге барып чыкъа.

Лондра шеэрини корьген Дикнинъ юреги севинчтен тез-тез урып башлай. Амма о окюнчли бир алда эди. О озь тасавурында Лондра шеэри балабан ве зенгин олуп корюне эди. Лондра исе, аддий бир шеэр экенини корюп рухтан тюше.

Дик арабаджынен сагълыкълаша. Онынъ парасы олмагъанындан, узун ёл ве ачлыкъ оны бир тамам алсызландыргъан эди. О бутюн кунь кезгенден сонъ, бир къапунынъ босагъасында юкълап къала. Уянгъан сонъ, о четте яткъан бир чакучны коре ве оны элине алып отура.

Эвнинъ саиби Фитцворрен сулялесинден олгъан зенгин бир адам эди. Онынъ Алиса адлы къызы бар эди. Алиса Дикнен бир яшта эдилер.

Ачувлы бир къадын эвнинъ къапусыны ача ве садедже бир койлю йигитни корьгенинен багъырып-къычырып оны къувмагъа башлай.

Алланынъ ярдымынен шу вакъытте Фитцворрен эфенди пейда ола ве Дикнинъ икяесини эшитип, пек тесирлене. Дик озюне иш тапкъандже онынъ эвинде яшамасыны теклиф этти.

Алисанынъ ана-бабасы Дикке эвлеринде яшамагъа разылыкъ берселер де, амма бу меселе мушкюль эди. Чюнки ашчы огъланны севмей эди ве онъа илле бир де-бир себеп тапып оны дарылып тура.

Алиса Дикни ашчынынъ уджумларындан къорчалай эди.

Ашчы оны эски бир къави кроватта сычанларнен ве къушулларнен юкъламагъа меджбур этти. Дик индемей, къатланмагъа арекет эте. О пара тапкъан сонъ, озюне бир мышыкъ алмагъа ниетлене.

Бир къач куньден сонъра, бир фукъаре апайы онъа мышыкъны бир пенниге сатмагъа истей. Фитцворрен эфенди онъа мышыкъ алмакъ ичюн пара бере. Дик мышыгъыны ашчы корер деп, сакъына ве оны эски бир сепетке къойып чардакъкъа ерлештире. Энди о бир де бир ерге вазифенен кеткенде эр вакъыт Тюйлю деп адландырылгъан мышыгъыны берабер ала. Дик мышыкънен пек достлаша. Тюйлю бутюн сычанларны ве къушулларны тутып битире. Бу себептен Дикнинъ гонъюли чокъ раат ола.

Акъыллы мышыкъ Дик огреткен трюклерни тез огренип башлай.

Алиса да Тюйлюни пек севе. Яш ханичик эр вакъыт Дикке достлукъ япмагъа тырыша. Эр сефер ашчы Дикни дарылгъанда, я да ургъанда Алиса муафаза меселесинде элинден кельген ярдымны косьтере. Алиса пек дюльбер олуп, о мелаике киби бир къыз эди. Алиса Дикни язмагъа огретмек ичюн бабасына риджада булунып, ондан изин ала. Чюнки о энди окъумагъа биле эди. Дик язмакъны да пек тез огренип башлады.

Фицворрен эфенди тиджаретнен огъраша. Бир куню о озюнинъ къоранта азаларыны топлап геминен бир де бир шей ёлламакъны теклиф этти. Амма бу вакъыты Дик Виттингтон бир ерде корюнмеди. Оны махсус чагъыртып, онъа да, капитаннен бир шей ёлламакъ мумкюн олгъаныны айталар. Дик ич бир шейи олмагъанындан утанып агълай. Алиса бу арада Дикнинъ къулагъына эгилип: «Озюнънинъ мышыгъынъны йибер», дей. Бундан сонъ Дик Тюйлюни алып капитангъа бере. Капитан мышыкънынъ сычанларны тутаджагъыны пек яхшы биле.

Дик мышыкъсыз къалгъан сонъ, озюни ярамай бир алда дуя. Ашчы онынъ устюнден кулюп юре. Дик бунъа къатланып оламады. Фицворрен эфендининъ эвинден кетмеге ниетлене. Эм ойле де япа.

Дик сабадан Хайгейт – Хилле деген ерге келип чыкъа. Болдургъан ве озюни бахытсыз сезген Дик бир ташнынъ устюне ята ве юкълап къала. О ташкъа шимди де Виттингтоннынъ ташы дениле. Дик чанъ сесинден уяна, чюнки бугунь Эвлиялар куню эди. О чанъ давушыны эшиткенде бу сёзлерни де эшите: «Виттингтон, сен юксек вазифеде - Лондранынъ мэри оладжанъ».

Дикде умют пейда ола. О эеджанлана ве кене эвге къайта. Эв ишлеринде ярдым этмеге тырыша. Амма ашчы онъа илишмекни эп девам эте.

Фицворренинъ «Денъиз гергеданы» гемиси Африкагъа кете эди. О денъиз фыртынасына огърай. Гемидеки адамлар Ингильтереге къайтмагъа умютини джоялар. Дикнинъ мышыгъы исе, озюнинъ япкъан трюклеринен матросларны эглендире, къувандыра эди.

Геми бир куню зенгин Африка къраллыгъына келип чыкъа. Онынъ адамлары мусафирчен бир халкъ оларакъ беяз инсанларны корюп, пек къуваналар. Кърал «Денъиз гергеданы» гемиси акъкъында эшиткенинен озюнинъ адамларыны ёллап, капитанны ве онынъ бир – эки якъын адамларыны уйле емек зияфетине давет эте.

Боюк бир зияфет корюшювге емеклер азырланыла.

Беяз адамлар келип чыкъкъан вакъытта пек чокъ сычан ве къушувлар пейда олалар. Кърал ве къраличе не япмасыны бильмейлер.

Капитан мышыкъ акъында лаф башлай. Тюйлю кельсе бу сычанларнынъ ве къушувларнынъ эписини тутып ашар эди, деп тюшюне о.

Мышыкъны гемиден кетирип йиберелер. Арадан чокъ вакъыт кечмей о бутюн сычанларны ве къушувларны тутып ашап-богъуп битире.

Къраличе мышыкъны пек севе. Кърал капитангъа онынъ мышыгъы сычанларны ве къушувларны тутып битиргени ичюн онъа пек чокъ алтын багъышлай.

Капитан ишлерини битирип, Ингильтереге ёл ала. Ингильтереге барып чыкъкъан сонъра о, Дикке кърал онъа некъадар чокъ алтын багъышлагъаныны айтып бере. Фицворрен эфенди алтынгъа токъунмадан, алтынларнынъ эписи Дикнинъ олгъаныны сёйлей. Дик агълай ве онъа ялыныз мышыкъ кереклигини анлата. Мышыкъ саибине къайтарыла. Тюйлю омюрининъ сонъунадже саибинен яшай.

Дик алтынларны элял ишлерге масраф эте. Фицворрен эфенди Дик осюп етишкенге къадар онынъ вариси ола. Фицворрен эфендининъ насиатлары иле Дик тиджаретнен огърашып башлай. О Алисагъа севда ола ве эвленмек чагъына кельгенинен Дик онъа эвлене.

Виттингтонны эр кез урьмет эте. О парламентте чалыша, рыцарь ве лорд унванларыны къазана. Лондра шеэрининъ де мэри ола. Бойлеликнен бир вакъытлары Дик бала экенде чанъ давушынынъ сёйлегенлери киби олуп чыкъа. Сэр Ричард-Дик Виттингтон энди учюнджи кере мэр вазифесинде булунаракъ о, къралны ве къраличени эглендиргенде, кърал Дикке дей: «Шахзаде бир вакъыт ойле шей япмаз эди». Лондра шеэрининъ мэри лорд Дик къралгъа джевап бере: «Бир вакъыт ойле шахзаде олмады».

Кърал якъылгъан буюк алевден зевкълана. Одунлардан атеш якъалар. Сэр Ричард-Дик Виттингтон: «Алевни буюкче япмакъ мумкюн», дей. Сэр Ричард Френкстаннен дженк алып бармакъ ичюн къралнынъ эмири саесинде эалиден топлангъан алтмыш бин фунт параны чыкъарып алевге ташлай. Сэр Ричард озюни керем киби косьтере.

Дикнинъ къарыси Алиса ольген сонъра о даа йигирми йил яшап, бу дюньяны терк этти. О озюнинъ эйи ве хайырлы ишлеринен адамларнынъ хатирелеринде къала.