Бир заманда бар экен, бир заманда ёкъ экен, бир дегирменджи уч огълу иле яшай экен. Дегирменджи бу дюньяны терк эткен сонъра, мирас оларакъ буюк огълуна дегирмен, ортанджы огълуна эшек, кендже огълуна исе, бу мирасдан олду-оладжагъы тек екяне Пардош мышыкъ къала. Кендже огълан бунъа пек окюне…

Пардош генчни кедерли алда корип онынъ янына келе де, башынен аягъыны ышкъалай – сийпай ве лаф этмеге башлай. Огълан буны корип айретте къала, тааджиплене. «Мен, шубесиз, лаф этип олам, – дей Пардош. – Эгер де манъа дюльбер чызма ве буюк бир мешин чанта алып берсенъ, санъа бу дюньяда энь зенгин ве бахытлы инсан олувынъа ярдым этмеге элимден келеджек».

Сёз сырасы, яш йигит фукъаре экен. Онынъ олды-оладжакъ бир-эки капик джеп парасы олуп, бутюн барлыгъы да иште бу акъча экен.

Йигит, Пардошнынъ лафэтмеге бильгенине пек шаша-шашмалай. Сонъ, о аджеле эвинден чикъа ве тез вакъыт ичинде онъа мешин чантанен чызма сатын алып келе.

Пардош янъы чызманы кие. Мешин чантагъа ем къоя. Чантаны омузына асып, тарлагъа догъру ёл ала.

Тарлада исе, кенди фикир-ферасетини, айнеджилегини ишлетип, семиз бир тавшанны тута. Сиз шимди, Пардош энди артына къайтаджакъ да тавшандан емек азырлап, къарыны ач йигитни сийлайджакъ деп, тюшюндирсинъиз. Ёкъ, аслы да ойле дегиль…

Пардош, тюшюнген фикирини амельге кечирмек макъсадында озюне бир ёл сече.

Арслан киби джесюр ве акъыллы Пардош, туткъан семиз тавшанны Къралгъа алып бара ве бу тавшан озюнинъ эфендисинден – Маркиз де Къарабасдан багъшыш олгъаныны анълата.

Къралгъа эгилип тазим берген арада, Кърал янында булунгъан къызгъа козю тюше. Къыз пек дюльбер олып, онынъ тебессюми бутюн сарайны айдынлата. Пардош энди Къраличеге эгилип селям бергенде, онынъ дюльбер тебессюмине айретленип, ондан козьлерини алып оламай…

Бойлеликнен, Пардош эр кунь Къралнынъ сарайына келе де, онъа Маркиз де Карабас адындан багъшышлар эдие эте. Ве эр сефер Къралгъа теменна эткенде, Къраличе онъа тебессюмнен бакъа.

Пардош къыскъа бир вакъытта Кърал сарайында севги-урьмет къазана.

Куньлерден биринде о, Къралнынъ фаэтонда озен бойларында сейир этмек истеги аккъында хаберни эшите. О бойле хаберни эшиткенинен, аджеле эвге чапып келе де, озюнинъ эфендисине дей: «Сёзюмни динълеп, айткъанымны япсанъ, мувафакъиет къазанмакъ имкянымыз пейда оладжакъ. Бахыт къапумызны такъылдатмакъта».

Пардош яш огъланны озен янына алып келе ве онъа дей: «Урбанъы чыкъар да, сувгъа кир». Яш огълан сувгъа кирип етиштирмей, Пардош дераль онынъ эски йиртыкъ урбаларыны ала да, балабан таш тюбюне сакълай. О, Къралнынъ кельмесини беклей.

Пардош Къралнынъ фаэтоны якъынлашкъанынен, атылып олар къаршысында пейда ола. Пардош панджаларыны саллап, арабаджыгъа къычыра: «Ярдым этинъиз! Ярдым этинъиз! Меним эфендим Маркиз де Карабас сувда богъулмакъта!».

Кърал, Маркиз де Карабаснынъ адыны эшиткенинен фаэтонны токътата ве арабаджыгъа яш огъланны сув ичинден чыкъармасыны эмир эте.

Арабаджы таджипленген яш огъланны озенден чыкъара. Генч чыплакъ къалгъан ерлерини къапатмагъа тырыша. «Уст урбасы не ерде?» – сорай Кърал. «Къралым, залым адамлар онъа уджюм эттилер ве бутюн малларыны хырсызладылар», деди Пардош.

«Ойле исе, сарайдан онъа ляйыкъ урба алып кетерильсин!» деп эмир эте Кърал. Яш огълангъа Къралнынъ тикиджиси тиккен энъ яхшы урбаны кийдирелер де, оны Къралгъа ве Къралнынъ къызына такъдим этелер.

О къызнынъ дюльберлигини корип, онъа мефтюн ола. Къыз исе, онынъ дюльбер урбасына ве гузель къыяфетине диккъат эте ве шу дакъкъасы онъа ашыкъ ола.

Къырал къызынен берабер генч йигитке озьлерининъ, яъни къыралнынъ фаэтонына отурмагъа теклиф этелер.

Фаэтон ёлуны девам этип башлагъанынен, чызмалы Пардош огге чапа. О, тарлада чалышкъан бир-эки ишчилерге расткеле.

Чызмалы Пардош къылычыны чикъарып, оларгъа буюра: «Кърал, бу тарланынъ саиби ким ола деп сораса, Маркиз де Карабаснынъ деп, джевап беринъиз! Эгер де ойле демесенъиз, кореджегинъиз бар!..».

Ишчилер къоркъкъанларындан бунъа разы олалар. Сонъра, Пардош бир койге келе. Койлюлерге шу сёзлерни айта: «Кърал сизден, бу топракълар кимнинъки деп сораса, Маркиз де Карабаснынъ олгъаныны беян этинъиз! Дегенимни япмасанъыз, эпинъиз дешетли бир алгъа огърайджакъсынъыз!»

Бираз вакъыттан сонъ, Къралнынъ фаэтоны о ерлерден кечкенде, Кърал, бу топракъларнынъ саиби ким олгъаныны сорай. Койлюлер онъа: «Бу тарлалар ве чевре-четтеки бутюн топракълар Маркиз де Карабаскъа аит», дейлер.

«Эфендим, мен пек тесирлендим!» дей Кърал йигитке. Къралнынъ къызы исе, йигитке тебессюмнен бакъа да онынъ элине токъуна. Йигит Пардошнынъ акъылына ве джесаретлигине тааджиплене, айретте къала.

Чызмалы Пардош исе, озь ёлуны девам этерек бир сарайгъа янаша да, джесаретликнен онынъ къапысыны такъылдата. Агъыр агъач къапу тасырлап ачыла ве босагъада корюнишинден дешетли бир дев пейда ола: «Сен не истейсинъ?» деп сорай о.

Пардош эгелип, девге теменна бере ве дей: «Мен сенинъ вахший ве мерхаметсиз олгъанынъны ве адамлар сенден пек къоркъкъанларыны эшиттим». «Сонъ, бундан не олгъан!» – дей дев къарыкъ сеснен. «Бундан да гъайры меним эшиткениме коре, сен чешит джанаваргъа чевирильмеге кучюнъ ете экен …».

Бекленильмеген бир аньде, апансыздан, дев тургъан ерде вахший бир арслан пейда ола. Пардош, арсланнынъ кескин тишлеринден къуртулмакъ макъсадында, о деръаль янындаки пердеге тырмаша.

Юксектеки перденинъ устюне чыкъып, онъайтлы бир ерде ерлешкен Пардош озюне келе де, девни мыскъыллап башлай: « Буюк бир шекильге чевирильмек къолай шей олса керек… Амма, сен… айтайыкъ… меселя сен кичкине бир сычангъа чевирилип оламазсынъ».

Дев кулюмсиреп, сыфатыны деништирди – сычангъа чевирильди. Сиз: «Эй, дидл, дидл» деп етиштиргендже, Пардош бир кереден сычангъа чевирильген девнинъ устюне секирды. Бойлеликнен, дев Пардошкъа пек лезетли емек олды.

Пардош, Къралнынъ фаэтоны азбаргъа киргенини, онынъ давушындан сезди. О, Къралны ве онынъ къызыны къаршламакъ ичюн аджеле азбаргъа чыкъты.

Дженабу Алийлери, Маркиз де Карабаснынъ сарайына хош сефагъа кельдиниз!» деди Пардош Къралгъа.

«Демек бу эв, сизинъ сарайынъыз», – деди Кърал йигитке.

Яш йигит аджайип Пардошнынъ япкъанлларына таджипленювден вазгечти. Вакъытыны дюльбер Къраличеге, онынъле олгъан къонушувларгъа багъышлады.

Девнинъ хызметчилери янъы саибине пек къувандылар ве гъает лезетли емеклер пиширип азырладылар. Бир акъшам девамында эм байрам, эм никях, эм де той олып кечти.

Бойлеликнен, генч йигит – Маркиз де Карабас, онынъ рефикъасы Къраличе ве Чызмалы Пардош бирлекте девнинъ сарайында яшап башладылар. Олар узун бахытлы омюр корьдилер.