Къадим заманда, Африкада, бир Филь Баласы – Фильчик яшагъан. О заманлары филлернинъ хартумлары олмагъан. Бу Филь Баласынынъ – Фильчикнинъ тек уфачыкъ бир къара бурунчыгъы олгъан. Фильчик шу къадар ошлы олгъан ки, оэр шейни бильмек истей ве пек чокъ суалллер бере экен. О бунынънле, озь къоранта азаларыны, достларыны ачувландыра. Чюнки, айванларнынъ онынъле къонушмагъа вакъытлары екъ экен.

Фильчик бир куню сабадан, Тимсакънынъ уйлелик насыл емек ашагъаныны бильмек истеди. Шу себептен о, узун бойлю Зурафе халагъа барып, ондан сорады:

– Урьметли хала, Тимсакъ уйлеликъ насыл емек ашай?

Узун бойлю Зурафе хала:

– Джойл бурадан! Сен иле лафэтмеге вакъытым екь! – деди океленип ве онъа бир шамар япыштырды.

Фильчик кедерленди, озюны пек бахтсыз сезди. Бунъа бакъмасдан о Шамек эмджеге келип, деди:

– Урьметли эмдже, Тимсакъ уйлелик не ашай?

Банан ашап отургъан Шамек пек ачувланып, багъырды:

– Кет бу ердан! Сеннен лаф этмеге вакъытым екъ!

Шамек шай деди де, о да Фильчикке бир шамар яндырды.

Фильчик пек окюнчли алгъа тюшти ве не япаджагъаны бильмеди, шашмалады. Бу арада о, Апансыздан озюнюнъ достуны – Колоколо деген къушчикъни корьди. Колоколо терек устюнде отура эди.

Фильчик Колоколагъа деди :

– Сайгъылы Къуш, Тимсакъ уйлелик не ашай?

Колоколо къушу пек акъыллы эди. Къуш бираз тюшюнди де, деди:

– Эгер де сен бу шейни бильмеге истесенъ, санъа буюк боз-ешиль тюсте сувы олгъан Лимпопо Озенине барып, анда Тимсакънынъ озюнден сорамакъ керексинъ.

– Чокъ сагъ ол! – деди къушкъа Фильчик.

Бундан сонъ Фильчик, къорантасынен ве достларыннен сагълыкълашты ве Лимпопо Озенине догъру ёл алды. Фильчик чокъ юрди. Ниает о, Лимпопо Озенине келип чыкъты. Фильчик анда Буюк Йыланны расткетирди ве ондан сорады:

– Тимсакъ бу озенде яшаймы?

Йилан деди:

– Эгер де сен Тимсакъны корьмек истесенъ, о бу ерде.

Фильчик балабан Тимсакъны корьди. О Лимпопо Озенининъ ешиль сувы ичинде отура эди.

– Саба шерфлеринъиз хайырлы олснн, Эфендим! – деди Фильчик. – Сиз Тимсакъ оласынъызмы?

Тимсакъ озюнюнь уфачикъ козьлеринден бирисини ачты да деди:

– Саба шерфлеринъ хайырлы олсун! Эбет, Тимсакъ бу меним. Сен менден не истейсинъ?

– Лютфен, сиз манъа уйлелик насыл емек ашагъанынъызны сёйлеп олурсынъызмы! – деди Фильчик.

– Яныма кельсенъ, косьтере де билирим.

Бойлеликнен Фильчик Тимсакънынъ янына якъынлашты. Тимсакъ бир сурю кескин тиш толу балабан агъызыны ачты да, Фильчикнинъ уфачыкъ бурунына япышып, деди:

– Эминим ки, бугунь уйлеликке мен Филь Баласыны ашайджам!

Тимсакъ Фильчикни сув ичине чекмеге башлады. Фильчик буны бегенмеди, багъырды:

– Йиберинъиз мени! Мени ашаманъыз!

Бу арада Боюк Йылан теректен тезликле тюштю де, фильчикке фышылдады:

– Меним кичкине достым, сен да озюнъе тараф тарт.

Бойлеликнен кичкине Фильчик да озюне чекип башлады. Амма Тимсакънынъ къувети зияде экен. О чеке … чеке… чеке… ве Филь Баласынынъ кичкине буруны узунлаша… узунлаша…

Боюк Йылан дей:

– Меним кичкине достум, кель экимиз бирликте чекейик. Эгер де бойле япмасакъ, Тимсакъ сени уйлелик емегине къошып ашайджакъ.

Бойлеликнен Буюк Йылан да Фильчикке къошулып бераберликте озь тарафларына чекелер ве Тимсакъ да кендисине догъру чеке...

Олар чокъ вакъыт тартышылар – эр эки тараф озьлерине чектилер. Фильчикнинъ буруны чозюлип-чозюлип эп узунлашмакъта эди.

Ниает, Тимсакъ чекювден вазгечип, Фильчикнинъ буруныны йиберди. Фильчик ерге юварланды. Озюнинъ ошлы уфачыкъ буруны балабан узун хартумгъа чевирильгенине пек эйиджанланып агъламагъа башлады.

– Агълама, агъламадан вазгеч! – деди Буюк Йылан. – Сенинъ хартумынъ о къадарлыкъ титиз дегиль. О санъа пек ярашты!

Амма Фильчик агъламакъны эп девам этти.

Тамам шу вакъыт онынъ башына Чибин къонды. Фильчик Чибинни хортумынен шыпыртты. Буны козьэтип тургъан Буюк Йылан:

– Сенинъ некъадар аджайип-файдалы хартумынъ олгъаныны корьдинъми! – деди.

Бираз вакъыттан сонъра, Фильчик хартумынен тикяран от къопарып, оны агъызына къойды...

Фильчик озюнинъ янъы хартумыны бегенип башлады. О Буюк Йылангъа тешеккюрлер бильдирди де:

– Энди эвиме да къайтмагъа вакъыт кельди. – деди. – Сагълыкънен къалынъыз, урьметли Буюк Йылан!

Бойлеликнен, Фильчик эвине тараф ёл алды. О къувангъанындан, ёл бою шенъ тюркюлер йырлап кетти… Ачолгъанда, юксек тереклерден хартумынен банан къопарып ашады….

Фильчик эвине келип чикъты. Аилеси исе, онынъ узун хартумыны корип устюнден мыскъылладылар:

– Янъы буруннен ойле бир ошлы корюнесинъ! – деп кульдилер.

Сабыры биткен Фильчик, ахыр-сонъу бу бегенмеген сёзлерге чыдамады. О, сой-акърабасына озюнинъ янъы хартумынен уджюм этти – оларны хартумынен дёгип башлады.

Фильчикнинъ сой-соплары хартумнынъ насыл файдалы олгъаныны корюп-анълап, деръаль кульмектен-мыскъылламакътан вазгечтилер.

Фильчикнинъ бутюн къардашлары, достлары Тимсакътан янъы бурун - хартум алмакъ ичюн буюк боз-ешиль тюсте сувгъа – Лимпопо Озенине догъру чаптылар…

Олар да, Фильчик киби эвлерине буюк хортумларынен къайттылар. Иште, о узакъ кечмиш куньлерден башлап та бугуньлергедже бутюн филлерде узун хартумлар бар.