Raatlıq küñleri Bellisiz Asker Qabirini ziyaret etmek menim içün adet olıp qaldı. Men şimdi de, bir top çeçekni qabirge qoydım da, onıñ ögünde parıldap yanğan alevge tikildim. Biraz vaqıttan soñ bu yerden ketmege tedariklengende, diqqatımnı kenarğa kelip toqtağan üstü açıq "Çayka" maşinası celp etti. Maşinadan kiyingen-quşanğan gençler tüştiler. Olarnıñ arasında kelinnen kiyev de bar.

Bahıtlı gençler cam kibi yıltırağan mermer töşeli yolçıqtan yürip yavaş-yavaş qabirge kelip başladılar. Eñ ögde adımlağan kelin ve kiyevniñ ellerinde birer top çeçek… Yüregim bir kereden çapalanıp başladı. Bütün vucudımnı qaltırav sarıp aldı. Kozden evel yürek köre, degenleri aqitqatta doğru eken…

Gençler qabirge yaqın keldiler. Men, şu arada kelinniñ tanış ve aziz sımasını körip, buz-buzladım!.. Kelin meni abaylamadı. O, egilip elindeki çeçeklerni qabirge qoydı. Yanaşadaki taze çeçek destesinde (onı demin men qoyğan edim) tıpqı özüniñki kibi bir dane qaranfilni kordi ğaliba, kelinniñ siya qaşları, şeñ çeresi sıtıldı. Köküsiniñ suratnen köterilip engeni onıñ eyecanlanıp başlağanından haber bere edi… Kiyev de çeçeklerini qabir üstüne qoyğan soñ, kelin torlanıp başlağan kozlerini çeçeklerden kiyevge avuştırdı da, oña keteyik dep, işmar etti. Qız etrafqa bile aylanıp baqmadı ve tez adımlarle beklep turğan maşinağa aşıqtı.

"Çayka" yerinden koçti. Tek şundan soñ kelin başını qabir tarafqa çevirdi. (O meni kordimi-yoqmı – bu aqta bir şey dep olamayım). Maşina terekler artında ğayıp oldı. Men ise, özümniñ yaşlı kozlerimni daa demin o eller qoyğan çeçeklerge tiktim. Kozlerime qaranlıq çökken kibi oldı. Bağırım özen kibi tolıp taşmaqta, quturğan deñizniñ dalğası kibi sessiz ökürmekte, iñlemekte. Ey, ayat! Közümni açıp, ilkide seni korgende, kozlerime mücizeviy bir barlıq olıp körüngen ediñ! Seniñ dülber baariñden, sıcaq yazıñdan, manzaralı altın küzüñden, mercan qışıñdan quvet aldım, östüm, özümni añlap başladım. Er yerde ve er vaqıt sen menim tayanğıçım oldıñ. Ya endi ne içün menden yüzüñni çevirdiñ?..

Nasıldır ses meni abdırattı. Men özüme keldim. Cebimden yavlığımnı çıqardım da, mañlay terimni sürttim. Şu vaqıt yanımda kimniñdir maña diqqatle baqıp turğanını sezdim. Saçlarına çal tüşken, çeñgesinde teren pıçaq izi olğan, keñ köküsini orden plankaları yaraştırıp turğan altmış yaşlarında bir adam özüniñ meramet tolı kozlerini maña doğrultqan edi. Güya bu kozler maña üküm çıqarmaqtalar: "Oğlum, sen ayatnı nafile yerde qabaatlaysıñ. Onıñ mında bir türlü qabaatı yoq. Aksine, ayat saña yardım etti, er yerde qoltuttı, seni parlaq yolğa davet etti. Sen ise, er şeyge tükürgen kibi, özüñe başqa bir bılaşıq yolnı seçip aldıñ. Bu yolnıñ soñu böyle bitmek kerek edi. İleride adımıñnı bilip bas!.."

- Saña ne oldı ya oğlum? – dep soradı o yavaştan.

- Yoq, emce, maña bir şey olmadı!

Men tanış olmağan bu adamdan afu istep, ondan uzaqlaşıp kettim. Lâkin ruhiy tüşkünlikten olsa kerek ki, rastkelgen birinci skemlege oturdım. Sigar yaqtım. Onıñ tütüninden efkârlarım biraz dağılğan kibi oldı. Tatlı hayallarğa daldım. Kozlerim ögünde bir deste qaranfilnen sevimlim canlandı. (Endi o kelin urbasında degil de, başqa urbada edi). Dersiñ, elindeki çeçeklerni maña kostererek: "Eyup, bular seniñ maña çeşit vaqıtlarda taqdim etken qaranfilleriñdir, - demek istey. – Köresiñmi, men olarnıñ iç birisini soldurmadan, tazelikte saqlap keldim!.." Onıñ sim-siya qaşları ve kozleri, dalğalı gür saçları, al yanaqları, ğonce nazik dudaqları, elindeki qaranfil destesi… - bularnıñ episi meni bir ande tılsımlap, daa demin Bellisiz Askerniñ qabiri yanında körip keçirgenlerimni unutmağa mecbur etti.

… Ordudan qaytıp kelgen küñlerim maallemizde yaşağan bir arqadaşımnıñ evine toyğa bardım. Toynıñ saibini hayırlağan soñ, ayaqçı meni skemlelerden birine davet etti. Yanıma bir qaç tanış arqadaşlar da kelip yerleştiler. Biz şaqalaşıp-külüşip oturğanda, qarşımızğa eki qız kelip oturdı. Qızlardan birisini biraz tanısam da, digerini sifte köre edim… Elmaz, tanış olmağan o qız sen ediñ. O vaqıt meni bir kereden özüñe celp ettiñ. Arada-sırada bizim subetimizge qoşulğanda, seniñ süt kibi beyaz yanağıñ azaçıq allana ve şu añ, dülber çereñden esip keçken tebessüm yelçigi seni kene baştaki alıña ketire edi… Aqılıñdamı, Elmaz, çalğıcılar oyun avasını çalğanda, men seni oyunğa teklif ettim. Sen "yoq" demediñ, gül kibi açıq çereñde quvanç alâmetleri peyda oldı.

Dügünden soñ, red etkeniñe baqmadan, men seni eviñece ozğardım. Bundan soñ biz sıq-sıq körüşip başladıq. Körüşkende men saña bağışlağan çeçeklerniñ arasında bir daneçik qaranfil de ola edi, çünki ekimiz de bu soy çeçekni pek seve edik.

Alâ daa hatiremde, gecelerniñ birinde skemlede oturıp, kökteki yıldızlarnı seyir etmektemiz. Tesadüfen, sen maña bir kereden sarıldıñ da: "Eyup, sen eşittiñmi-yoqmı! - dediñ büyük eyecannen. - bir vaqıtları bu yıldızlarnıñ er biri bizim kibi insan olğan emişler. Olar da bizim kibi sevgen-sevilgenler, lâkin biri-birine qavuşıp, muradlarına irişip olamağanlar. Bundan soñ olarnıñ yürekleri sevgi yanığından qorğa çevirilip, kökte peyda olğanlar, yıldızlarnıñ sayısı da yıl-yıldan çoqlaşa emiş…" Sen başıñnı töpege köterip, bir añ yıldızlarğa tikilip baqqan soñ kozleriñni kene maña avuştırıp: "Bu efsaneni dostum ikâye etken edi!" dediñ kedernen.

O vaqıt kozleriñden tamğan büllür tamçıları elektrik yarığında inci kibi parıldağanı alâ daa aqılımdan çıqmay. Biz biri-birimizge sarıldıq. Sen şu arada: "Eyup! Yıldızlar aqqındaki bu efsaneden yüregimni qorqu sarıp aldı!" dediñ. "Yeq, Elmaz! – dedim men. – İç bir kimse, iç bir türlü quvet ekimizni - ayırıp olamaz! Çünki biz düñyağa tek biri-birimiz içün doğdıq! Sensiz ömürimni bir añ bile tasavur etip olamayım…". O gecesi men seniñ qaşlarıñdan, kozleriñden, yanaqlarıñdan opkende, özümni düñyada eñ bahıtlı insan sayğan edim!.. Elmaz, aqılıñdamı, o gecesi biz ömürimizniñ soñuna qadar biri-birimizge sadıq olıp qalacağımızğa ant-yemin etken edik! Lâkin…

O aleketli vaqiadan soñ… men seni ekinci kere körip olamadım. Ne içündir, sen mahkemege bile kelmediñ. Doğrusını söylesem, mahkemege kelirsiñ dep özüm de qorqtım. Ya barıp da mahkemege kelgen olsañ, men bir "cinayetçi" saña nasıl baqar, kozleriñ qarşısında nasıl qatlanır edim…

Apshanege ketirilgen künim er şeyni tavfsilâtlı sürette yazıp, saña mektüp yolladım. Mektüpten soñ er daqqa, er saniye senden qarşılıq bekledim. Belki yollağan mektübimni almağandırsıñ bellep, kene yazdım. Soñ ardı-sıra saña kene mektüpler yolladım. Amma, faydası olmadı. Bundan soñ men tekmil şaşmaladım. Başımnı qayda uracağımnı bilmedim. "Acaba, ne yapmalı?" dep çoq tüşündim. Seniñ o tılsımlı sımañ, keskin baqışlarıñ bir añ bile kozlerim ögünden çekilmey ediler…

Niayet, dört ay degende, senden mektüp aldım. Titregen ellerimnen mektüpni açtım. Kozlerimden quvanç yaşları aqtı. Anda şu sözler yazılı edi: "Eyup, men seniñ kibi insannı sevgenim içün bütün ömür kendimi bağışlap olamaycağım! Sen maña söyle - cevap ber: bizim böyle alğa tüşkenimizge kim qabaatlı?! Eyup, sen bu aqta tüşündiñmi?.. Buña sen kendiñ qabaatlısıñ. Ne yapsañ da, tek kendiñe yaptıñ. Lâkin: "Qurunen beraber yaş da yanar", degenleri kibi, sen meni de yaqtıñ, Eyup! Ayat ekimizni de bağırına alıp, bizge acayip mücizelerini bağışladı. Sen ise, bu bahşışnıñ qadirine yetmediñ, onı içkicilik içinde ğarq ettiñ, cianayetçi sıfatında mahkemege tüştiñ. Şeer içinde yürgende, güya adamlar meni parmaqnen kosterip: "Mına o cinayetçiniñ sevgen qızı! – deyler. – Nasıl ola da, sen öyle insannı sevdiñ? Aceba, onıñnen ömür qurmaq mümkünmi! Bütün ömüriñ azap içinde keçecek…" Böyle vaqıtlarda adamlarnıñ ortasına çıqıp: "Yoq! Yoq! Menim Eyubım içkici de, cinayetçi de degildir! Bu yalan!" dep qıçırmaq isteyim, buña kendim de inanmaq isteyim, amma…

Eyup, saña yazğan birinci ve soñki mektübimni bitirem. Sen maña artıq mektüp yazma, çünki men olarnı oqumayım.

Sağlıqnen qal,

Elmaz".

Elmaz, seniñ aziz elleriñ, nazik parmaqlarıñ tutqan o mektüpni yüzüme, kozlerime ketirip, ses-soluqsız ağladım. Ne sebepten mektüp yazmağanıñnı endi añladım. Eger de mektüplerimniñ iç olmadı bir daneçigini oquğan olsañ, meni mıtlaqa añlar ve bağışlar ediñ, Elmaz!..

Endi menim içün yalıñız bir yol – apshaneden qaçıp, saña bütün vaqianı añlatmaq edi. Lâkin bunı yapıp olmadım. Soñra, apshane başına vaziyetimni añlatıp, bir qaç saat serbestlikke izin sorasam, o meni añlar ve yardım eter degen hayallarğa qapıldım. Bundan bir türlü fayda çıqmaycağını bilsem de, "ne bermegen Alla" dep, işke kiriştim.

Küñleriniñ birinde apshaneniñ başı meni qabul etti. O sabırnen ricamnı diñlegen soñ, diqqatnen meni baştan ayaq süzdi de, ne içündir mıyıq astından külümsiredi. Atta maña sual bile bermedi. Tek tebessüm ile: "Yahşı, bir çareler körerik", dedi o. Aqşam yatqan yerimden alıp ketkende, eyecanlı yüregim öyle urıp başladı ki, dersiñ köküsimni yarıp çıqacaq. Bekçi meni doğru saba kirgen odağa alıp keldi. Anda başlıqnen bereber beyaz halatlı tazbaş bir adam da otura. Soñ, añlasam, apshaneniñ başı meni nevropatologqa baqtırmaq qararına kelgen…

Elmaz, o künü nasıl bir alğa tüşkenimni sen körse ediñ! Endi kimden imdat soramalı?!. Göñülimde biñ bir türlü sualler peyda oldı. Amma olarnıñ birisine de cevap tapıp olamağanımdan, oz-özümden nefretlene edim. Artıq menim içün yaşamaq ya da ölmek bir edi. Aqılını çıldırğan insan kibi saña er kuñ mektüp yazam. Yollağan mektüplerimniñ ekseriyeti özüme qaytıp kele edi…

Müddetim bitip, apshaneden çıqqan soñ, dos-doğru sen qartanañnen yaşağan evge bardım. Anda meni yat adamlar qarşılap aldılar. Olar sizniñ ne yerge köçip ketkeniñizni söylep olamadılar. Sen oquğan instituttan da iç bir şey bilip olamıdım. Böylece, men seni pek çoq aradım, soraştırdım. Lâkin bu soraştıruvlar netice bermedi. Endi mende yalıñız bir ümüt qalğan edi. Tesadüf! Seni tesadüfen rastketirmek!

Küñler artından aylar kelip keçti. Dağ dağnen körüşmey, amma insan insannen körüşe degenleri kibi, niayet biz bugün kene körüştik, Elmaz!..