Er vaqıttakisi kibi, bugün de erte uyandım. Azbarğa çıqtım. Vatannıñ temiz, neşeli avası alğışında ve dülber tabiatı quçağında biraz vaqıt beden terbiyesi meşğuliyeti ile oğraştım. Soñra evge kirdim, abdest aldım… deycegim kündelik işlerimle oğraşıp başladım. Kündelik işlerge kirişmezden evel, bugün dekabr dörtte yapılacaq işler cedvelime diqqat ettim. Nazarım yapılacaq işler arasındaki "Sabriye Erecepova. Yubiley aqşamı. 17.00", degen yazılarğa tüşti. Qısmet olsa, sevimli sañatkârnıñ yubiley aqşamına mıtlaqa barmalı, dedim öz-özlügimden…

Aqmescid şeeriniñ merkezinde yerleşken büyük teatro binasında olacaq tedbirge, bayağı erte keldim. Velâkin, añlağanıma köre, teatronıñ qaidesi mücibi qapular tedbirniñ başlanmasına otuz daqqa qalğanda açıla eken. Şimdi ise, teatro qapusı yanında Sabriye Erecepovanıñ bayağı mühlisleri toplanğan. Toplanğan adamlar arasında bulunğan eñ aqsaqal yazarımız, teatroğa kirmek maqsadı ile qapuğa ücüm etmekte edi. İçeride turğan esli-başlı nezaretçi hanım, yazarımızdan taqatlıca olsa kerek, onı tışarı üytep çıqardı da, qapunı qapattı. Men böyle uyğunsız areketlerni körip, biraz çalımsızlandım ve adamlar yanından kenarğa çekildim de, teatro ögündeki meydan boyunı seyir etmege tutundım. Tedbirge kelgen bazı adamlar ile qonuştım. Sabriye Erecepovanıñ aqşamına adamlar Qırımnıñ çeşit noqtalarından – Aluştadan, Suvdağdan, Aqyardan, Kezlevden, Bağçasaraydan ve diger yerlerinden kelgenler.

Aynı böyle vaqia, keçken asırnıñ başlarında da olıp keçken edi. O zamanları paytaht ekranına çıqqan "Alim – Qırım yigiti" filmi numayışına da, yarımadanıñ çeşit köşelerinden adamlar Aqmescit şeerine aqqan ediler. Demek halq, nasıl bir devirde yaşamasın, nasıl bir vaziyette bulunmasın o kendi parlaq yıldızlarını unutmay, aksine er vaqıt onıñle mağrurlana, oña doğru ıntıla, ondan ğıda ala. Bu da aqiqat!

Neyse de vaqıt-saatı kelip, teatro qapuları açıldı. Yarıq, aleketli, ziynetli zalğa kirgende, aman-aman endi bütün yerler zapt etilgen edi. Boş yer qıdırıp, basamaqlardan aşağı – sanağa doğru enip başladım. "Arağan mevlâmını bulur" degenleri kibi, sanağa yaqın bir yer taptım, daa doğrusı dördünci sıranıñ yigirmi birinci oturğıçına yerleştim… Sanada yerleştirilgen büyük ekranda – Sabriye Erecepovanıñ sıması. Sañatkâr, şimdi güya özüniñ ğam tolı ikmetli, tüşünceli ve aynı zamanda quvançlı közleri ile zaldaki doğmuş halqını seyir etmekte.

Men yırcınıñ dülber sımasını diqqat eterek: "Qırım milliy medeniyeti ömürinde, aqiqatta büyük vaqia yüz bermekte. – degen fikirge keldim. – 2012 seneni, aqlı olaraq, sañat dünyasınıñ eñ parlaq yıldızlarından biri Sabriye Erecepovanıñ Yılı demek mümkün…".

Niayet, devlet mıqyasında keçirilgen tedbirler çerçivesinde, bugün dekabr ayınıñ dördinde, Aqmescid şeeriniñ merkezinde yerleşken mühteşem Ukraina Devlet drama teatrosında HH-nci asır yırcısı Sabriye Erecepovanıñ yüz yıllığına bağışlanğan Hatıra Aqşamı büyük tantana ile başlandı. Tedbirde Qırım Devlet Teleradiokompaniyası milliy yayınları muarririyeti hadimleri tarafından asır yırcısına bağışlanıp çıqarılğan vesiqalı-publitsistika filmi numayış etildi. Qırım ükümeti başı muavini Aziz Abdullayev ve Qırım Milliy Meclis reisi muavini Refat Çubarov sanadan özleriniñ ateşin yürek sözlerini izhar ettiler.

Sabriye Erecepovanıñ şegirtleri Zarema Almazova, Rustem Memetov, Üriye Kermençikli, Gülizar Bekirova repertuarından seçilip alınğan türkülerni yırladılar. Afize Kasara, Dilâver Osmanov, Oksana Ametova, Yunus Kakura kibi sañatkârlar Sabriye Erecepovanıñ türkülerini ğayet yüksek mearetlikle icra ettiler. "Haytarma" ve "Qırım" oyun ve yır milliy ansambli artistleri, bu cümleden Server Kakura kendi çıqışları ile hatıra aqşamınıñ yaraşığına daa ziyade yaraşıq, mündericesine daa teren münderice qoştılar.

Rustem Memetov icrasında yañğırağan "Arabalar gelir de, geçer" halq türküsi, er kezni coştırdı.

Ya, sesi de dülber, qalbi de dülber, özü de dülber… Alladan berilgen istidat saibi Emine Mustafayevanı aytmaysıñızmı…

Halise Zinedinova, Elina Sosnovskaya, Raziye Seydametova kibi genç qızçıqlarnıñ Qırım halq incilerini – türkülerini icra etüv mearetleri ise, vallaiy iç bir türlü ölçü ile ölçenilmeycek mücizelerniñ mücizesi oldı.

Albu ise, Sabriye Erecepovanıñ beşiginde – Qırım diyarında , sırı-sıra genç sabriyelerniñ yañıdan filislenüv, ösüp başlav ceryanınıñ inkâr yapılmaycaq isbatı edi…

Gülizar Bekirova icrasında "Mecbur oldım men bir güle" türküsini diñlegende ise, bundan çoq seneler evelsi qırımlılarnıñ ceza (repressiya) yerlerinde olıp keçken bir vaqia aqılıma tüşti…

Özbekstan paytahtı Taşkent şeeriniñ merkezi. Bir tarafında er vaqıt tolıp-taşıp-coşıp aqqan ve Anhor namını taşığan özen olsa, ekinci tarafında Lenin adını taşığan meydan (şimdi Mustaqillik Meydanı) arasında Bahor kontsert zalı. Büyük yazıcı, dramaturg, publitsist Yusuf Bolatnıñ yubiley aqşamı qayd etilmekte. Zal, Yusuf ağanıñ mühlislerile rıqma-rıq tolı…

Söz kelimi şunı da söylep keçmeli ki, o zamanları sovetler imperiyası çerçivesinde yalıñız Taşkentte, saf qırım tilinde neşir etilgen yekâne "Lenin bayrağı" gazetasında çalışqan, yañı genç hadimler sırasında bulunğanım içün olsa kerek, maña Bahor kontsert zalı foyyesinde Yusuf Bolatnıñ kitaplarından – eserlerinden tertip etilgen sergi teşkil yapmaq avalesi yüklendi. Em öyle de yaptım.

Deyjegim, tedbir başlaycaqta kitap sergisini qapatıp, men de seyircilerge qatıldım.

Böylelikle, tarihiy tedbir başlandı. Sanadan çeşit yüksek, aliy mertebeli şahslar tarafından Yusuf Bolat adına eñ eyi sözler, istekler, tilekler söylenildi, destelengen telegrammalarınıñ bir qısımı oquldı. Namlı edip, Asqad Muhtar Yusuf Bolatnıñ şaheserlerinden birisini, yani "Tufanda qalğan qoyun sürüsi" ikâyesini özbek tiline tercime etip, aktörlarğa has istidat ile ağızdan oqudı. Zal, Asqad Muhtarnı gürdeli elçırpmalarle alğışladı…

Soñ… soñ Bahor kontsert zalınıñ sanasında, Qırım efsanesi – Sabriye Erecepova peyda oldı.. Asır bülbuli şimdi güldesteler içinde refiqası ile oturğan Yusuf Bolatnıñ adına sıcaq qalb sözlerini söylegen soñ, bitmez-tükenmez Qırım incilerinden birisini – meşur "Mecbur oldım men bir güle" halq türküsini icra etip başladı:

Mücize deseñ, mücize. Şimdi, adam ile rıqma-rıq tolı zal teren sukünet içine daldı, daa doğrusı nasıldır mücizeviy hayal deryası alğışında ğarq oldı. Güya, Sabriye Erecepovanıñ qudretli ve aynı zamanda tılsımlı sesi – yürek nidası sukünet qırşavında qalğan bütün ciannı qavrap aldı. Bu ilâiy ses, yalıñız Bahor kontsert zalını degil de, sanki dersiñ bu ses zaldan çıqtı da, köpürip aqqan Anhor özenini, Lenin meydanını – çevre-çetlerni, çöllerni, ormanlarnı, dağlarnı… zapt eterek sevimli Vatanı Qırımına, Qara deñiz yalılarına barıp çıqtı. Güya, bu yürek nidası – bu tılsımlı ses biñlerle kilometr mesafeni basıp keçerek, Merkeziy Asiya em de Qırım arasında dünyada eñ qaviy, eñ büyük, eñ qudretli sevgi köpürini tikledi. Çünki bütün türkü devamında, zalda oturğan yüzlerle seyirciler şu mücizeviy köpür vastası ile, doğmuş Qırımında – onıñ yalıları, dağları, çölleri, köyleri, şeerleri, yolları boylap seyaat ettiler, özlerini muqaddes Vatan köküsinde, Vatan alğışında, duyğan kibi oldılar…

Er şeyniñ başı olğanı kibi, soñu da ola turğan. Böyle degenimniñ sebebi, al-azırda zalda bulunğanlar bu mücizeden ayırılmaq, yani Qırımdan qaytmaq istemey ediler. Çünki Sabriye Erecepova mezkür türküni, "Sardırmam seni yat-yaban ele…" kibi soñki tılsımlı satırlar ile bitirdi. Bitirdi, amma, rıqma-rıq tolu zal ale daa mücizeviy tılsım qırşavında buluna edi. Aradan qaç saniye – neqadar vaqıt keçti bilmeyim, zal bir kereden yanardağ kibi patladı. Seyirciler özleriniñ gürdeli elçırpmalarına qanaatlenmeseler kerek, olar ayaqlarına da serbestlik berdiler, yani potüklerini polğa toqundırıp – urıp, tutaşqan asretli göñüllerini qanaatlendirmege areket ettiler...

Mezkür türküniñ ve aynı zamanda Sabriye Erecepovanıñ ilâiy sesi tesirinden olsa kerek, o vaqıtları, tedbirden soñ, ufaq kölemde bir maqale yazıp, "Lenin bayrağı" gazetasına bastırğan edim. Bugün ise, Vatan Qırımnıñ paytahtı Aqmescid şeeri merkezinde – qadimiy Salğır özeni ve Lenin meydanı arasında yerleşken Ukraina Devlet drama teatrosında büyük sañatkâr Sabriye Erecepovanıñ doğğanına 100 yıl toluvı munasebetile ötkerilgen nevbetteki tedbir meni coştırdı, ilhamlandırdı ve bundan qırq sene evelsi olıp keçken o tarihiy vaqianı hatırlamağa davet etti.

Qırq sene evelki tarihiy tedbir ve bugünki tarihiy tedbir arasında farq şunda ki, qırq yıl evelsi Taşkent sanasında Sabriye Erecepovanıñ özü iştirak etken olsa, Aqmescid sanasında – Vatan sanasında onıñ varisleri iştirak yapmaqtalar. Sanağa yerleştirilgen büyük ekrandan ise, yırcınıñ şeñ ve aynı zamanda Vatanı Qırım kibi nur tolu dülber, aydın, açıq sıması bütün teatronı – bütün yarımadanı yaraştırıp turmaqta…

Bugün sañatkârnıñ sesi ep yañğıramaqta, mühlisleri ep çoqlaşmaqta, varisleri ep doğmaqta… Demek, Sabriye Erecepova "Mecbur oldım men bir güle" türküsi kibi mengu, yani ebediy.