Aqşam. Sukünet yavaş-yavaş şeerni sarıp almaqta. Keñ soqaqtan orta boylu, siya saçlı, cinsi ştan ve qısqa yeñli kölmek kiygen bir yigit nasıldır oylarğa dalıp ketmekte. Birden, nedendir abdırağan kibi oldı. Toqtalıp, ceblerini qarıştırdı. Andan dört dane birer kapik çıqardı. Olarnı korgen soñ tınçlandı ve er vaqıttaki kibi bir sigar yaqıp, yolunı kene devam etti.

O, soqaqnı aydınlatqan elektrik çıraqlarğa, arada-sırada vızle kelip keçken tramvay, trolleybus, yengil maşinalarğa nazar taşlay. Yolnıñ kenarındaki yüksek binalarğa kozlerini tike. Taaciplene, çünki daa yaqın keçmişte bu yerlerden tek bir maşina sığacaq tar soqaqçıqlar, balçıq evçikler tura edi. Endi ise… "Aceba, insannıñ elinden kelmegen şey barmı eken? – dep, oz-özüne sual berdi. – İnsannıñ elinden er şey kele! – degen hulâsağa keldi o. – İnsan bütün şeylerge çare tapa bilgen ulu zattır!"

Yigit keçken altmışıncı yıllarnı koz ögüne ketirmege tırıştı. Soñ, onı şimdiki sekseninci seneler ile qiyas etmek istedi. Böyle teñeştirüv oşuna ketse kerek ki, külümsiredi ve: "Ömür mürekkep, amma pek meraqlı, - dep tüşündi. – Asırlar devamında düñyada nice-nice adiseler, deñişüvler oldu! Amma düñya, tam manada kene şu düñya!.. Aceba, şu düñyadan esabını kimse bilmegen nice-nice zatlar kelip keçkendir! Olarnıñ episi İnsan degen yekâne ad ile yaşadılar. İnsannı biri-birinden tek devir ayırdı etip keldi. Devirni ise, insannıñ özü yarattı. Özüniñ er şeyge qabiliyetli aqıl, fikir, iradesile yañı-yañı devirlerni meydanğa ketirdi. Yañı devir ile birlikte er şey yañılaştırıldı. Meselâ, tar ve qaranlıq soqaqçıqlar, alçaçıq evçikler yerine mına böyle keñ em de yarıq soqaqlar ve caddeler, köklerge köterilgen dülber binalar quruldı. Çeşit yañı maşinalar, samolötlar, raketalar peyda oldu. Bularnıñ episini ulu zat – İnsan adamlar içün, halq içün, nesil içün yarattı!.."

Yigit: "Ya sen insan olaraq halqıña, kelecek nesilge nasıl bir faydalı işler yaptıñ? – degen sualge kelip toqtaldı. – Sen bu aqta tüşündiñmi? Bundan soñki nesil seni – İnsannı urmet ve sevgile añğanını isteseñ, davran – ğaflet qalma, onıñ içün kerekli – faydalı iş yapıp yetiştir. Astronomlar, insan ömüri koz yumup açmaq qadar", deyler…".

Yigitniñ oylarını yanına vızle kelip toqtağan yengil maşinanıñ tasırdısı boldi. Olar eki yolnıñ çatışuvında rastkelişken ediler.

- Ey, sevda! – dep qıçırdı çeresi ap-aq kesilgen dumen başındaki adam. – Sevimliñ senden, yoqsam sen sevimliñden tönüldiñ?!

- Yoq, emce, sevimlimden bezmedim, - dedi yigit pervasızlıqle. – Aksine, men şimdi anda, onıñ yanına ketem!

Aydavcı, keç maalde yigitniñ "anda ketem" sözlerini eşitip, onı sarğuş bellese kerek:

- Kerçekten "anda" ketecek ediñ, lâkin çastıñ bar eken! – dedi de, maşinasını yerinden köçürdi.

"Ebet, aydavcınıñ sözlerinde aqiqat bar, - dep tüşündi yigit. – Amma eki yolnıñ çatışuvında maşinanı böyle vızle aydamaq olurmı!.."

Yigit bu hayallarnen yolnıñ o bir tarafına keçip, telefon avtomatına yanaştı. Telefonnı ilmeginden alıp, qulağına ketirdi. Onıñ çalışqanına emin olğan soñ, cebinden eki dane birer kapik çıqardı da, delikçikke ardı-sıra bıraqtı. İşaret parmağı ile özüne kerek raqamlarnı aylandırdı. O taraftan: "Allo!" degen tanış ses eşitildi. Yigit eyecanlandı, biraz susıp qaldı. Soñ, özüni elge alıp: "Sevcian, selâm aleyküm!" dedi. Er vaqıttaki kibi, uzaqtan: "Yahşısıñızmı?!" degen eyecanlı ses yañğıradı. O ses yigitniñ bahtına baht, quvançına quvanç qoşıp, onıñ keyf-efkârını daa ziyade coşturdı.

Olar telefondan bayağı vaqıtqace subetleştiler. Soñ biri-birine hayırlı geceler istep, sağlıqlaştılar. Yigit artına – evine taraf yol aldı. Odasına köteriñki ruh ile kelip kirdi ve deral töşegine uzandı. Koz qapaqları ağırlaştı. Qulağında ise, sevimlisiniñ sesi alâ daa yañğıramaqta edi. Zeininde Sevciannıñ dülber çeresi canlandı…

Sevcian! Men o künü saba pek keç uyandım. Er vaqıttaki kibi kozlerimni açmadan, bugün yapılacaq işlerimni aqlen planlaştırdım. Evelâ yuvunmaq, tıraş olmaq, bir filcan qaymaqlı qave içmek, soñ… Şu esnada qulağıma nasıldır sesler çalındı. "Bu adamlar bizim evde ne yapalar?" dep, taaciplengen arada, qaydandır: "Govorit Simferopol!" degen qadın sesi yañğıradı. Demek, daa uyanmağanım, tüş körem, dep belledim. Baqsam, bam-başqa odada yatam. Başım ucunda, perdeleri eki tarafqa çekilgen pencerede reproduktor. Pencere artındaki soqaqtan ise, yengilce kiyingen erler, qadınlar, gençler qaydadır aşıqalar. Soñ, sağ tarafıma çevirilip, başqa bir iri pencereniñ perdesini azaçıq kötergenimle… Qarşımda qocaman suv peyda oldı. Dersiñ o şimdi meni ev ile beraber sürip keçecek. Başım aylandı. Tüşümdemi yoqsam ayınığımdamı dep, elimle kozlerimi oqaladım… Niayet, kendime keldim. "Ya sen mında gece kelip tüşken ediñ de! – dedim eyecannen oz-özüme. – Yorulğanıñdan pek qattı yuqlağansıñ! Ebet, dört saatke yaqın samolötta uçmaq, bir qaç saat de aeroporttan yalı boyundaki bu köyge kelip çıqmaq qolay şey degil…".

Men töşekten acele qalqıp, azbarğa çıqtım. Azbar kenarındaki çeşmeniñ buz kibi salqın suvunda yuvundım. Elime yuzbez alıp sürtüngende, ayatta evniñ şorbacısı – qararle yetmiş yaşlarında Kondrat dede peyda oldı. Selâm-kelâmdan soñ, yuzbezni onıñ eline tuttırdım: "Men şimdi!" dep, azbar qapıçıqtan qocaman suvğa – deñizge taraf çaptım.

Bir ande yalığa yetip keldim. Bar sesimle:

dep qıçırdım da, özümni dalğalarnıñ quçağına attım. Dalğalar ile ne qadar küreşkenimni, oynağanımnı bilmeyim.

Taqatım bitken soñ, olarnıñ – dalğalarnıñ yardımı ile sailge yaldap çıqtım. Mına şu ande közüme, beyaz çarşaf üstünde köküsini aşağı endirip yatqan qara kozlükli bir qız ilişti. O, ne içündir bilmem, maña baqıp eşq ile külmekte edi… İşte o qız sen ediñ, Sevcian! Seniñ küneşten siyarıp başlağan dülber biçimli endamıñ, eki qalqan kibi köküslik artından yarısı körünip turğan ap-aq köküsiñ, siya saçlarıñ, ğonce dudaqlarıñ arasındaki inci tişleriñ meni eleslendirdi. Lâkin, kendimi qolğa aldım da, sertlikle: "Nege külesiñiz, yoqsa tsirk artistini kördiñiz!" dedim saña ve közüm tesadüfen üstümdeki sıp-sılaq ştanıma tüşti… Meger, deñizge ştannen kirgenim. O vaqıt men de saña qoşulıp küldim. Soñ, qara kozlügiñni çıqarıp, menden: "Andan keldiñiz?" dep soradıñ. Men bergen sualiñe cevaplanıp, seniñ sim-siya kozleriñe baqıp qaldım. O kozler meni meftün ettiler. Maña seniñ kozleriñ üstünde nasıldır ğamlı bir "perde" çekilgen kibi körüldi. Bu "perde" sen külgende daa ziyade sezile edi…

Sevcian, o tanışlıqtan soñ biz er yerde beraber oldıq. Suvdağ, Bağçasaray, Qarasuvbazar, Aluşta, Mishor… - er yerge, kezintige beraber çıqtıq. Hatiriñdemi, gemiden tüşip, Suvdağ qalesine çıqtıq ve andan qadimiy Suvdağnı ve Perçem dağını, Aypetriden ise, qocaman Yaylânı, ormanlarnı, ücü-bucağı körünmegen deñizni seyir etken edik. Sevcian, küñlerden birinde çantamızğa erzaq toldurıp, deñiz kenarındaki yüksek qaya – Çobanqulege çıqqanımız aqılındamı? Maña şu etraftaki bütün dülberlik seniñ kozleriñde aks olunğan kibi sezildi. Seni sarğuşlar kibi quçaqladım, ohşap başladım. Amma… Bir kereden seskendim. Meni: "Eger de kendimi bu ğoncege nisbeten serbest tutsam, onıñ yapraqçıqları solar ve ayretlendirici tazeligi ğayip olur!" degen qorqu sarıp alğan edi. Men bu gülniñ dülberligi muvaqqat degil de, ebediy olğanından o vaqıt daa haberim yoq edi!..

Sevcian, niayet, bizim ayırılışuv vaqıtımız da yetip kelgen edi. Sen uçqan samolöt kökte ğayıp olğan soñ, maña beraber keçirgen o bahıtlı küñlerimiz bir tüş olıp köründi. Endi sensiz ömürni tasavur etip olamaycağımnı bütün barlığımle sezdim! Bundan soñ çoqqa sürmedi, men de seniñ artıñdan uçtım. Saña deñiz boyundan misğamber qoqulı çeçekler alıp kelgen edim. Şunıñ içün aeroportta samolöttan tüşkenimle, saña telefon yaptım. Evde olmasañ kerek, kimse cevaplanmadı. Soñ, mında birinci körüşkende, saña çeçeklerni taqdim ettim. Çeçeklerni eliñe alğanıñle çereñde öyle bir quvanç alâmetleri asıl oldı ki, seniñ quvanğanıñnı körip, kendimi düñyada eñ bıhıtlı insan sayğan edim. Sen bunı o vaqıt sezdiñmi-yoqmı, bilmeyim. Menim Sevcianım, sen ayatımnıñ tükenmez çoqrağısıñ! Qalbim ep saña ıntıla…

- Menim Şainim! – dep Sevcian yigitniñ sözüni böldi de, yavluğı ile kozyaşlarını sildi. – Bilesiñmi, men seni nasıl…

Şu añ, Şain közüni açtı… Baqsa, bosağada beyaz halatlı eki adam tura. Olardan birisi Şainge:

- Siz çağırdıñızmı? Hasta ne yerde? – dep, sual berdi.

Şain tek endi özüne kelip, demin tüş korgenini añladı. Beyaz halatlılar ise, yañlışıp onıñ qapısını taqıldatqanlar. "Acele yardım" maşinasını qomşusı çağırtqan eken.

Şain odasına qaytıp kirdi. Saatke baqtı. Saat beşni keçe. Saba olayata. O, tüşüniñ devamını kormek içün tekrar töşegine uzandı. Lâkin bayağı maalgece yuqlap olamadı. Onıñ başında Sevciannıñ: "Bilesiñmi, men seni nasıl…" degen sözleri yañğıray edi. Taacip şey! – dep tüşündi o, bir tarafından digerine çevirilip. – Aceba, Sevcian ne demek istedi de, söylep yetiştirmedi? Belki o da maña özüniñ yürek sırlarını aytmaq istegendir!.."

Şain işte böyle hayallar ile kene yuquğa ketkenini duymay qaldı. Amma o tüşüniñ devamını kördimi-yoqmı, şimdilik bu al bizge qaranlıq…