Vetanimnin hoş aenki...



⇦ Balalar saifesine qaytmaq

⇦ Arzı Aliyevanıñ saifesine qaytmaq
















Cian edebiyatından

Ezop

(Antik Yunanistan)



Qaplıbaqa ve Tavşan

Qıssa



Bir zamanda bar eken, bir zamanda yoq eken, uzaq ülkede çeşit ayvanlar yaşağan bir orman bar eken. Ayvanlar beraber yaşap özara çoq qonuşa ekenler.

Bu ormanda kendisini çoq begengen bir Tavşan da yaşay eken. O çapıp-çapqalamağa, sekirmege o qadar seve ki, ormannıñ bir tarafından başqa tarafına sekirip – çapqalap kün keçere ve bu yapqanınen pek mağrurlana.

"Men ormanda eñ tez çapqan ayvan olam! Men ile yarışlaşacaq barmı?!" - dep sıq-sıq maqtana Tavşan.

Aqiqatta, onıñ pancaları balaban ve quvetli olğanı içün oña ormanda sekirmek-çapmaqdan teñ yoq edi.

Ormandaki ayvanlar Tavşannıñ qopayçoralığını – maqtançaqlığıñı begenmeyler, amma olarnıñ iç birisi onı ozıp olamay. "Men kene de ğalip çıqtım, çünki men er kezden areketliyim, yelayaqlım! Meni iç bir kimse ozıp olamaz!" - dep, tekrar-tekrar maqtana edi o.

Orman ayvanları Tavşanğa pek açuvlana, amma bir çare tapıp olamay ediler.




Künlerniñ birinde ayvanlar muşaverege toplandılar. "Belki de o kerçekten er kezden areketlidir, lâkin men onıñ qopayçoralığını begenmeyim", - dedi Sansar. "Ona aqıl-ferasetli olmaq içün ders bermek kerek", - dey Ayuv. Böyleliknen ayvanlar Tavşanğa ders berip, onı qopayçoralıqtan vazgeçtirmek qararına keldiler.

Olar bu meseleni çezmek içün ikmetli Qaplıbaqağa keldiler. Qaplıbaqa pek yavaş qıbırdansa bile, amma özüniñ quvetini sınap baqmaq içün Tavşannen yarışlaşmaq istedi. "Sen onıñen çapuvda yarışlaşmaq isteysiñmi?" - dep, soradı Qaplıbaqadan Ayuv. "Amma eñ tez areketli ayvanlar bile Tavşannı ozıp olamaylar, sen bu vazifeni nasıl becerecen?!" - meraqlandı Tilki. "Sizler bu işni maña qaldırıñız!" - eminlikne cevap berdi Qaplıbaqa.




Qaplıbaqa Tavşannıñ yanına kelip: "Tavşan efendi, saba şerfleriñiz hayırlı olsun! Men seni qıdırdım!". "Ya sen meni ne qıdırdıñ?" - soradı Tavşan. "Eşitkenime köre, sen ormandaki ayvanlardan eñ areketçen ayvan saila ekensiñ, - dedi Qaplıbaqa. - Amma bunı anlamaq içün men seni yarışqa davet etem. Öz quvetimni sınamaq isteyim".

Tavşan Qaplıbaqanıñ meramını anlağan soñ öyle bir şaqıldap küldi ki, onıñ davuşı bütün ormanğa yanğıradı: "Ha, ha, ha, ha, ha… Sen…Mennen… çapuvda yarışlaşmaq… Sen, ğaliba, şaqa etesiñ, sen bir vaqıt meni ozıp olamassıñ! Sen bir adım atqance, men endi menzilge – finişte yetecem!" "Aşıqma, dostum! Kel, eyisi, yarışnı başlayıq, o yağı belli olur!" - dedi Qaplıbaqa. "Öyle deysinmi? Yahşı, añlaştıq, aysa kel yarın biz ekevimiz yarışqa tuşeyyik!" - dedi mağrurlanıp Tavşan.

Qaplıbaqa Tavşannıñ yanından ayırılğan soñda: "Ha, ha, ha, ha!.." nidası daa çoq vaqıt ormanda yanğıradı.


Ertesi künü, sabadan, bütün ormandaki ayvanlar yarışnı seyir etmek içün toplandılar. Qaplıbaqa startta endi azır tura edi. "Sen nasıl etip ğalebe qazana bilirsiñ?" -dep, soradı Ayuv Qaplıbaqadan. "Eger de sizler aytqanıñ köre, Tavşan kerçekten de özüne işanğan qopayçora maqtançaq olsa, maña bu yarışta ğalip çiqmağa qıyın iş olmaz, belleyim", - dep cevap berdi Qaplıbaqa.

Ne de ise maqtançaq Tavşan da havuçinı qolunda tutıp sallan- sullan startnıñ sızığına kelip çiqtı. "Aydı, yarışnı başlayıq ve bu işni tezce çezeyik, men daa saba yemegimi aşamadım", - dedi Tavşan havuçını kösterip.

"Kim birinci ormannıñ sonundaki qırmızı sızıqqa barıp çıqsa, ğalebeni o qazanacaq", - dep, Körsıçan bayraqnı sallap, startnı ilân etti. Böyleliknen yarış başlandı.

Tavşan oq kibi Qaplıbaqanı yanından vıznen keçti. Qaplıbaqa ise, menzilge-finişke yavaş-yavaş adımladı. Tavşan bir saniye içinde seyircilerniñ közleri ögünden ğayıp oldu. Yarışnı seyir etken ayvanlar, Qaplıbaqa ğalebe qazanacağına ümütini kestiler.




Aradan vaqıt keçken soñ, Tavşan toqtadı ve artına aylânıp baqtı. Bir kimseni körmedi. "Qaplıbaqa şübesiz yanıma yarı gecede kelip çıqar, havuçımnı aşamağa da vaqtım bar." – dep tüşündi Tavşan. O havuçnı aşağan soñ uzaqtan yavaş-yavaş keleyatqan Qaplıbaqanı kördi. Özüniñ quvetine işanğan Tavşan külüp, yolunı devam etti. O endi aman-aman finişke yetecek edi…

"Ne içündir meni saba yemeginden soñ yuqu basa. Azaçıq olsa da yuqlap alayım", - dep tüşündi Tavşan. O ğalip çıqacağına emin edi.

Qaplıbaqa ise yavaş-yavaş süyreklenip yolunı devam ete. Nede olsa, o yuqlağan Tavşannıñ yanından keçip kete.






Tavşan biraz vaqıt keçen soñ, közlerini açtı, yolğa köz taşladı, amma Qaplıbaqanı körmedi. "Qaplıbaqa ne içündir körünmey, ğaliba o mennen yarışmaqnı vazgeçti. Ha! Endi bu işni bitirmek vaqıt keldi", - dep, tüşündi Tavşan ve aşıqmayıp finişke yol aldı. Amma ne körsin: Qaplıbaqa endi ana-mına menzilge- finişke kelip çıqtı. Tavşan bütün quveti ile Qıplıbaqanı ozmaq içün çapmağa tırışsa da, yetişip olamadı.

Qaplıbaqa yarışta ğalebe qazandı.

Ayvanlar quvanğanlarından öz közlerine inanamay ediler. Olar Qaplıbaqanıñ ğalebesine pek quvanalar, onı can-yürekten hayırlaylar…