Cian edebiyatından
Bir bar eken, bir yoq eken, bir zamanları ormanda üç ayuv yaşay eken. Balaban Baba-Ayuv, orta böylü Ana-Ayuv ve bir de kiçkine Bala-Ayuvçıq.
Olar, ormanda eki qatlı ufaq bir evde yaşaylar. Evde üç dane skemle bar. Balaban skemle Baba-Ayuvıñ skemlesi, orta büyüklikte skemle Ana-Ayuvnıñ skemlesi ve ufaçıq skemle de, Bala-Ayuvnıñ, yani Ayuvçıqnıñ skemlesi.
Yuqarıda ekinci qatta ise, üç dane krovat-yataq bar. Büyük krovat Baba-Ayuvıñ yatağı, orta büyüklikte krovat Ana-Ayuvnıñ yatağı ve ufaçıq krovat kiçkine Ayuvçıqnıñ yatağı.
Bir künü Ana-Ayuv erte qalqıp, sabalıq yemegine botqa pişirdi. Episi sofra başına keçip yerleştiler. Ana-Ayuv Baba-Ayuvğa balaban çanaqqa, özüne orta büyüklikte çanaqqa ve Ayuvçıqnıñ ufaq çanağına botqa toldurdı. Amma botqa pek sıcaq, onı aşamaqnıñ çaresi yoq.
Ayuvlar botqa biraz suvusın dep, çanaqlarını sofrada qaldırıp, ormanğa kezinmege çiqtılar.
Tamam şu künü saba maalinde, Altınsaç adlı kiçkine bir qızçiq da, ormanda kezinmekte.
Qızçıq üç ayuv yaşağan evniñ yanına kelip çiqtı. O, qapını taqıldattı. Amma iç bir kimse oña: "Hoş keldiñ! Buyur! Kir!" demedi.
Altınsaç qapını açıp, içeri kirdi. Odada üç skemleni köre. O, büyük skemlege tırmaşııp, anda oturdı. Amma bu skemle oña pek qattı duyuldı. Orta büyüklikte skemle oña pek yımşaq keldi. Ufaq skemle ise, oña tamam kelişti. Amma, Altınsaç oña oturğanınen, ufaq skemle ne içündir bozuldı, parça-parça qırıldı...
Soñra, Altıncaçnıñ közleri botqa tolu çanaqlarğa tüşti.
– Men pek aç oldum, aşamağa isteyim, – dedi o öz-özüne.
Altınsaç çanaqlar içindeki botqalarnıñ dadını baqtı. Oña balaban çanaqta olğan botqa pek sıcaq keldi. Orta boyuklikte çanaqnıñ içindeki botqa pek salqın köründi. Ufaq çanaqtaki botqa ise, oña tamam kelişti, onıñ dadını pek begendi. Altınsaç onı sonunace aşap bitirdi.
Altınsaç aşap toyğan soñ, o yuqarı ekinci qatqa köterildi ve andaki krovatlarnı-yataqlarnı sınap baqtı. Boyuk krovat-yataq oña pek qattı keldi. Orta büyüklikte krovat-yataq pek yımşaq köründi! Amma o ufaq krovat-yataqnı pek begendi!.. Altınsaç onıñ üstüne uzanıp yattı ve yuqlap qaldı.
Bir qaç vaqıt keçken soñ, ormandan büyük Baba-Ayuv, orta böylü Ana-Ayuv ve kiçkine ayuv balası – Ayuvçik evlerine qaytıp keldiler.
Olar bosağadan içeri adım atar-atmaz, evlerinde birisi olğanını duydular.
– Hm…m, – dedi Baba-Ayuv özüniñ alçaq qaba sesinen. – Evimizde birisi bar!
– Kulağıña qurşun... Alla qorusın! – dedi Ana-Ayuv orta sesnen.
– Ava-a-y! – bağırdı ince sesnen kiçkine Ayuvçıq. – Kimdir menim skemlemge oturıp, onı qırğan.
Coñra olar episi sofrağa – sofra tarafqa çevirildiler.
– Birisi menim botqama dalıp onıñ lezetini baqqan, – dedi Baba-Ayuv alçaq qaba sesnen.
– Birisi menim botqamnıñ içine dalğan! – dedi Ana-Ayuv orta sesnen.
– Kimdir botqamnıñ episini aşağan, maña iç bir şey qaldırmağan! – dedi ıncınıp, ayuv balası – Ayuvçıq.
Endi üç ayuv ğıyçıldağan verdivenden birisi güm-güm-güm, daa birisi tırs-tırs-tırs ve birisi daa atlama-atlama-atlama ayaq davuşlarınen yuqarı çıqtılar.
– Hm-m-f, – dedi Baba-Ayuv alçaq qaba sesinen – Birisi, menim kravatımda yatqan.
– Birisi menim töşegimde yatıp yuqlağan, – dedi Ana-Ayuv orta sesinen.
– A-va-ay, canı-ım! – bağırdı ince sesnen kiçkine ayuv balası – Ayuvçıq. – Kimdir menim kravatımda yuqlay!
Altınsaç bu arada közlerini açtı ve üç ayuvnı kördi.
– Vay! – dep abdıradı Altınsaç.
Altınsaç şimdi ayuvlarnı körüp, öyle bir taaciplendi ki, şaşmalağanından pencereden azbarğa sekirip tüşti. O artına baqmadan tabana quvet, kendi evine taraf yol alıp çaptı.
Altınsaç bu vaqiadan soñ, bir daa ayuvlar yaşağan evge yaqınlaşmadı.