Cınğız Dagcınıñ
nazmiyetinden nümüneler
Qalbimde hurriyet ateşi yanar.
Beriñiz atamnıñ qılıçın maña!
Atımnı süreyim qanlı meydanğa,
Beriñiz atamnıñ qılıçın maña!
Beriñiz! Qudretli deryadır göñlüm.
Türkstan yoq diye bağırğan o kim?
Qanını sevgen küreşçi bir türkim,
Beriñiz atamnıñ qılıçın maña!
Beriñiz tökülgen qanğa qan içün,
Günahsız yurtumda ölgen can içün.
Keçmiş ve kelecek nam ve şan içün,
Beriñiz atamnıñ qılıçın maña!
Qalbimde hurriyet ateşi yanar.
Beriñiz atamnıñ qılıçın maña!
Atımnı süreyim qanlı meydanğa,
Beriñiz atamnıñ qılıçın maña
İnan, sen güzelim, inan, sen sözüme,
İnan, sen baqıp bu sevdalı közüme.
Aq tuman çezildi, sabalar açıldı,
Bahıtlı yoluma çeçekler saçıldı.
Aydı, ber qoluñı, ülkemniñ yaş qızı.
Kelecek künümniñ küneşi, yıldızı.
Sen menim ayatım, sen menim arzumsıñ!
Çeçekli baarim, küneşli yazımsıñ!
Ömürde külmesek künümiz ğayıptır.
Küneşli künlerde külmesek ayıptır.
Keçmişler bu yerge tarihler yazdı,
Soyuma-sopuma mezarlar qazdı.
Baq, bugün evlâdıñ bir aenk sozdı…
Anamsıñ, babamsıñ, sevgilim Yalta!
Dağlarnıñ üstüne qanatım çezdim,
Kün boyu qızlarnen bağını kezdim,
Bağıñdan şıralı yüzümler üzdim,
Bağrıñda doğdum men, sevdigim Yalta.
Dağları terekli, dağları çamlı,
Dağından suv aqar şerbetten damlı.
Bu topraq şerefli, bu topraq namlı
Ne güzel yaraştıñ, sevdigim Yalta!
Yigitler toplanıp bir horan tepse,
Qızlarnıñ başına çeçekler sepse,
Topraqqa yıqılıp, topraqnı öpse,
Hayalım dolaşır, sevdigim Yalta!
Bar ketiñ, bulutlar, küneşim külsin,
Sefalı Yaltamnı duşmanlar körsin.
Küneşniñ şevqından közü kör olsun,
Bermem yat ellerge, sevdigim Yalta!
Ufuqlardan cilvelenip,
Küldi baar sabası.
Küneşlenip, şeñ köründi
Köyümizniñ tarlası.
Men de sevip bu sabanı
Tüştüm azbar törüne.
İşte, maña evimizniñ
Ald qorası körüne.
Anda östi qızıl güller,
Qoqu saçıp, allanıp.
Men de östim tıpqı gülday
Vetanımdan ruh alıp.
Bayırlar bağrında yerleşken bağları,
Ne güzel körüne sefalı dağları.
Er aqşam qoynunda bulutlar geceley,
Bol suvlu özenler sizlerni erkeley.
Başını deñizge egiltken Ayuv-Dağ,
Etrafta tütünlik, meyvalı bağça, bağ…
Dalğalar oynaşa, dalğalar çalara,
Deñizniñ töründe yelkenler ağara.
Çeçeknen bezengen bağları, bağçası,
Yeşillik qoynunda kömülgen daçası.
Yaş qızday yaraşıq kiparis, palması,
Bağçada şıralı armutı, alması.
Yaylâda dolana qozu em qoyları
Neqadar şeñ keçe cıyınlar, toyları.
Seslene ustanıñ kemane, daresi.
Seslerden yañğıray dağ, töpe, deresi.
Yigitler toplanıp haytarma aylansa,
Ya horan tepip de qızlarğa baylansa,
Hayalıñ quş olup, köklerde dolanır,
Olardan şairniñ qalemi ruh alır.
Bir vaqıt bu yerni Puşkin de dolanğan,
Yalınıñ taşında bir özü oylanğan.
O zaman deñizde quturğan dalğalar,
O zaman keyf sürgen bay, mırza, ağalar.
O zaman faqırlar baylarda qıynalğan,
Köylüniñ üstüne qamçılar oynağan.
Keçtiler o künler, artına qaytalmaz,
Mırzalar sözüni köylüge aytalmaz.
Bugün er qoranta zevq-sefa içinde,
Cesürlik körüne er kimniñ işinde.
Tarlada başaqlar deñizday çalqana,
Baylıqtan insannıñ yüregi ruh ala.
Er saba balalar aşıqa dersine,
Sesleri qoşula quşlarnıñ sesine…
1939 s. (Qırım)
Küneş batar, süküt bulur göl, irmaq, çay.
Tuman yatar töpelerniñ arqasına.
Çatırdağnıñ qulağına asılğan Ay
Beñzemezmi yaş kelinniñ sırğasına?
Men de dertli gecelerniñ bir sırdaşı,
Eski Çatır sırın açar, dep arz ettim.
Yüregimde Ana Yurtnıñ topraq, taşı…
Küneşimniñ doğmasını çoq istedim.
Kün doğmadı Qırımımnıñ semasında,
Ağlaysıñmı, kederlenip, yanasıñmı?
Qırım, Qırım! Böyle suvuq gecelerde
Sen de meni yahşı söznen añasıñmı?
1946 s. (Büyükbritaniya)
Mahzün yıldız, dertli yıldız, sönmey tur!
Sönme, yıldız, azaçıq yal alayıq.
Belki artıq küneş doğar, sönmey tur,
Sönme, yıldız, yolumıznı bulayıq.
Dertli yıldız, men de, men de dertliyim,
Sen sönerseñ, dert ortağıñ qalacaq.
Sen sönerseñ, yıldız, menim göñlüme
Gece-kündüz qaranlıqlar dalacaq.
Bizden başqa barmı dersiñ, ey, yıldız,
Gece doğup yer yüzüni körmegen?
Bizden başqa barmı dersiñ, ey, yıldız,
Cefa körip, yer sefasın sürmegen?!