Sañat Sarayı çeşit bayraqlarnen ve türlü tillerde yazılı şiarlarnen bezetilgen. Bugünden başlap, on kuñ devamında mında ve şeerniñ diger kinoteatrlerinde uç qıtanıñ: Asiya, Afrika ve Latin Amerikası memleketleri kinofestivali başlana. Bu halqara kinofestival "Tınçlıq, sotsial progress ve halqlarnıñ azatlığı oğrunda" şiarı altında keçecek…

Men bundan bir qaç kuñ evel Sañat Sarayında numayış etilecek festival filmlerini baqmaq maqsadınen, abonement defterçigini satın alğan edim. Şimdi ise, kassanıñ töpesindeki "Biletler satıldı" degen sözlerni ve bir sürü biletsiz adamlarnı körip, oz-özümden: "Yahşı ki, evelden abonement satın alğanım", dedim. Men abonementimde kosterilgen sıranı tapıp, yigirmi birinci yerge yaqınlaştım. Lâkin yerimde nasıldır bir qadın oturğanını körip, onı qaldırmağa göñülim barmadı. Yanaşadaki yigirminci yer boş turğanından, anda oturdım. Şu arada: "Arqadaş! Bu yerniñ saibi var!" degen eyecanlı ses meni yerimden qozğalmağa mecbur etti. Men ses kelgen tarafqa çevirildim. Yanaşamda oturğan yigirmi bir – yigirmi eki yaşlarında dülber qız özüniñ iri ğamlı kozlerinen maña baqmaqta.

- Bağışlañız! - dep, yerimde oturğan banaki qadınnı qaldırmağa mecbur oldum. Şu añ sanada İraq ve Türkiye kinoartistleri peyda oldular. Olar ozlerini zalda oturğanlarnen tanış etken soñ, film başlandı. Men bu eki memleketniñ filmlerini büyük bir meraqnen seyir ettim. Film bitkeninen, zalda oturğan yüzlernen seyirciler yerlerinden turıp, elçırptılar. Yanımdaki yigirminci yer alâ daa boş tura edi. Anavı qız ise, nasıldır teren oylarğa dalıp, közlerini sanadaki beyaz ekranğa tikip qalğan edi. Onıñ çeresini qasevet perdesi qaplap alğan. Men, sevgilisi kelip olamadı ğaliba, dep oylandım.

Ertesi künü de, ondan soñki küñlerde de şu al tekrarlandı. Mende bu qızğa olğan meraq ep arttı. Altıncı künü esalet qızdan evel kelip, yigirminci yerge oturdım ve elimdeki "Kinofestival yoldaşı" jurnalını baqaraq, sabırsızlıqnen qıznı bekledim.

Film başlanmasına bir qaç daqqa qalğanda "Arqadaş! Bu yerniñ saibi var!" degen ses meni abdırattı. Men serteydim. Bu yer mına endi bir qaç küñden berli boş tura. Qız ise anda kimseni oturtmay. Tünevin de, bu yerden esli bir adamnı tursattı. Men oña bir söz söylemeyip, kendi yerime avuştım. Yedinci künü aqşam işten biraz ertece boşadım. Doğru Sañat Sarayına yol aldım. Men kelgende nevbetteki seansnıñ başlanmasına yarım saatten ziyade vaqıt bar edi. Vaqıtnı tezce keçirmek maqsadınen ekinci qattaki bufetten bir stakan salqın kökteyil alıp, köşede çeçekler yanında turğan boş masa başına barıp oturdım ve iri cam artındaki qalabalıqnı seyir etip başladım.

"Bu yer boşmı?" degen sual meni biraz eleslendirdi, çünki bu ses maña endi tanış edi. Men ses eşitilgen tarafqa baqtım. Qarşımda, elinde morojenoye tutıp turğan anavı on doquzıncı yerniñ saibi tura edi. Men oña ne aytacağımnı bilmedim. Soñ, bu qızdan "intiqam" almaq fikirinen: "Bu yerniñ saibi bar!" dep, onı oturtmaycaq oldım. Amma ne içündir bilmem, başımnı siltep, bu yer boştır, degenimni duymay qaldım. O ise, maña diqqatnen baqıp, skemlege oturdı. Qız skemlege yerleşken soñ, qave qaşıqle aşıqmadan morojenoye aşap başladı. Men ise, diqqatımnı kene iri cam artına doğrulttım. Nevbetteki seans bitse kerek, zaldan adamlar çıqıp başladılar. Bu arada:

- Sizni başta tanımadım, - dep banaki qız söz qattı.

Men ciddiy bir tavurnen:

- Endi tanığandırsıñız, - dedim, oña koz qıyığından baqıp.

- Sizni o yerden qaldırğanıma ıncındıñız, ğaliba, - dedi o biraz sukünetten soñ. – Eger ıncındıñız ise, meni bağışlañız. Çünki…

O sözüni bitirmeden toqtalıp qaldı. Men sert bir sesle:

- Dülber qızlarnıñ episi siziñ kibi… - dep oña baqtım, fikirimni soñunace beyan etmege tilim barmadı.

Sebebi, qıznıñ siya renkli dülber kozleri torlanıp başlağan edi…

Aramızdaki sukünetni çañnıñ sesi boldi. Men onıñ kozlerine baqmağa batınamağanımdan, yanımızdaki çeçeklerge koz taşlap:

- Aydıñız, qalqayıq, film başlamasına az vaqıt qaldı, - dep ayaqqa köterildim.

Biz kendi yerlerimizge barıp oturdıq. Aradaki yigirminci yer kene boş qalğan edi.

O künü aqşam biz, film bitken soñ Safinaznen ekimiz (adı öyle eken) Sañat Sarayından çıqıp, şeerniñ dülber manzaralı soqağı boyu subetleşip kettik. O baar aqşamı Safinaz özüniñ ayatı hususta maña ikâye etti…

- Onuncı sınıfnı bitirgen soñ, kendim oquğan mektebimde qalıp pioner yetekçisi vazifesinde çalışıp başladım. Anda, kendimniñ ilki ve soñki sevgimni rastketirdim…

Bir kuñ men pionerler odasında, mektep talebelerinen yapılacaq işler aqqında plan tizip oturğanda, qapı qaqıldı.

Bu kim eken, dep oylandım. Qapı açılıp, bosağada yüksek boylu, küler yuzlü bir yaş peyda oldu. Onıñ quvurçıq, zift kibi siya saçlarına, qalın qaşları tübünden oyçan baqqan közlerine, deñizciniñki kibi keñ omuzlarına nazar taşlayaraq, men eyecan "gölüne" dalğanımnı bile duymay qaldım. Nazarlarımız çatıştı.

- Merabañız, - dep, o bosağadan içerige atıldı.

- Keçiñiz, oturıñız, - dedim.

O, qapığa yaqın skemlege oturıp odanı kozden keçire başladı. Men kendi işimni devam etmege urundım, lâkin demi ne yapayatqanımnı unutqanımdan, şaşmalap qalğan edim. Şu vaqıt onıñ:

- Siz oz zenaatıñıznı pek sevseñiz kerek, er şeyiñiz yerli-yerinde, - degen davuşı eşitildi. – Keliñiz, tanış olayıq. Menim adım, Alim.

Biz tanış oldıq. Alim men çalışqan mektepte ameliyat keçmege kelgen. Zenaatı ingliz tili ocası. Ocalar odasında kimse olmağanından, tesadüfen mında – pionerler odasına kirgen. Biz tenefüskece subetleşip oturdıq. Alim mektebimizniñ ayatınen meraqlandı.

Bu körüşüvden soñ biri-birimizge urmetimiz kuñ sayın arttı. Ozaramız alışıp qaldıq. O men yaşağan maallede bir tuvğanınıñ evinde yatıp tura edi. Men er kuñ saba işke aşıqam, çünki Alim meni avtobuslar toqtağan yerde bekley. Şay etip, biz işke beraber qatnay başladıq. Raatlıq küñleri de birlikte kezintige çıqa edik. Niayet, biri-birimizge olğan sayğı ve ürmetimiz ket-kete nazik bir duyğuğa, sevgige çevirile başladı.

Uç buçuq ay koz yumup açqan kibi tez keçip ketti. Alimniñ ameliyatı bitti. Ayırılışuv daqqası keldi…

Poyezd yavaş-yavaş yerinden teprendi. Alimniñ kozleri yaşlandı. Apansızdan meni quçaqlap, köküsine bastı, közlerimden, yanaqlarımdan opti. Men oña iç bir türlü qarşılıq kostermedim. Aksine titregen ellerimnen boynuna sarıldım. Onıñ ketkenini istemegenimden şay ettimmi? Yoqsa qalbim nedendir raatsızlanğandanmı? Er alda o vaqıt maña ne olğanını, kendim de añlamadım… Niayet, o, keteyatqan vagonlarnıñ birine sekirip çıqtı da, elini sallap:

- Safinaz! Men mıtlaqa qaytıp kelirim! – dep qıçırdı.

Poyezd endi çoqtan ğayıp olsa da, men alâ daa elimni sallap, Alimnen sağlıqlaşmaqta edim…

Sağlıqlaşuvdan soñ çoq küñler kelip keçtiler. Alimden mektüp artından mektüp keldi. Men olarnı büyük sevgi ve quvançle oqup, er birine qarşılıq yaza edim. Onıñ mektüpleri sevginen başlay, sevginen bite edi. Küñlerniñ birinde mektebimizniñ direktorı Rimma Nikolayevna şeerge, maarif bölügine işnen barıp kelmemni rica etti. Men buña pek quvandım, çünki Alimniñ yanına kete edim.

Ertesi künü saba saat sekizde şeerge keldim. Doğru Alim yaşağan yataqhanege kettim. Lâkin onı anda tapamadım. Alim men barmazdan on daqqa evelsi çıqıp ketken. İnstitutqa ketkenmi yoqsa dep, onıñ arqadaşlarından soradım. Olar ders olmağanını ve devlet imtianlarına azırlanğanlarını söylediler. Niçündir yataqhanedekilerge özümni tanıtmağa istemedim ve yalıñız: "Men Alimniñ soyı olam, birazdan qaytıp kelirim", dedim. Bir saatten soñ kene yataqhanege bardım. Lâkin Alim daa kelmegen. Ne yapmalı?! Maña er bir daqqa bir kuñ olıp körüne edi. Böyle oylarnen men Sañat Sarayına kelip çıqtım. Afişalardaki yazılarğa köre, mında "Poçta romanı" adlı film numayış etilecek. Saatke baqsam sekiz daqqadan seans başlaycaq. Özümce, film saat birlerde bitmek kerek, o vaqıtqace belki Alim de yataqhanege qaytıp kelir degen ümütnen kinoğa kirdim. Kinoteatrniñ ekinci qatına köterildim… Keşkem öyle yapmağaydım! Demi siz kökteyil içip oturğan çeçekler yanındaki stol başında, maña sırtını çevirgen tarzda, Alim otura. Yanaşasında ise, dülber bir qız Alimge meraqnen nedir, ikâye ete. Morojenoye aşap, ekisi de quvanç ile kulmeknen birlikte, biri-birlerine öyle nazlı baqa ediler ki, sanki bir qaç sene ayırılıqta olup, daa şimdiçik körüşkenler. Qız özüni düñyada eñ bahıtlı insan sayğanını, onıñ çeresinden añlamaq qıyın degil edi. Men bunı körüp buz-buzladım. Yüregim ise: "Men de bir vaqıtları seniñ kibi "bahıtlı" edim", dep iñlemekte edi…

"Qızım, hastasıñızmı?" degen sualden seskenip, kendime keldim. Etrafqa baqtım. Men raatlıq bağçası içindeki skemlede otura edim. Qarşımda ise, saqalı çalarğan bir qart maña taaciple baqmaqta. Sañat Sarayından ne vaqıt ve nasıl çıqıp mında kelgenim aqılımda yoq edi. Men, alâ daa maña baqıp turğan qartqa:

- Yoq, emce, bir yerim ağırmay, biraz boldurğanım! – dep, saatıma baqtım ve şu añ vokzalğa aşıqtım…

Poyezd yerinden koçti. Men yataqlarnıñ ekinci qatına çıqıp uzandım. Yatqanımnen közüm ögünde kene Alimnen anavı qız canlandı. Ökür-ökür ağladım. Alimniñ artından ateşlerge de kirmege azır edim. O ise…

Men o vaqıtları nasıl çekişkenimni sizge söznen añlatıp olmaycam. Alim ise, ardını kesmey mektüp yaza edi. O mektüpler oqulmay ve qarşılıqsız qala ediler.

Küñlerniñ birinde, edebiyat ocasınıñ işke kelmegeni sebebinden, onıñ yerine beşinci sınıfqa ders keçmege kirdim. Ders keçeyatqanda qapı qaqıldı. Barıp açtım. Baqsam, qarşımda Alim tura. Onıñ çırayında tüs qalmağan.

Men sınıf qapısını qapatıp, ayatqa çıqtım. Alim qaltıravuq bir sesle:

- Sa-fi-naz! – dep, toqtalıp qaldı, onıñ kozlerinde yaş peyda oldu.

"Tüşüne-tüşüne bundan başqa aynecilik tapamağandır", dep oylandım.

- Safinaz endi yoq! O öldi! – dep, sınıfqa kirdim ve qapını tars etip qapattım.

Talebeler taacipnen maña tikilip baqtılar. Men o künü Alimni soñki kere koreyatqanım aqılıma bile kelmedi. Sınıfta biraz oturğan soñ, yapqanıma peşman etip, talebelerge vazife berdim de, Alim daa bekleydir bellep, sınıftan çıqtım. Lâkin o ne qapı yanında, ne ayatta, ne de mektep azbarında – bir yerde yoq edi. Onı, avtobus toqtav yerine ketkendir dep, anda çaptım, lâkin anda da körünmedi. "Alim!" dep, bar sesnen qıçırmaq istedim. Amma, bu fikirimden vazgeçip kene mektepke qaytmağa mecbur oldım. Men bir tamam ruhtan tüşken edim. Pionerler odasına kelip accı-accı ağladım…

Bu vaqidan soñ aradan eki afta keçer-keçmez pionerler odasına qararnen elli yaşında adamnen bir qız kirip keldi. Men qarşımdaki adamnı tanımasam da, qıznı bir kereden tanıdım. Bundan dört buçuq ay evelsi Sañat Sarayında Alimnen beraber oturğan qız edi. Lâkin şimdi bu qız Alimniñ qarşısında külümsirep turğan o bahıtlı qızğa beñzemegeninden, aqılıma yoqsa Alimge bir şey oldumı degen fikir keldi. Qız ise, qaltıravuq davuşnen selâmlaşıp, kendini Alimniñ qardaşı Şevqiye, yanındaki adam ise olarnıñ babası – Asan ağa olğanını söyledi.

- Qızım, davran, vaqıtımız pek sıqlet, keteyik! Alim ağır hasta… - dedi Asan ağa.

Bu deşetli sözlerden ötüm patlağan kibi oldı. Odadan yolğa nasıl çıqqanımnı hatırlap olmayım. Dümen başında oturğan Asan ağa yengil maşinanı çabik suratnen aydadı. Evge tez-tez barmağa aşıqa edi. Bir talay vaqıt keçken soñ, Şevqiye maña nasıldır bir konvert uzattı. Titregen ellerimnen konvertni aldım. Andaki yazılarnı körip, mektüp Alimden olğanını añladım.

"Meraba, Safinaz! – dep başlağan edi o. – Bilmeyim, bu mektüp seniñ nazik elleriñe tiyermi? Seniñ deñiz kibi teren ve dülber kozleriñ menim yürek sırlarımnı añlatqan satırlarımnı körerlermi?! Bilmeyim, fikirlerimni, tüşüncelerimni, arzularımnı seniñ yüregiñe siñdirip, eyecanlandırıp, bütün sevdalılarğa ve sevdasızlarğa düñyadaki eñ dülber, eñ nazik, merametli ve quvvetli duyğu yolu – sevgi yolunı dumanlı gecede meşal kibi aydınlatıcı acaip ateşni alevlendirip olurımmı eken!.." Men mektüpni soñunace oqup olamadım, çünki ellerim qaltırap, kozlerime duman çökti…

Niayet, maşina bir evniñ yanına kelip toqtadı. Azbarda şamata qoptı. Men keçikkenimni añladım. Em, aqiqaten, apansızdan tutqan yürek hastalığı Alimimni bu düñyadan alıp ketken. Men onıñ cesedi yanına barğanda maña sanki o şimdi yerinden atılıp turacaq, kozlerimden, yanaqlarımdan öpecek kibi keldi… Yüregim alevlenip yanmaqta edi. Soñ o yanıq alevi, yüregimni nasıldır qızğın bir çelikke çevirgen kibi oldı. Kozlerim ise, yürek yanığınıñ araretinden qurıp qalsa kerek, bir tamçı kozyaşqa muhtac olaraq, qarşıda yatqan Alimden imdat soramaqta ediler…

Safinaz eşitilir-eşitilmez bir sesle ağlamağa başladı. İnsan böyle vaqıtta toyıp-toyıp ağlasa, biraz yengilleşe deyler. Şunıñ içün şimdi Safinaznı kendi alına qaldırdım. O birazdan özüne kelip, ikâyesini şöyle bitirdi:

- Bu vaqiadan soñ aradan beş yıl keçti. Lâkin men bugünece Alimniñ hatiresinen yaşap kelmektem. Başqaları içün Alimim ölgen olsa da, menim içün o alâ daa yaşay. Em er vaqıt yaşaycaq. Men ne yerge barmayım, ne yerde olmayım – Alimim daima mennen ola. Teatrge olsun, kinoğa olsun Alimge de yanımdan bir bilet alam…

Safinaz özüniñ qara renkli sumkaçığını açtı da, andan eki abonement defterçigi çıqarıp maña uzattı. Abonementlerde on doquz ve yigirminci yerler kosterilgen. Olarnıñ birinde, közüme resim ilişti. Bu Alimniñ resimi edi.

- Sizni o yerden tursatqanımnıñ sebebini endi añlağandırsıñız, - dedi Safinaz.

Men ise, Safinaznıñ böyle saf sevgisini körüp, bu qıznıñ qarşısında tiz çökmege, oña secde etmege azır edim…

Endi keç maal olğanından, Safinazğa onı ozğarmaq istegenimni söyledim. Lâkin o bunı red eterek:

- Sağ oluñız, Zaur, - dedi nezaketnen. – Men yaqın yerde yaşayım.

Bu arada avtobus kelip toqtağanından, men oña artıq iç bir şey söylep olmadım. Safinaz acele sürette sağlıqlaştı da, endi yönemekte olğan avtobusqa çapıp mindi. Men, avtobus közden ğayıp olğance, onıñ artından baqıp qaldım…