Cian edebiyatından
Doktor Frenk Morrou mikroskopnı çetke üytedi, yorğunlıqle teren nefes alıp, skemleniñ arqalığına dayandı. Aqşam maali olsa da ava sıcaq edi. Qıymetli el saatınıñ zıncırı bilegine qattı dımlı iz qaldırdı.
- Yedi buçuq, - mıdırdandı o. – Yeter! Şay da köpek kibi alsızlandım.
Doktor yüksek boylı, narınca kelgen adam olup, elli beşte olğanına baqmadan, deliqanlı yigitler kibi edi. On beş sene evel onıñ elleri oña namusle hızmet etip, ürmetke lâyıq ve turmuşnıñ zevq-sefasını sürgen iqtidarlı ameliyatçı derecesine köterdi. Velâkin, aynı zamanda o, ameliyatnı bir tamam bıraqıp, vucud qısımları transplantatsiyası ile bağlı ilmiy işke berilip ketti. Onıñ bu sada da bayağı muvafaqiyetke irişkenini tanımaq lâzim. Bir sözle söylegende, işler bayağı yürüşip ketken edi, velâkin…
Altı aydır ki, bu yürek ağusı ep devam etmekte.
Soñu körünmegen, toqtavsız azap eskencesine çevirilgen altı ay. Bunıñ episi o, işten ertece evge qaytqan künden başladı…
O bayağı keç evlendi. Hanımlar onı meraqlandırmay edi. Olarğa tek ameliyat masasına kelgenlerinde, yahud restoranda hızmet köstergenlerinde diqqat ete edi. Böyle vaqıtta bile: "sıcaq yemekni iştanımğa töküp yibermese olğanı", degen raatsızlıq sarıp ala edi.
Velâkin Melani bir tamam özüne has qadın edi. Özü deyerli çerik asır yaş olğanına baqmadan, yaşları arasındaki bu ferqnı alıp taşlamağa irişti. Bu cümleden doktor Morrou Melaniniñ sebebile kendini kerçekten bahıtlı is etti. O qadınını pek sevip qaldı, sıñırsız sadaqatlı hocağa çevirildi.
Şahsiy ayat onıñ qarşısında bir tamam başqa qiyafette köründi. O evellerdekisi kibi restoranlarda aşamaq ya da zenaatdaşları ile subetleşmek degil de, endi qadını ile dostlarına teşrif buyura, yahtada seyir ete ve bahıtlı çiftlikniñ ğayrı quvançlarından melem ala edi. Kettikçe, o tezce evge barsam, dep aşıqa edi. Bazıda özüni iş kününiñ soñuna qadar oturmağa mecbur ete edi.
Doktor bir yolğa qoyılğan tertip-intizamğa amel etmekni lâzim dep tanıy edi. Böylece, künlerniñ birinde o oqadar zarur olmağan işni ertesi künge qaldırmaq qararına keldi, maşinasına minip yolda bir top çeçek satın almağa da unutmadı.
Ev ögündeki bağça yolağından keterek toqtap qaldı, evge kirecek qapu artınace açıq edi. Saçaq tübündeki basamaqlarda turğan yaş yigit qapu penceresinden körüngen qadın ile lafete edi.
- Ebet, Robert, - Melaniniñ aenkli sesi aqşam avasında irigen kibi kele edi.
- Sizden minnetdarım. Çoq güzel, maşalla!
- Kerçek, lütfen yarın aqşam da keliñiz. Yoq, yoq, o saat onğace çalışa, bizim bayağı vaqıtımız olacaq.
Bu sözler doğrudan-doğru doktor Morrouniñ yüregine süngü kibi sançılıp, er şeyni çil-parça etip yiberdi. O tezlikle kenarğa çekildi, gizlendi, yabancı kimse yanından keçip ketkenge qadar taşkesildi.
Ondan soñ böyle allar ep devam etti. Morrou olayatqan işlerden özüniñ haberder ekenini bildirmemek içün geceniñ der maalinece laboratoriyada qalıp kete edi, amma bunıñle onıñ miyi başqa şeyler ile bağlı edi. Közleri ögüne, tasavurında doğğan sımalar soñki altı ay içerisinde tekrar-tekrar canlı ve aydın renklerde keleberdi. Onıñ ilâhi sıfatlı acayip Melanisi sadaqatlı, ahlâqlı hasiyetlerini kösterip turğan niqabını çezip taşladı da anavı yaş yigit ile büyük sevgini, pak is-duyğularnı taptap, bahıtlarını topraqqa kömüp göñülhoşluq yapmaqta…
O işte şu azaplı, dertli, eziyetli künlerde qalbini ipratıp kelgen adaletsizlikten qurtulıp olamay ve özüniñ acizligi em de tüşkünliginden pek tarsıqa edi. Kettikçe onıñ miyinde keskin bir fikir doğup başladı ve ep quvetleşti. Ebet, zulmet ğazabına dalğan ve aynı vaqıtta onıñ yaralı qalbine biraz yarıqlıq alıp kirgen bu fikirni mıtlaqa amelge keçirmeli.
Doktor Morrou kürsiden qalqtı, laboratoriya çırağını söndürip, özüniñ kabinetine keçti. Cep defteri saifesine nasıldır belgiler yapıp başladı.
Qararle bir saaten soñ o, binadan tışqa çıqtı – gençlerge has adımlar attı, dudaqlarında ise, tebessüm peyda oldu.
Aradan bir afta keçti. Qarı-hoca masa başında sakin bir vaziyette saba yemegini aşay ediler. Gazetanıñ moda ve aqsuyekler arasındaki öşekler em de uydurmalarğa bağışlanğan saifelerini baqqan Melani yavaş-yavaş dügünler, doğğan künler ve defn-merasimleri yazılğan "İlânlar" bölügine köz taşladı. Velâkin, oña bular meraqlı degil edi, şunıñ içün o başqa saifeni açacaqta nazarı qara ramkağa alınğan, taacipli yazılarğa tüşti. O öz közlerine inanmadı, bu ilânnı üç kere oqup çıqtı: "Doktor Frenk Morrounıñ otuz yaşında refiqası ve nezaketli yaresi missis Melani Morrou vefat etti. O evde apansızdan alemden köz yumdı. Defn merasimi on beşinci künü saba saat 11.00de. Feqat yaqınları davet etileler. Rica, gül köterip yürmeñiz".
- Frenk, - zoraki fısıldadı. – Bu ilânnı sen berdiñ…
- Elbette men, canım, - doktor manasız baqıp tasdıqladı.
- Lâkin Frenk! - onıñ sesinde raatsızlıq peyda oldu. – Bu nasıl şey?! Sen böyle şaqanı doğru tanıdıñmı?
- Yoq, cançığım, bu şaqa degil.
- Öyle ise, bu nedir, bundan nasıl maqsadnı köz… - o sözüniñ soñuna çıqıp yetiştirmedi. Hocasınıñ qattı darbesinden yuvarlanıp tüşti ve esini coydı.
Doktor Morrou deral essiz Melanini qomşu odağa alıp keçti ve muqayıtlıqle divanğa yatqızdı. Soñra özüne has areketler ile sinçiklikle şprits sayladı, ineni yerleştirdi, bir an saatine köz taşladı da:
- İşte böyle, namussız cançığım, - öz başına söylendi o. – Şimdiki al bu yerde yatıp turacaqsıñ – siziñ vaqıt-saatıñız daa kelmedi.
O evelden telefon açıp añlaşqan defn merasimi bürosı hadimleri yarım saatte söylenilgen menzilge yetip keldiler, sıñırsız "qayğıda"ki hocağa endi alışılğan göñül alıcı sözlerni aytıp, deral kendi vazifeleriniñ edasına kiriştiler. Olardan soñ yetişip kelgen şifakâr – doktor Morrounıñ eski dostu tezlikle ölüm şeadetnamesini tizdi ve defn etüvge ruhsetname yazıp berdi.
Öz kabinetinde oturğan Morrou defn merasimi bürosı hadimleriniñ tavuşlarına raatsızlnıp diñlenmekte: Alla köstermesin, barıp da bir de – bir şeyni sezip qalsalar işim bar… amma o episini tetamatı ile yaptı, ukol ayretli derecede tesir etti. Defn merasimi bürosınıñ hadimleri özlerine has ustalıqle çalıştılar, işlerini çaltlıqle eda ettiler.
Olar ketken soñ Morrou kene kefindeki qadını ile beraber qaldı.
Doktor külümsirep, ğayet muqayıtlıqle kefinniñ kenarlarını boşattı, qalın tikiş inesini eline aldı ve qadınınıñ qollarını köküsine tirkep qattı çektirdi de tikip qoydı. Soñra kene böyle tırışqaqlıq ile baldırları ve ayaq avuçlarını da biriktirip tikip yiberdi, o evellerdeki kibi köterinki ruh ile çalt ve tez çalıştı. Niayet işni bitirgenden soñ ğayet mismillikle kefinniñ bürüşiklerini tekizledi. O inege kene yiplik keçirdi, ilhamlanıp, qadınınıñ dudaqlarını da biri-birine yapıştırıp tikip taşladı. Bundan soñ doktor stakanğa toldurıp viski tökti.
Defn merasimi nasıl planlaştırılğan olsa, öyle de tınç ve qalabalıqsız keçti. Eñ yaqın dostlar teşrif buyurdılar, aslı da doktornı bu dostlar erkânına Melani alıp kirgen edi. Ğamlı alda başlarnıñ sallanuvı, matemli eller köküslerge qoyuluvı, vaqıt-vaqıtle közlerniñ kenarına alıp barğan qar kibi bem-beyaz yavluqlar… Merasim soñuna kelip avtomaşinalar sırası yavaş-yavaş şeer krematoriyası taraf yol aldı. Merhumnıñ şahsiy eşyaları qoyılğan nefis sandıçıq tabutnıñ qapağı üzerinde tura edi. Matem avası ep yañğıray edi…
Belgilengen vaqıtta kimniñdir eli kerekli dögmeçikni bastı. Tabut qara delik taraf tüşüp başladı. Bayağı aşağıda bulunğan krematoriy hadimi tabutnı körip memnüniyetlikle sızğırıp da aldı.
- Çoq güzel! İş, episi bir iş de. Men ne yapa bilirim. Bu kibbar burjuyler meni bu yerge tain etken ekenler, demek men işimniñ episini eda etecem, maaşımnı da aqlaycam. Eñ esası, ölüm bugünki kibi çoqlaşıp tursa, zenginleşe de bilirim.
Quvançtan o mağrurane boğaz kerip qoydı: ebet güzel laflar etti, amma bu sözlerni özünden başqa iç kimse eşitmey de. Soñra qaba areket ile sobanıñ qapularını açıp, tabutnı üytedi. Tabut maden köpçekleri üstünde ğıyçırdap ketip başladı, hadim tezlikle soba qapusını qapattı. Ğıyçırdağan sozuq tavuş şu qadar yüksek yañğıray edi ki, bu ses matemler zalınace yetip keldi, velâkin zal bu vaqıt endi bom-boş edi.
Taacipli yeri şunda ki, bütün vucud azaları çektirilip tikip taşlanğan tabut içindeki Melani de bu tavuşnı eşitti. Aslı da, devamlı essizlikten soñ bu vaziyet onıñ real aqiqat ile birinci rastkelişüvi edi. Başta o, iç bir şeyni añlamadı, feqat özüni ğayritabiy sıqıq vaziyette bulunğanını sezdi. Deral özüni sarıp turğan qaranlıqtan çıqmağa, üstündeki ağır qapaqnı kötermege ıdırındı, bağırmaq istedi, velâkin yiplikler onıñ yımşaq leblerini… bütün bedenini kesip başlağanda, o bir kereden episini añladı: gazetadaki nekrolog, hocasınıñ darbesi, ve… apansızdan tezlikle köterilip barğan sıcaq arareti.
Melani deşetli telâşqa tüşti, bedeni qattı qaltırap mayışıp başladı, o başta bir tarafqa çevirilmege areket etti… Canefal ile yapılğan areketten yiplikler terini yarıp bedenindeki et parçaları ile beraber tırs-tırs üzüle başladı! O ep öz qanına dalıp barmaqta edi. Niayet tabut tübündeki bu qan qaynap başladı.
Endi pek keç! Quvetli alev tabut divarlarını bir tamam oyıp kirdi ve imayesiz tenge sarıldı. Qadınnıñ sonki duyğusı onıñ yanaqlarına yavaştan aqıp tüşeyatqan eki dane qoyu şingenlik oldı – bu onıñ yarılıp ketken közlerinden qalğan şingenlik edi…
Yarım saatten soñ krematoriy hadimi gaznı söndürdi ve endi alışılğan areket ile sobadaki külni uluqqa sıdırıp taşladı.
Saat aqrebi beşke barğanda, doktor Morrou altıncı stakannı daa şimdiçik boşatqan edi.
"Acayip kün oldı da", tüşündi o. Hiyanet qadınçığı ile aranı kesen-kes al etti qoydı. Endi emin-erkin kene işke dalıp ketmek mümkün, ya arada bayağı vaqıt iş toqtap qalğan edi. Özü de kim içün, şu içünmi?!
Apansızdan onıñ hayalını qapı tasırdısı böldi. Meraqlı şey, Böyle künde o kimge kerek olup qaldı eken?
Qapı ögünde Robert – Melaniniñ sırlı musafiri tura edi.
O kâğıtqa sarılı keñ tegis bir şeyni qoltuğına qıstırıp alğan edi.
- Hayırlı aqşam, doktor, - o nezaketlilikle külümsirep, sözüni başladı. – Birinciden, doğğan künüñiz mubarek olsun, ekinciden ise, mına, rica etem bunı alıñız, - o sarılı şeyni Morrouğa uzattı.
"Cin ursın, mına bu işler ile oğraşıp, doğğan künümni de unutqanım, - tüşündi doktor. Lâkin bu nasıl şey? O doğğan künümni qaydan bile?"
- Bu nedir? – asabiyleşip soradı o.
- Ne olğanını soraysızmı? Haberiñiz yoqmı? Añlayım. Bilesiñizmi, men bir ressamım… - O em añlatıp başladı, em de sarılı kâğıtnı açıp, Melaniniñ beline qadar işlengen tasvirini eline aldı.
Başı azaçıq egilgen, altın tüste saçları omuzına tüşip turğan nezaketli Melani sevgi tolu közlerile doktorğa tikilip tura edi…
- Böylelikle, = devam etti o, - qadınıñız doğğan künüñizge portretini sızıp bermemni rica etip, meni teklif etti. Siz içün aqiqiy mücde olsun, dep biz bularnıñ episini sır saqlamağa keliştik. Siz laboratoriyada bulunğanda geceleri çalışmağa doğru keldi. Tamam yarım yıl ter töktim, eminim ki, siz begenirsiñiz.
Oda adden tış quturğan kibi aylanıp başladı, divarlar, güya canlı kibi doktor Morrouğa baqıp areketke kelgen edi. O közlerini zoraki köterdi, nazarı tasvirniñ aşağısındaki sol köşesinde gizlenip turğan dülber yazılarğa tüşti:
"Melaniden, menim yekâne muabbetim Frenkge".