Gyeceniñ der maali…

Men, biraz tınış almaq içün, yazı masa başından qalqtım da, çardaqqa çıqtım. Açıq pencere qarşısında turıp, bol-sal nefes aldım. Çapçah köyüniñ gece manzarasını seyir ettim. Kimer evlerde çıraqlar endi söngen, bazı pencerelerde ise, daa ışıqlar körüne. Köy yavaş-yavaş yuquğa dalmaqta.

Köyniñ sırtında, zift qaranlıq kiyimge – qara urbağa bürüngen yüksek dağ nasıldır efsaneviy mahlüqatnı añdıra. O şimdi, güya köyni ve onıñ ortasından keçken sabıq Poşta yolunı qorumaqta.

Doğrusı, men mında kelip yerleşkenimden berli, Aqmescid – Bağçasaray yolunıñ qabırğasında turğan bu köyniñ tarihiy namını çoq araştırdım, soraştırdım, eski menbalardan, haritalardan usanmadan qıdırdım. "Arağan Mevlâmını bulur" degenleri kibi, niayet mezkür köyniñ adı Çapçah olğanını añladım. Bunı maña qomşu Acıbike köyünde yaşağan ğayet acayip insan – köy mollası Seyran Abduraman Oğlu söyledi. Seyran Efendi böyle meraqlı tarihiy malümatnı bu ortalıqlarda doğup ösken qartlardan eşitken…

Evelleri, mezkür Poşta yolunda yerleşken bu ufaq köyde üç-dört hocalıq olğan. Mında, köyniñ şimal tarafındaki dağ betten çektirilip ketirilgen uluqtan – çeşmeden nomay çoqraq suvı aqqan. Buz kibi salqın, bal kibi tatlı suv kelip, balaban çapçah içine aqıp tüşken. Böyle daa bir qaç çapçah olup, çoqraq suvı birinci çapçahtan ekincisine, soñ üçüncisine… aqıp, çapçahlarnıñ episini toldurıp turğan. Yoldan keçken-ketken kişiler, arabalar bu yerde toqtalıp yal alğanlar – atlarını suvarğanlar, "Qave"de qapınğanlar… Zem-Zem kibi lezetli çeşme başında raatlanğan soñra kene yollarına revan olğanlar.

Bundan qararle on – on beş yıl evelsi, sabıq Poşta yolundan tahminle yüz adım içeride, bir zamanları çapçahlar turğan yerde o tarihiy keçmişniñ aks-sedası sıfatında, nomay olmasa da, çoqraq suvı aqa edi. Menim evimde daima o tarihiy çeşmeden ketirilgen bir-eki qopqa suvı ola turğan.

Ne oldu-ne olmadı, suv bir kereden çekildi ketti. Bunıñ sebebini añlamağa tırıştım. Kimdir suvnı kendi azbarına keçirgen emiş… Kimdir daa bir şey yapqan emiş… Emiş-demişler yeterli edi.

Velâkin o zamanı işlerim-problemlerim çoqluğından olsa kerek, bunıñ soñuna çıqıp olamadım…

Bugün de-bugün ep sılanıp turğan o tarihiy çeşme yerinde yaş ceviz tereçigi ösmekte. Çeşmeniñ yançığından keçken soqaq ise, resmiy sürette Çeşmeli ("Fontannaya") namını taşıy.

Men çardaqtan kabinetime qaytıp kirdim. İnternetten feysbuk saifesini açtım. Közüme Elmaz hanımnıñ yazıları ilişti. Özüniñ dülber sesi ile La Skala*** sanasını yaraştırmaq qabiliyetine malik sañatkâr ve aynı zamanda mündericeli, meraqlı televizion yayınları ile seyircilerniñ alğışını qazanıp kelgen jurnalist Elmaz Asan menimle subet yapmaq istegini bildirmekte. Men Elmaz hanımğa subetni nasıl mevzuda alıp barmaq istegenini sorap yazdım. O maña cevap yazdı. Böylelikle, bizler yazuv şekilde biraz qonuştıq.

Soñra, men azaçıq yal almaq içün masa başından qalqtım da, divar boyu yerleşken yataqqa uzandım.

Elmaz hanım ve onıñ teklifi başımda ep dolanmaqta. Zaten, men er vaqıt imkânıma köre bu genç hanımnıñ yayınlarını seyir etmege ıntılam. Yayınlarnı meraqlı azırlay. Jurnalistika tertibine – etiketine riayet etmege tırışa. Kendisini serbest tuta. Başta özü ve teleseyirciler arasında köpür qura. Soñra bu köpürni subetdeşi ile bağlay. Neticede üç köşeli tılsımlı bağ peyda ola. Mına şimdi de…

Elmaz Asan: Selâm aleyküm sayğılı teleseyirciler! Aqşam şerifleriñiz hayırlı olsun!..

Bizim ğayet ikmetli seyircilerimiz, musaadeñizle, sizge bugünki musafirimizni – Yusuf ocanı taqdim etmek isteyim…

Ocam, studiyamızğa hoş-sefağa keldiñiz!

Yusuf oca: Hoş buldıq, hanımefendim!

Elmaz Asan: Yusuf oca, siziñ ruhsetiñizle bir kereden maqsadqa keçmek isteyim. Bugünki subetni endi alışılıp qalınğan qalıpta – usulda keçirmeden, men sizge bir tamam serbestlik yaratmaq istedim. Yani, menim aytacağım, siz istegen mevzuda söz yürüte bilesiñiz. Men ise, siziñ sözleriñizde bir de-bir añlaşılmağan fikir peyda olğan kibi olsa, sizni toqtatam ve sual berem. Böyle alelhusus subetke razısıñızmı! Eger de razı olsañız, bizim ğayet sabırlı, ikmetli seyircilerimiz de buña mıtlaqa razı olurlar belleym.

Yusuf oca: Elmaz hanım, siz qonaqbaysıñız, men ise, siziñ musafiriñizim. İkmetli ecdadlarımızdan miras qalğan zengin urf-adetlerimizge boysunaraq, siz ne deseñiz şay da olacaq. Men razım.

Elmaz Asan: Öyle ise, ocam, "Bismillâ!" dep, başladıq.

Yusuf oca: Elmaz hanım, eñ evelâ, siziñ maña yaratqan fursattan faydalanıp, şimdi bizlerni seyir etmekte olğan çoqmilletli teleseyircilerge: "Esselâmun aleyküm! – demek isteyim. – Cümleñizniñ qalbiñizde Vetan Sevgisi kibi Muqaddes Sevgi alevi iç bir vaqıt sönmesin! Aksine o büyük, qudretli, İlâyi bir Sevgi Meşaline çevirilsin. Bu Muqaddes Sevgi Meşali deñiz feneri kibi sizlerni doğru yoldan – Vetan yolundan şaşırtmasın!..".

Elmaz Asan: Amin Ya-Rabbi!

Yusuf oca: Amin… Hanım, er bir insannıñ yekâne anası olğanı kibi, onıñ Vetanı da yekânedir.

Daa terenge dalacaq olsaq, bizim bütün qırım analarımıznıñ yekâne anası Qırımdır.

Bilesiñizmi, zanımca, insan hatırasından er şeyni silmek mümkün. Velâkin, muqaddes Ananı ve muqaddes Vetannı hatıradan silmekniñ ilâcı yoq. Obrazlı söylegende, Anağa ve Vetanğa nisbeten olğan qudretli sevgi virusına qarşı vaktsina alâ bugünece tapılmadı.

Totalitar-kommunistler qurumına ait "ilmiy-tedqiqat-ceza" institutları bu mesele üzerinde yapmağan "ameliyatları" qalmadı. Mezkür "ilmiy" araştıruvlarğa esapsız sermiya bıraqıldı. Böyle "ilmiy laboratoriya" çerçivesinde qırımlar üzerinden tecribeler keçirildi. Velâkin olarnıñ birisi de, çultutmadı.

Ebet, belki de mezkür "laboratoriyalar" bir ya da "bir buçuq" nufusqa yaqın manqurt**** yaratıp olğandır. Amma bu, yüzden tek bir faizni teşkil ete bile, vesselâm…

Elmaz Asan: Ocam, bağışlañız, siz manqurt aqqında söz yürütesiñiz. Ya "manqurt" kelimesi, demiçik añılğan virusnıñ bir de bir çeşiti degilmi eken, aceba.

Yusuf oca: Doğru, Elmaz hanım, aqiqatta öyle. İmperiya dağılğan soñra, kommunistler qurumınıñ bazı "ğayeleri" virus sıfatında qafalarımızda öyle yerleşip qaldı ki, bizler kimerde onıñ tesirine qapılıp, ne işlep qoyğanımıznıñ farqına bile barıp olamaymız.

Meselâ, bolşevikler – kommunistler çar akimiyetini devirmeden evel adamlar, cemaat o ya da bu şahsnı, erbabnı onıñ qabiri başında yahud ibadethanede… aña turğanlar. Velâkin, "ebediy pekinüv" ğayesi ile kelgen kommunistler ve olarnıñ akimiyeti halqnıñ asırlar zarfında şekillenip – culâlanıp kelgen sağlam fikirini zayıflaştırmaq, soñra ise zayıflaşqan fikirni bir tamam ğayıp etmek içün dürbeler, ibadethaneler, atta mezarlıqlar turğan yerlerde çeşit imtiyazlı "institutlarnı" meydanğa ketirdiler. Kommunistler qurumınıñ yolbaşçılarına – "erbaplarına" ise, imperiyanıñ bütün köşelerine biñlerle eykeller tiklep çıqtılar. O eykellerge avam halqnıñ kim bilsin neqadar aqçası da savurılğandır…

Söylemek istegenim, vaqıt-vaqıtı ile bütün memleket mıqyasında yerleştirilip çıqılğan eykeller etrafında cemaat toplana, olarğa çeçekler qoyula, azırlanılğan devamlı nutıq oqula. Eñ esası natıq eykelge secde etmege unutmay… Natıq böyle merasimden soñ özüni eykelniñ bir qısımı sıfatında is ete.

Hanım, eger de menim sözlerime şübelenseñiz, bir de-bir eykelge bağışlanılğan "merasim"ge barğanda anda çıqış yapqanlarğa diqqat etiñiz. Siz mıtlaqa daa demiçik bildirilgen fikirlerimniñ şaatı olursıñız. Atta anda bulunğanlar nasıldır añlaşılmağan "afyon"nıñ tesirine bile qapılalar.

İşte, eykel etrafındaki böyle toplantılar-tedbirler bir tamam putperestlik merasimine çevirilip kete. Mezkür merasimler alâ bugünece yaşap kelmekte. Atta böyle merasimlerni qoltutaraq, anda özümizniñ iştirak etüvimizni bile tabiy bir al olaraq qabul etemiz. Albu ise, Elmaz hanım, o deşetli keçmişten asabalıq olaraq bizlerge siñip qalğan virusnıñ-manqurtlıqnıñ bir çeşitidir, aks-sedasıdır.

Bundan ğayrı o keçmişteki kommunistler qurumından virus sıfatında qalıp ketken çeşit "icadiy" ve diger birliklerniñ alayı bir ağızdan: "Bizim de yaşamağa aqqımız bar!" dep, tellâl bağırmağa bile cürat eteler. Kommunistler qurumı mahsus kendi menfaatı içün doğurğan ve maddiy ceetten yüksek seviyede teminlep, çalıştırıp kelgen böyle "icadiy birlikler" endi finansirlenilmeseler de, olar bu küngece, "inertsiya qanunı" boyunca yaşap kelgen "viruslardır".

Muntazam sürette ötkerilip barılğan çeşit tedbirlerde, merasimlerde, yarışlarda… mezkür virusnıñ menfiy faaliyeti de misilsizdir. Alla bilsin, o totalitar-kommunistler qurumından qalğan bu ve buña beñzegen asabalıqlarğa – "virus"larğa qarşı "vaktsina" işlenilip çıqılmasa, endi bozuluv – degradatsiya yoluna mingen dünyanıñ alı ne ile bite bilir aceba!

Bilesiñizmi, Elmaz hanım, bazı da ayatta öyle insanlarğa rastkelesiñ ki, olar ömürleriniñ eñ zinetli gençlik çağını kommunistler durumınıñ apshanelerinde – lagerlerinde keçirgen olsalar da, bugünki apshanelerge nisbeten "insaflı" kommunistler qurumınıñ apshanelerini aman-aman "pioner lageri"***** ile qıyaslaylar…

"Qattı qış. Kartserniñ** yuqarısındaki ufaq açıq parmaqlı pencereçiginden şimalniñ ayazlı yeli ep üfüre. Men ise, buzlatıcı suvuq izolâtorda – kartserde dır-dır qaltırap, közlerim ögünden sevimli yemegim kino tasması kibi keçe…". Bu sözler, bugünde kommunistler lagerini "insaflı" dep tanığan sabıq mabüsniñ söylegenleridir.

Ya böyle alğanda, bütün memleketni apshanege – lagerge çevirgen kommunistler qurumı bir talay milletlerge, halqlarğa, umumen dünyağa, bu cümleden tarihler körmegen – yerler titregen qırım milletine nice-nice müsibetler-facialar ketirdi, millionlarle adamnıñ yastığını quruttı. Doğrusı, o "insaflı" kommunistler qurumınıñ etkenini, tam manada iblisler qurumı bile yapmaz belleyim.

Menim söylemek istegenim, ömürniñ misli yoq meşaqatını başından keçirgen bazı sabıq mabüste bile, daa demiçik añılıp keçilgen virus bir tamam temelleşip qalğanınıñ şaatı olmaqtamız…

Bizler insaniyet alemi, bu sırlı dünyanıñ qanunını iç bir vaqıt añlap olamamız!

İkmetli ecdadlarımız söylegeni kibi, "Adam öz-özüne etkenini bütün köy cemaatı yapıp olamaz". Baba-dedelerimizniñ mezkür ikmetli fikirini umumiyleştirip, böyle demek mümkün: "İnsaniyet kendi-kendine etkenini iç bir kimse – iç bir quvet yapıp olamaz!". Bu felsefeni dünya tarihı da isbatlap kelmekte.

Zanımca, insaniyet alemi bugün de-bugün elinden kelgen şeyni yapmalı. "Bismillâ"sını ise, eñ evelâ kommunistlerniñ asabılıqlarından – timsallerinden başlamalı ve kettikçe umumen bütün eykellerden bir tamam qurtulmalı.

Eger de buña lâqaydlıq kösterilse, insaniyetniñ ömür tarzı fenalaşa bilir. Sebebi, bizlerniñ – insanlarnıñ doğrudan-doğru yardımı ile, endi keçmişke döngen "erbaplar" başqa şekilge – eykel şekiline çevirileler (perevoplaşçayutsâ). Vaqıt keçtikçe, olar özlerinden bir tamam menfiy ve aynı zamanda küçlü energetika çıqarıp başlaylar. Bunıñle, olar etraflarında, daa doğrusı memleket miqyasında, atta seyyare ve kâinat miqyasında menfiy energetika tesirlerini kösterip baralar.

Obrazlı söylegende, kettikçe ep çoqlaşıp barğan eykeller – putlar bütün barlıqnı nasıldır añlaşılmağan zift qaranlıq bir belgisiz ceryan içinde qırşavlap tutmaqtalar. Cemiyetke ileri ketmege – intellektual yoldan barmağa mania olmaqtalar.

Albu ise, tabiatnıñ bitmez-tükenmez sırlarından biridir. Sebebi, biz yaşağan dünya daa demiçik añıp keçkenimiz kibi, ucsız-bucaqsız gizli sırlar ile örtüli.

Onuncı ve on birinci asırlarda yaşağan dülber seyyaremizniñ büyük entsiklopedik alimi Abu Ali İbn Sina (Avicenna) bile soñki nefesinde: "Men bu dünyanıñ sırını añlap olamadım, cail keldim ve cail de ketem!" dep közlerini yumdı…

Men bu yerde İbn Sinanı hatırlağanım sebebi, bizler ayğa uçamız, yıldızlarğa, kâinatlarğa diqqat etemiz, professorlar – akademikler olamız… velâkin olduğı-olacağı soñu körünmegen qudretli deñizniñ bir tamçısı qadar bilgige malik olğanımıznıñ farqına barıp olamaymız. Bu da, Elmaz hanım, inkâr etilmeycek aqiqat.

Elmaz Asan: Aqiqatta aytılğan fikirleriñizde temel bar. Men olarğa bir tamam qoşulam…

Ocam, söz sırası sizden bir şey daa soramaq isteyim. Ya bizim milliy yolbaşçılarımız aqqında, hususan Milliy Qurumımız hususta ne ayta bilesiñiz.

Yusuf oca: Pek çoq şey söyleye bilem. Velâkin, hanım, siziñ musaadeñiz ile iç bir şey söylemeycem. "Torğaynı soysa da, qasap soysın" degenleri kibi, eyisi, keliñiz, sizle beraber bunı intellektual tarihçilerniñ yelkesine yükleyik. Zanımca, böyle yapsaq, bu adaletten olur. Amma, siziñ sualiñiz yerde qalıp ketmemesi içün, men tek bir fikirni qısqadan açıqlamaq isteyim.

Bilesiñizmi hanım, "Qırım, millet, vetan!" dep, biñlerle insannı afyon ile şıplamaq, bu, terek tübünde yatıp: "Alma piş – ağızıma tüş" demektir. "Elif" denilgen soñ mıtlaqa "Be"si… onıñ devamı olmalı. Yani, obrazlı söylegende, "Danko" kibi olmalı, vesselâm… Elmaz hanım, kerçek, siz mezkür edebiyat qaramanını bilmek borclusıñız.

Elmaz Asan: Ebet, ebet, ocam! "İdöm! – kriknul Danko i brosilsâ vperöd na svoyo mesto, vısoko derja gorâşçeye serdtse i ösveşçaya im put lüdâm…".

Yusuf oca: Özbekler böyle vaqıtta: "Ofarin! Otanga rahmat!" deye turğanlar… MaşAlla, Elmaz hanıma. Maksim Görkiyni, hususan onıñ "İzergil qartiy" eserini seve ekensiñiz.

Elmaz Asan: İzergil qartiyden "Danko", "Larra" ve qırım ihtiyarı Nadır Raim Oğlu tilinden "Şain aqqında yır", "Fırtına-quşu aqqında yır" kibi ölmez eserlerni yazıp alıp bizlerge bildirgen bu acayip edipni sevmemek mümkünmi aceba!.. Olarnı oquğanda teniñ çımırday, yüregiñ çapalana, vucudıñnı sözle tarif etilmeycek eyecan sarıp ala.

Böyle doğmuş ve qudretli edebiyat abideleri qarşısında, aqiqatta Şain olmaq isteysiñ, Fırtına-quşu olmaq, Danko olmaq isteysiñ… Kimerde ise, aqlen olsa da Fırtına-quşuna, Şainge çevirilesiñ… Ayatqa, ömürge Nadır Rahim Oğlunıñ Quşları kibi, İzergil qartiyniñ Dankosıday tüşünesiñ, olar kibi yaşamağa arz etesiñ!..

Yusuf oca: Elmaz hanım, bizim baba-dedelerimiz – ecdadlarımız Fırtına-quşu ve Şain kibi mağrur, cesür, qaraman İnsanlar ediler. Çünki bu muqaddes qırım toprağınıñ evlâtları em aqiqatta öyle de olmalılar. Bizler ise, nesil-nesilden keçip kelgen, o uzaq keçmişten miras qalğan Qan Damarlarımızğa – Yüreklerimizge bazanıp, o ikmetli ecdadlarımızğa taqlid etmelimiz, olar kibi yaşamağa davranmalımız, nefes almalımız, areket etmelimiz! Efsaneviy "Yılnameler"ni yaratıp ketken qaraman ecdadlarımızğa beñzemelimiz – oşamalımız. Er alda buña ıntılmalımız. Bunıñle çevre-çetimizde bulunğan baba-dedelerimizniñ, ecdadlarımıznıñ aziz ruhlarını şad etmelimiz.

Bizler bu aziz qırım toprağınıñ evlâtları – saibi olğanımızğa mağrurlanmalımız. Çünki bu topraq yalıñız kendi doğmuş evlâdı – qırım milleti ile yaraşıp keldi ve Haq Taalânıñ ikmeti – merhameti ile öyle de devam etecek. Bu da inkâr etilmeycek tarihiy aqiqat!

Zaten, başqa türlü olmaqnıñ çaresi de yoq. Sebebi, Qırım-Ananı qırım evlâdından, qırım evlâdnı Qırım-Anadan ayırmaqnıñ imkânı yoq. Albu ise, tabiat qanunı – dialektika qanunıdır…

Bilesiñizmi, Elmaz hanım, qırım milletine mensüp er bir adam anasınıñ qarınından tutıp, teren ihtiyar yaşına barğance "Fırtına-quşu, Şain, Danko" olup doğmalı, terbiyelenmeli, ösmeli. Şanlı asırlar qatlamlarından negiz atıp kelgen bizim bugünki müteber qırım analarımız, tarihiy şahıs Temucinniñ******* anası Oelun hanım kibi, bala daa qarında ekende İlâiy Terbiyege diqqat etmeli. Ana qarnında şekillenüv yoluna mingen bala terbiyesini mıtlaqa Ana tilde – qırım tilinde başlamalı. Daa qarında bulunğan balağa onıñ ögünde turğan muqaddes maqsadnı endi aşlap barmalı…

Bu mubarek iş er bir qırım ananıñ nabız uruvı, ağız tespisi olmalı.

Bunı, ebet, qoranta negizi esap etilgen dügünden – Nikâh merasiminden başlamalı. İmam eki gençke Nikâh qiyğanda, olarnıñ dünyağa kelecek evlâdı – ana qarınında şekillenip barğan vaqıttan başlamaq zarururiyeti olğan İlâiy Terbiyeniñ emiyetini añlatmalı, olacaq ananıñ yüregine siñdirmeli…

Deycegim, er vaqıt ve er yerde artını kesmeden hususan qırım anaları çerçivesinde teşviqat işleri alınıp barılmalı. Mezkür muqaddes añlam ise, Qırım Milliy Ğayeniñ esas maddesi olmalı.

Ebet İlâiy Terbiye ile bir sırada muvazi olaraq çeşit meydanlarda, yüksek idarelerde, diplomatiya "yollarında" qırım milletiniñ bayrağını endi yañı alelhusus bir usulda-şekilde yükseklerge kötermeli – tellâl bağırmalı. Bu işlerge mıtlaqa taze, zaman ile adımlağan genç milliy şahıslar celp etilmeli. Böyle şahıslar barlar, olar çoqlar… sayıları da kettikçe ep artıp barmaqta.

Vaqıt pek tez keçe. Közleriñni açıp yetiştirir-yetiştirmez, künü de kelir, Dankonı, Fırtına-quşunı, Şainni, Temucinni añdırğan qırım milleti – halqı bir yaqadan baş çıqarıp, er bir afatqa qarşı tura bilir, onı bir minsiz yeñe bilir. Yani, tez arada İlâiy Terbiyeniñ ve mıtlaqa yañı usulda alınıp barılğan areketlerniñ bol-sal "bereketi", onıñ meyvası duyılıp, sezilip, körünip başlar.

Kene tekrarlamaq isteyim, "Alma piş – ağızıma tüş" şiarı ile yaşamaq olmay… Allau Taalâ "Dalap et de qulum – bereyim" dey… Er şey kendi elimizde – qırım milletiniñ elinde. Yalıñız bir yaqadan baş çıqarılıp, qafalarnı yañı durumda çalıştırmalı. Vesselâm.

Elmaz Asan: Siziñ fikiriñizde can bar. Amma hayalnı – fantastikanı añdırğan böyle ilâiy fikirlerni nasıl etip amelge keçirmeli, olarnı bizim qafalarımızğa nasıl siñdirmeli. Men doğrusı onı tapıştırıp olamaycam, ğaliba!

Yusuf Ali: Bu fani dünyada, hınım, ecelden ğayrı er şeyniñ çaresi tapıla, yani er bir meşaqatlı vaziyetten ğalebe ile çıqmaq mümkün. Dünyada imkânsız iç bir şey yoq. Atta, şimdi menim söylegenlerim sizge bir hayal kibi köründi. Velâkin, öyle degil. Bazı da ögüñde turğan dünyaviy şeyni körmeysiñ, onı abaylasañ bile, diqqatsız qaldırasıñ.

Bilesiñizmi, büyük, atta qudretli maqsadnı elde etmek "ilâc"ı kimerde ayağıñnıñ yançığında ola bile. Sizge bu meselede bir misal ketirmek isteyim.

Meselâ, yahşı-yaramay, çerik asır zarfında halqnıñ qırım milliy idaresi bar esapta edi. İşte o devir içerisinde eki-üç yılda ya da er sene Aqqayadamı yahud Çatırdağdamı… bütün Qırımdan imanlı, abdezli bir biñ – eki biñ qırımlı davet etilip, bir – eki buğa ile Umumqırım qurbanı çalınıp Umummillet Tövbe Duası yapılsa, Namaz qılınsa, ecdadlarımız ve kendi adımızdan Allau Taalâdan biz asiy qullarını afu-mağfiret etmesini istep, Dualar oqulıp, hulüstan yalvarılsa er şey alem-gülistan olup kete bile edi. Haq Taalânıñ merhameti-ikmeti boldır, bitmez-tükenmezdir. Bunı er kez bile. Teessüf ki, Büyük Mevlâm ögünde böyle arınuv, tazelenüv kibi maqsadlı Umumqırım – Umummillet merasimleri keçirilmedi…

Elmaz Asan: Ocam, bağışlañız, böyle fikirni ileri sürgenler oldumı?

Yusuf oca: Şahsen menim özüm bundan on yedi yıl evelsi mezkür meseleni köterip, "Qırım" gazetasında büyük kölemli metn derc etken edim. Velâkin Milliy İdaremiz böyle ava kibi zarur teklifke tırs etmedi… Soñra, eşitkenime köre, menden evel de böyle fikirler bildirilgen.

Eger de mezkür ğaye ile meraqlansañız, "Vetanımnıñ hoş aenki" internet saytına kirip menim edebiyat saifemni açıñız, anda – "O aziz sımalarnıñ izinden…" serleva astında yerleştirilgen "Esse" satırlarında tanış ola bilirsiñiz…

Hanım, er bir imkândan, er bir tutümli fikirden, (nasıl ve qaysı baştan – qafadan çıqqanından qatiy nazar), mahsuldarlı faydalanmalı. Er birimiz bu meselede yaponlardan nümüne almalımız, olardan ögrenmelimiz.

Elmaz Asan: Alimlerniñ fikirlerine köre, insan zatınıñ baş çalıştıruv – fikir yürütüv qabiliyeti sıñırlanılmağan. Amma adam zatı bundan yalıñız altı-yedi faiz faydalanıp ola. Eger de yedi-sekiz faizlı sıñırnı keçip olsaq, nice-nice büyük faydalı işler yapmaq mümkün olur edi, hususan bizlerge, bizim halqqa.

Yusuf oca: Bilesiñizmi, tamam böyle fikirni bir zamanları Yusuf ağadan – Yusuf Bolattan da eşitken edim…

Kim bile, Umumqırım – Umummillet Tövbe Duası keçirilip barılsa, Allanıñ merhameti ile halqımıznıñ fikir yürütüv qabiliyeti milliy meselemizni çeze bilecek derecege – yüksek faizğa köterile bilir. Bizler sırlı dünyada yaşağanımıznı unutmamalımız.

Elmaz Asan: Doğru! Biz – qırım analarnıñ qalblerinde de İlâiy Terbiye meselesindeki añlamları daa ziyade qaviyleşir edi!.. Alla halqımızğa yardımcı olsun. Amin…

Ocam, menim añlağanıma köre, siz Yusuf Bolat, Şamil Alâdin ve medeniyetimizniñ diger eski kagortası ile tanışsıñız, beraberlikte çalıştıñız. Bu büyük şahıslar aqqında ne söyleye bilesiñiz.

Yusuf oca: Siz, hanım, doğru qayd ettiñiz. Yusuf Bolat, Şamil Alâdin, Abselâm İslâmov, Ablâmit Ümerov, Emir Faiq, Sabriye Erecepova, Ğani Murad… (olar çoqlar) aqiqatta iri şahıslar. Bizler qırım milleti olaraq, bütün milliy çizgilerimiz ile bir tamam ğayıp olmadan saqlanılıp qaluvımızda bu zatı aliylerniñ hızmetleri ğayet büyüktir. Olar o müdhiş totalitar-kommunistler qurumı şaraitinde millet ögündeki böyle büyük borc tübünden çıqıp oldular. Albu ise, tarihiy aqiqat.

Allanıñ yardımı ile bu büyük sımalar Ana-Qırım tilimizni ve tilimiz ile sıqı bağı olğan İmanımıznı saqlap qaldılar. Bu insanlar Vetanını, milletini, halqını can-yürekten sevgen, onıñ oğrunda hızmet etken şahıslardır. Olarnıñ er bir atqan adımlarında, er bir yapqan areketlerinde bunı abaylamaq mümkün edi. "Dört köz" ile taqip etip barğan "tsenzorlar" qarşısında bile olar imanlarını saqlap qaldılar. Qırım milletine has böyle boysunmağan çizgiler olarnıñ eserlerinde de aks oluna.

Eyisi, şimdi o ya da bu eserge dalmayıq. Aks alda andan çıqmaq qıyın olacaq, bundan ğayrı vaqıtımız da sıñırlanğan.

Menim söylegenlerim boştan-boş körünmemesi içün, Yusuf Bolatnıñ tek bir hususiyetini añıp keçmek isteyim.

Taşkentniñ tamam merkezinde yerleşken yüksek binanıñ doquzıncı qatı. "Lenin bayrağı" gazetası muarririyeti. Men "Edebiyat ve sañat bölügi" yazılı kabinette oturıp, tabiatıma köre basa-bas çalışmaqtam. Sol tarafımda qapı açılğanını sezdim. Başımnı masa üzerindeki kâğıtlardan köterip, qapı tarafqa çevirdim. Bosağada Yusuf ağa tura. Ustaz özüniñ açıq yüzünde oynap turğan balağa has tebessüm ile: "Aydı, Yusuf, künniñ ekinci yarısında da yapmağa iş qalsın!" deyerek meni üyle yemegine teklif etti.

Zaten, Yusuf ağadan böyle davetler siyrek-sepelek ola turğan. Ekseriyet alda olar aşhanege baş muarrir Abselâm İslâmov ile beraberlikte tüşeler. "Besebelli, Abselâm ağanıñ işi çıqıp qalsa kerek" dep, tüşündim men.

Biz Yusuf ağa ile beraber lafete-lafete liftke minip ekinci qatqa endik. Soñra uzun-uzadiye sofalardan keçip, aşhanege kelip çıqtıq.

Yusuf Bolat tabiatınca az lafetken insan. Velâkin o, bu sefer bayağı bir şeyler söyledi. Subetimiz esasen edipniñ "Anife", "Sadaqat" romanları ile bir sırada qırım tili aqqında ketti. "Zengin ve ğayet dülber tilimiz bar! Bizim temiz-pak aenkli tilimiz Qırımnıñ manzaralı yüksek dağından, qadimiy qayalar arasından irmaq olup, aşağı aşıqqan çoqraq suvını ve onıñ tekrarlanmaz nağmesini añdıra!" dedi Yusuf ağa coşqunlıqle ve qapuları açıq aşhane bosağasından içeri adımladı. Bizler zalğa kirip, nevbette turdıq. Adam çoq.

Zaten, aşhanede mahsus baş muarrir ve baş muarrir muavinleri içün ufaq zal da ayırılğan. Anda ofitsiant çalışsa da, yemeklerniñ fiyatları paalı degil, ucuz. Velâkin Abselâm ağa ve Yusuf ağa böyle imtiyazdan siyrek faydalana turğanlar, olar çoqusı umumiy zalğa keçip, nevbette tura ediler. Ebet, mesele bunda degil, bunı söz sırası añıp keçtim. Menim söyleycegim başqa.

Şimdi, aşhanede, bizim ögümizde nevbette turğanlarnıñ ekseriyeti yerli halqnı teşkil ete. Nevbet yavaş-yavaş cılışmaqta. Bu arada adaşım Yusuf ağa maña çevirilip dedi: "Yusuf, eger de bizler şimdi Qırımda olsaq edik, mına bu nevbette turğanlar bizim halqtan olacaq ediler!". Yusuf Bolatnıñ bu elemli sözleri onıñ ipranğan – yaralı yüreginden yanardağ kibi fışqırıp çıqqanını men bütün vucudımle sezdim, tap tenim çımırdadı.

Elmaz hanım, tüşün de baqıñız. Bütün ömür sovetler – kommunistler qurumına hızmet etip kelgen ve endi yetmiş yaşnıñ etraflarında bulunğan bu insan, ömüriniñ soñki basamaqlarında sade bir şey istey – arz ete. Kommunistler qurumı ise, onı böyle ğayet addiy şeyden bile mahrum yaptı. Bu yalıñız bir adam – Yusuf Bolat hususta kete. Ya böyle Bolatlar yüz biñlerle – bütün qırım milleti edi de!..

Velâkin, teessüf ki, bizim milliy erbaplarımız öz yerlerine munasip devamcılarnı azırlamadılar, bu meselede ğaflet qaldılar. Alla bilsin, belki de er yerde "közü" ve "qulağı" olğan kommunistler qurumı olarğa bunı yapmağa mania olğandır!..

Böyle baqqanda, bizler Beşigimizge – Qırımımızğa qaytıp keldik. Amma, qırğınlıqqa oğratılğan yerlerde – ğurbetlikte köz bebegi kibi aybetlenilip kelingen mubarek qırım tilimizni bugün de – bugün yüksek yarnıñ ucuna ketirip taşladıq. Bu deşetli facia soñki on beş – yigirmi yıl içerisinde sadır oldu. Zengin milliy ananelerimiz, milliy variyetlerimiz ve diger milliy degerliklerimiz de bu belâlı – felâketli yarnıñ ucuna kelip qaldılar.

Yar ucuna kelip qalmamıznıñ sebepçisi kim? Buña kim qabaatlı? Mezkür suallerge, Elmaz hanım: "Qabaat mende, sende, onda… özümizde – qırım milletinde!" dep, bütün qıtalarğa sepilgen qırımlarğa söylep añlatmaq isteyim!.. Men de, Roki****** kibi dünyanıñ cemi radiodalğalarından, televizion ağlarından: "Seyyaremizniñ yekâne tekrarlanmaz canlı müzey sergisini, eksponatını añdırğan qadimiy halqnıñ – qırım milletiniñ mahv oluvına yol bermeñiz!!!" dep, feryad-fiğan qoparmaq, bütün cianğa – kâinatqa tellâl bağırmaq isteyim!..

Bazı da ise, aqlen olsa da, milliy timsalimiz Çatırdağımız üzerindeki manzaralı Yaylanıñ dört-bir tarafına çapıp-çapqılap, ağlap-sızlap, Büyük Mevlâma iltica etem:

"Ey mazlumın duasını qabul eten Allahim! Günahlarımıznıñ çoqluğı sebebile bizlere – qırım milletine azap eyleme! Bizleri afu et, bizlere rahmet et! Eger bizlere azap eter iseñ, günahlarımıznıñ sebebile etersiñ. Eger afu etseñ şübesiz Sen Aziz ve Hakimsiñ!

Allahim, qırım halqını – qırım milletini merhametiñden mahrum yapma, imanını qaviyleştir!

Ey Allahim! Duşmanları bizlere – qırım milletine musallat etme! Duşmanları bizim halqımız üstüne salma!

Ey Allahim! Hainleri, iylekârlarnıñ iylesini, zalımlarnıñ zulumunı bizlerden – Qırımdan ve qırım milletinden uzaqlaştır!

Ey Rabbimiz! Ey merhametlilerniñ eñ merhametlisi yüce Rabbimiz! Ana-babalarımıza, Qırımnıñ qaramanane Yılnamesini yazıp qaldırğan ecdadlarımıza, padişalarımıza – hanlarımıza… bugün de selâmetlikte bulunan bütün aqrabalarımıza, müminlere, milletimize – halqımıza rahmet et! İmanımıznı şeytannıñ şerrinden qoru! Fazlu keremiñle günâhlarımızı afu et! AMİN!

Alla Ekber!..

Alla Yüce!..".

Nedir, tars etti. Men köz qapaqlarımnı açtım. İç bir şey añlamadım. Ne de qarşımda oturğan Elmaz hanımdan, ne de yap-yarıq televizion studiyasından nam-lişan bile qalmadı. Mücize deseñ mücize…

Neyse de, özüme keldim. "Qabaat" Elmaz hanımda – feysbuktaki yazışuvımızda olğanını añladım. Bunıñ tesirinden, bütün gece yuqu alğışında subet qurğanmız.

Men endi bir tamam kendime keldim. Bu arada kene nedir tars etti. Yatqan yerimden başımnı qapu tarafqa çevirdim. Çardaqnıñ açıq penceresinden esip kirgen serin yelçigi tesirinden odamnıñ qapısı aqırından açılıp, ses çıqarıp örtülmekte edi.

Yatqan yerimden qalqtım. Kene çardaqqa – pencere yanına bardım. Doğmuş aziz Mekânımnıñ – Qırımımnıñ bağ-bağçaları, deñizleri, dağları, qayaları, quvan çölleri, parıldağan yıldızları quçağından – bağırından serin yelçik ile kelip çıqqan ruşenli, melemli, şifalı Vetan avasından teren nefes aldım.

Çapçahnıñ sırtında özüniñ siyah urbasına bürüngen mahlüqat, köyni ve Poşta yolunı ep qorumaqta. Geceleri, aqiqatta nasıldır efsaneviy mahlüqatnı añdırğan bu yüksek yarı çıplaq dağğa aqırından başımnı egdim – selâm berdim…

Doğu bette, ufuqta tekrarlanmaz Qırımımnıñ dülber kökü bilinir-bilinmez ağarıp başlağanını kördim.

Demek, Haq Taalânıñ ikmetile, merhametile Türk dünyasınıñ, İslâm dünyasınıñ, Medeniyet dünyasınıñ bir qısımı esap etilgen menim ğayet qadimiy ve aynı zamanda daima genç Vetanımda Attilanıñ, Muhammed (Mahmud) Qırımlınıñ, Geraylarnıñ nesili qırım milletiniñ Aziz Toprağında – Qırımstanda mubarek tañ atmaqta!

Bu da inkâr etilmeycek tarihiy aqiqat!..