Enver Qurtümerniñ "Bağışlañız, Cınğız ağa…" muracaatı astında, "Büyük zatnıñ soñki mekânı da milliy varisliktir!" serlevalı yürek nidasını oqup, qasevetli tüşüncelerge daldım…*

Bundan yüz yıldan ziyade vaqıt evelsi, qısqa ömürini faal yaşap keçirgen büyük devlet ve cemaat erbabı, qadimiy Qarasuvbazarda "Vetan hadimi" gazetini neşir etken em de oña muarrirlik yapqan Rusiye memleketiniñ 11-nci Devlet Duması minberinden deputat sıfatında imperiya çerçivesinde yaşağan ğayrı milletlerniñ, bu cümleden qırımlarnıñ aq-uquqlarını qorçalayıcı ateşin nutqlar ile defalarca çıqışta bulunğan Abdureşid Mediyev azretleriniñ vefatından soñki taqdirini hatırladım.

Söylemek istegenim, Qırımnıñ, daa doğrusı türk dünyasınıñ fahrı, ğururı esap etilgen bu büyük zat, keçken XX-nci yüzyıllıqnıñ başlarında vefat ete. Onıñ vefatından soñ aradan deyerli çoq vaqıt keçmey, Qırımğa Sankt-Peterburgdaki yaqın dostlarından birisi kele. Sankt-Peterburgdan kelgen yüksek mertebeli musafir, dostu Abdureşid Mediyevniñ qabirini ziyaret etmek maqsadı ile onıñ defn olunğan Qarasuvbazardaki mezarlıqqa da kele. Velâkin bu meşur zatnıñ qabirini Qarasuvbazarda iç bir kimse musafirge kösterip olamay.

Bu facialı ve aynı zamanda ökünçli vaqiadan soñ tamam bir asır – yüz yıl keçti. Bizim tarihiy ulu zatlarımızğa nisbeten munasebetimiz alâ daa deñişmedi – lâqaydlığımız ep devam etmekte, demek mümkün. Gazeta saifesine basılğan büyük milliy intellektniñ – Cınğız Dağcınıñ endi aman-aman tegizlenilip qalğan Qızıltaştaki qabiri, bugün-yarın bellisiz olup qalacaq.

Barıp da Büyükbritaniyadan, Türkiyeden ya da seyyaremizniñ başqa bir de-bir yerlerinden kelip, Cınğız Dağcınıñ qabirini ziyaret etmek niyeti olğan musafir, tamam Sankt-Peterburgdan Abdureşid Mediyevniñ qabirini ziyaret etmege kelgen musafir kibi ğaflette qalacaq. Neticede bütün bir millet, bütün bir halq – bütün bir Qırım dünya cemaatçılığı qarşısında fiyatı tüşe bile, endi keç olmağan olsa… Çünki, keçenlerde Aqmescid şeerinde Cınğız Dağcınıñ hatırasına bağışlanıp keçirilgen Halqara konferentsiya iştirakçileri, edipniñ Qızıltaştaki baqımsız qabirini ziyaret yaptılar.

XIX-ncı asırnıñ ekinci yarısında ve XX-nci yüzyıllıqnıñ birinci yarısında yaşağan büyük devlet erbabı em de publitsist, yazıcı Cafer Seydamet azretleri de, endi qabirleri bellisiz olup qalğan milletimizniñ ulu evlâtlarınıñ bazıları hususta yüksek bediy seviyede eserler yazıp qaldırdı.**

Biz Aleksandr Düma degende fransızlarnı, Alişer Navoiy degende özbeklerni, Vilyam Şekspir degende inglizlerni, Oljas Suleymen degende qazahlarnı añamız ve ilâhre… ve ilâhre. Bu tabiy al.

Bizge – qırımlarğa kelsek, Cınğız Dağcıdan tutıp ta XII – XIII yüzyıllıqqa, yani Muhammed Qırımlığa barğance doğıp, yaşap icad etip ketken onlarle – yüzlerle Qırım müneverleriniñ bugün de susıp turğan mirasları ögrenilip, olar çeşit vastalar ile tekrar dünya yüzüne çıqarılsa, biz kene qudretli bir qırım milleti olaraq tanılıp başlaycaqmız.

Bu muqaddes işni ise, neden başlamalı. XX-nci asırnıñ büyük müneveri, daa doğrusı büyük Qırım sıması Cınğız Dagcıdan, onıñ Qabirinden ve bugün de-bugün ğayet ağır vaziyette bulunğan milliy areketniñ faal iştirakçisi – veteranı, vetanperver tedqiqatçı alim Celâl Çelebiden başlamalı…

Yuqarıdaki fikirlerni amelge keçirmek içün halqımız (olsun diasporada, olsun Vetanımız Qırım çerçivesinde) em maneviy, em de madiy taraftan qoltutmağa yüz fayız azır. Bunıñ içün millet vekilleriniñ qalblerinde tek qaviy iman ile birlikte istek qığılçımı olmalı, vesselâm.

Bütün dünyağa belli yazıcı-romancı Cınğız Dağcınıñ mezarında baştaşınıñ açılış merasimi olup keçti. O künü Yalta civarındaki Qızıltaş köyünde – yazıcınıñ soñki mekânında milliy ve türk bayraqları yelpiredi.

Bu savap işniñ teşkilâtçısı ve sponsorı Türkiyedeki derneklerniñ birleşmesi ve Hocaeli dernegi oldular. Derneklerniñ azaları baştaş açılışında iştirak ettiler. Olar Cınğız Dağcınıñ qabirini er yıl ziyaret etip, onı baqacaqlarını bildirdiler.

Belli olğanı kibi, 2011 senesi sentâbr 22-de belli yazıcı 91 yaşında Londrada vefat etti. Oktâbr 1-de yazıcınıñ cesedi Vetanına ketirilip, dogmuş köyünde defn etildi. Bu yazıcınıñ soñki istegi, vasiyeti edi.