Tyüfeklerini omuzlarına urğan, patrontaş, av çantası taqınğan ve uzaqtan baqqanda kerçekten avcılarğa beñzegen üç kişi özenden keçip qırğa tırmaşmağa başladılar. Qırmızı tüs, yerli cınıs av köpegi oyaq-buyaq çalı astlarını, taş taldalarını qoqlap, bazan avlap, avcılarnıñ ögünden olarğa yol kösterip kete edi. Qırğa çıqqan soqaq gece boyu sepelep yağğan küz yağmurından çamırlanğan. Bunday yollarğa yürüşke alışmağan uzun, çökme burunlı, ince siya mıyıqlı, urbasına baqqanda onıñ şeerli olğanını kösterip turğan yigit, ayağı tayğan soñ toqtadı, arqasından kelgen uzun saçlı, qara saqallı, beti biraz çubarca, Peterburgda oquğan ve forma taşığan studentke köpekni kösterip:
— "Azamat" tavşan ızına tüşti,— dedi.
Em, aqiqaten, aradan bir daqqa keçmeden "Azamat" çalı astından bir tavşan aydap çıqardı ve onıñ peşinden avlay-avlay ketti. Tavşannen köpek fındıqlıq içine kirdi ve közden ğayıp oddılar.
Eñ arttan kelgen köy yaşı arqadaşlarına yaqınlaştı ve:
— Tavşannı birinci çıqqan yerinde bekleyik; "Azamat" onı şimdi mında aydap ketirir,— dedi.
Avcılar oturdılar.
Saqallı, çubar student çezilgen potük bavlarını yañıdan bayladı. Uzun, ince mıyıqlı yigit tütün qutusını çıqarıp sigar burdı, soñra onı sarı, kerbar sigar ağaçqa qoyıp, yaqtı. Köylü yaş yaqındaki taş üstüne minip, "Azamatnıñ" davuşını diñledi, soñra burulıp:
— Avlaq kettiler,— dedi ve bundan bir qaç kün evel kene şeerden kelgen eki "avcı"nıñ nasıl avlanğanlarını aytıp, uzun boylu yigitnen saqallı studentni küldürdi.
— Aqşamdan patron toldırıp azırlanğan edim. Saba tañ vaqtında tüfek davuşı eşitip turdım. "Azamatnı" peşime taqıp çıqtım. Olar da siziñ kibi şeerden kelgen ediler. Maña bu yerde rast keldiler. Yanlarında köpekleri de yoq. Yalıñız birinde tüfek bar, ekincisi tüfeksiz... köpek vazifesini köre... çalılarğa taş atıp, tavşanlarnı çıqara... tüfeklisi ise ata... Men "Azamatnı" tutıp mahsus olarnı seyir ettim. Beş tavşan çıqardılar, lâkin iç birini uramadılar. "Azamat" tavşan körgende parçalanacaq, amma men cibermeyim... Eñ soñu maña kelip köpekni kündelik olarğa bermemi yalvardılar. Beş kümüşke berdim. "Azamat" üç tavşannı birer-birer aydaştırıp, olarnıñ ögüne ketirdi. Men aytam: atıñız, deyim, atalar amma, uramaylar. Men, mına şay etip, bir atışta uram. Olar menim urğan tavşanımı özlerine almaq isteyler: "Bizim kündelik tutqan köpegimiz aydap ketirdi",— deyler. Lâkin men bala degilim, qaptırmayım. "Özüñiz ur da, alıñız",— deyim... Çare bulamadılar, menim urğan tavşanlarımı birer kümüşke alıp, ayaqlarından bayladı ve şay etip, arqalarına asıp şeerge qayttılar.
Köylü yaş ikâyesini bitirgenden soñ, taş üstüne mindi de, diñlenmege başladı. Birazdan:
— İşte, kele! — dedi. Tez-tez tüfegini azırladı.
Şeerli avcılar da azırlandılar, biri-birinden beşer-onar adım uzaq turıp beklediler. Başta saqallı student, soñra uzun boylu yigit atacaq, uramasa köylü yaşqa qalacaq edi.
Avcılar çoq beklemediler. Tavşan fındıqlıqtan çıqqanı kibi toqtadı. Qulaqlarını tikip, özüniñ qılıy közlerinen bir artına, bir de ögüne baqtı da sol tarafqa burulıp, fırladı.
Saqallı student tüfegini közledi, tavşan onıñ doğrusına kelgende attı, tüfek buluttay duman çıqarıp, onıñ ögüni qapattı. O, tavşannı urdım belledi, yanından bir tüfek daa patlağanını eşitmedi, tavşannı uzun boylu yigitniñ urğanını körmedi. Çapıp yerge yatqan tavşanğa bardı, onı tuttı. Uzun boylu yigit de çaptı, tavşaniı saqallı studentniñ elinden almaq istedi. O, razı olmadı.
— Qayda çapqılasıñ ya! Onı men urdım da!— dedi.
Uzun boylu yigit küldi:
— Sen yañıldıñ. Tavşannı men urdım.
— Canım, közümnen kördim, men atqan soñ...
— Sen tüş kördiñ, dostım. Onı men attım, men urdım...
Meseleni köylü yaş çezdi. Tavşanğa yapışqan ve onı çekkelegen avcılar yanına kelip, tavşannı uzun boylu yigit urğanını ayttı. Saqallı student bir zlinen saqalını qaşıdı ve ekinci elinen tavşannı uzun boylu yigitke uzatıp:
— Onı men urdım amma...— dedi. Kerisini aytmadı. Yerde yatqan tüfegini alıp omuzına keçirdi.
Uzun boylu yigit tavşannı çantasına qoydı, "Azamat" yerge tamğan qanlarnı yaladı, soñ kene burulıp ketti, avcılar da onıñ peşine tüştiler.
Saqallı çubar student başta elinden tavşan alınğanı içün ıncındı, arqadaşlarınen söyleşmedi ise de, soñradan uzun boylu yigitke aq berip, yavaş-yavaş laqırdığa başladı. Olar şimdi em tav içinde "Azamatnıñ" peşinden kete, em de saqallı studentniñ aytqanlarını diñleyler.
— Men onıñ etinde, terisinde degilim. Menim maqsadım tavşanıı öz elimnen atmaq... inanıñız, qaç yıldır, arada-sırada avcılıqqa çıqam. Lâkin doğrusını aytam, daa öz elimnen bir tavşan olsun uramadım... Eger men bir tavşan olsun ursam, bundan soñra tüfegimni bıraqacaq, bir daa elime almaycağım... Bugün eminim ki, yahut da maña öyle kele ki...
Köylü yaş laqırdığa qoşuldı:
— Öyledir... mına, bizim köyde İslâm aqaynı alayıq. Endi altmış yaşına yetken... er küz çıqıp avlana, daa onıñ evine tavşan ketirgenini bilmeyler. Lâkin Murtaza dayı iç bir kere boş qaytmağan, em kene şay ya... Men özüm de şay, güzel nişan atam... atqanımı uram...
On daqqadan berli davuşı eşitilmegen "Azamat" yañıdan avladı. Köylü yaş diñlenip:
— Kene tavşan taptı,— dedi.
Olar biraz daa ilerilediler. Tavdan çıqıp, yanaşadaki dere başından, dereiiñ qarşısındaki tav içinde sesi eşitilgen "Azamatnı" közlerinen araştırdılar. "Azamatnıñ" avlaması bazan yaqınlardan, bazan da uzaqlardan eşitile edi. Uzun boylu yigit bu yerde turıp beklemelerini teklif etti. Olar üçü de, şu yerde kesilip bıraqılğan ağaç üstüne oturdılar. "Azamatnıñ" seci artıq zşitilmez oldı. Köylü yaş onıñ tavşannı pek uzaq aydağanını ayttı, soñra ilâve etti:
— "Azamat" işini bilir. O tavşannı ille bu tarafqa aydap ketirir.
Saqallı student kene sözge başladı:
— Bundan eki yıl evel, bir baar künü edi. Tizemniñ Abduramanı maña avğa çıqmamıznı teklif etti. Zaten, meni avcılıqqa alıştırğan da o oldı ya... Men baarde avcılıqnıñ yaramağanını, şimdi olarnıñ bala doğurmaq devirleri olğanını aytıp toqtatmaq istedim. Lâkin o, avlanmaq degende qayadan atar edi. Zorladı, men de razı oldım. Çıqtıq. Eki tavşan rast ketirdik, ekisini de o attı. "Semiz tavşanlar urdıq" dep quvanştıq. Lâkin içlerini temizlegende, yüklü olğanlarını kördik... Tizem Abduramanğa pek darıldı: "Yazıq, gunâ degilmi, baq bu ayvançıqlarnı... Bir tavşan dep, bir taqım masumçiklerniñ canını qıydıñ",— dedi. Olarnı men de acıdım, bir daa avğa çıqmaycağımı aytıp yemin ettim... Lâkin fayda bermedi... küz kelgeninen Abduramanğa qoşulıp kettim...
Köylü yaş soradı:
— Tizeñizniñ oğlu Abduraman öldi, dediñizmi?
— Ebet, öldi. Öz-özüni öldürdi... Ayttım ya, o av delisi edi. Onıñ közüne er şey tavşan, yahud da, bödene olıp körünirdi. Oña yaqmağan ilâcları qalmadı... Lâkin savultamadılar... Yatqan yerinden sıçrap turar, tüfekke yapışır ve ev içinde raflarğa, yastıq artlarına közler edi. Onıñ bu işlerinden qorqıp er zaman tüfegini boş tutar ediler, lâkin bir kün qaydandır, tolu patronlar alğan. Evde yalıñız qalğanda tüfegini öz köküsine tirep, tetigini ayağınen basqan da, şay etip öz-özüni atqan...
Köylü yaş közünen uzaqlarda "Azamatnı" araştırdı. Soñ, saqallı studentke burulıp soradı:
— Demek, siz bir tavşan ursañız, avcılıqnı büs-bütün bıraqacaqsıñız, öylemi?
— Yemin etip aytam, bıraqacağım...
— Beriñiz, tüfegiñizni baqayım...
O, saqallı studentniñ elindeki tüfegini aldı, evirip-çevirip baqtı:
— Tüfegiñiz yahşı,— dep qaytardı.— Men sizge bugün qaç yıldan berli asret olğan tavşanıñnı urdırayım. Keliñiz peşimden!— dedi. Olar uzun boylu yigitni ağaç üstünde qaldırıp, derege tüşti ve qarşı tavğa kirdiler. Köylü yaş saqallı studentni tav arasında bir soqaqqa ketirdi:
— Mında bekleñiz, "Azamat" tavşannı ille bu yerden keçirir, atarsıñız,— dep saqallını anda taşladı; özü kene eski yerine qayttı.
Köylü yaş ketken soñ, saqallı student tüfeginden patronnı çıqarıp, onıñ yerine yañısını qoydı ve bekledi.
Daqqalar uzağan sayın uzadı. Ayaq üstünde beklep turmaq saqallı studentni yorultmadı. Eger kerek olsa, o bu yerde aftalarnen bekleycek ve ille "Azamatnıñ" aydap ketirecek tavşanını uracaq edi.
"Azamat" onı çoq bekletmedi. Aradan beş-on daqqa keçer-keçmez başta uzaqtan, soñra ketken sayın yaqından "Azamatnıñ" avlaması eşitildi. Köylü yaş dereniñ qarşı tarafından "Muqayt oluñız!"—dep bağırdı. Saqallı student muqayt oldı, tüfegini eline alıp, davuş kelgen tarafqa közlep bekledi. Tavşan körüngeni kibi onı atacaq edi.
"Azamatnıñ" avlaması pek yaqından eşitildi.
Soñra avlama eşitilgen yaqta qulaqlarını arqasına yatqızıp, olğan quvetini toplap özüni ileri atqan tavşan köründi. O saqallı studentke doğru kele edi.
Saqallı student nefes almayıp tavşannın "menzilge" kelmesini bekledi ve, niayet, tüfek atıldı. Barut dumanı studentniñ közü ögüne cayıldı. O, tüfegini yerge taşlap, urğan avına çaptı, lâkin közlerine inanmay, turğan yerinde mıhlanıp qaldı. Onıñ ögünde tamam eki qulağı arasından urulğan "Azamat" sozulıp, ölip yata edi...
Köylü yaş av urulğan yerge kelgende, anda "Azamatnıñ" ölüsini kördi. Onıñ qanı miyine urdı. Tüfegini eline alıp, saqallı studentni araştırdı ise de, bulamadı. Çünki saqallı student de, tavşan kibi, çoqtan ğayıp olıp ketken edi...