Несирджи, шаир, драматург, публицист, режиссёр, киносценариеджи, актёр, терджюман Умэр Ипчи Къырымнынъ къадимий Багъчасарай шеэринде догъду, 1897 сенеси. О башта Исмаиль бек Гаспралы тарафындан мейдангъа кетирильген Янъы Усул мектебинде, сонъра Тавдайыр (Къырым) ве Гъалия (Башкъортстан) Медреселеринде тасиль алды.

Умэр Ипчи Къырым мектеплеринде муаллимлик япты, Багъчасарайда, Ялтада, Акъмесджид шеэрлериндеки театро медениет оджакъларында фаалиет косьтерди, Къырым девлет драмтеатрода директор вазифесинде булунды, «Енъи дюнья» газетасында чалышты. Онынъ, Къырым матбуаты саифелеринде мунтазам суретте дердж этилип барылгъан, эдебият ве санъат мевзуларында, я да къырым миллети огюнде тургъан ава киби зарур меселелер хусуста публикациялары – атешин чыкъышлары, окъуйыджылар тарафындан эр вакъыт сабырсызлыкъле бекленильди, окъулды ве олардан маневий гъыда алынып турулды.

Затен, Умэр Ипчининъ иджады, кениш бир куреш мейданны анъдыра десек, акъикъаткъа уйгъун келе билир. Чюнки онынъ къалеми астындан чыкъкъан юксек бедий севиеде иджадий махсулатлар – олсун назмиеттен, олсун несирден, олсун драматургиядан ве иляхре… ве иляхре… эписи Къырым ве онынъ эвлятлары къырымларнынъ бутюн саалардаки илерилев – инкишаф джерьянында муим роль ойнады.

Умэр Ипчининъ иджады назмиеттен башлады. О, озюнинъ Уфа шеэринде (Башкъортстан) окъугъан девиринде (1914 – 1916) «Медресе», «Эвлерге бакъкъанда», «Чыракълар», «Кимден ярдым» киби шиирлер яратты. Айны шу йыллары да, «Босагъа» серлевалы ильки икяесини язды. 1917 сенеси яраткъан «Гъазы Мансур» поэмасы исе, генч Умэр Ипчининъ дюньябакъышына, фельсефесине темель къойды. О озюнинъ мезкюр эсерини язгъанда бир тамам догъмуш къырым халкъынынъ кечмишине, онынъ къараманане тарихына эсасланды… Муэллиф тарафындан язылгъан назм эсерлер «Шаркъ къадынлыгъы» (1926) ве «Куреш ичюн» (1928) шиирлер джыйынтыкъларындан ер алдылар.

Умэр Ипчи 1925 сенеси къырым халкъ къараманы Алим Азамат Огълу мевзусында махсус киносценарие язды ве о девирнинъ белли кинорежиссёры Герман Тасин тарафындан «Ялта» кинофабрикасында «Алим – Къырым йигити» намында фильм ишленип чыкъарылды. Эбет, Умэр Ипчи гъает махсулдарлы бир иджадкяр оларакъ, о пек чокъ несир ве драматургия эсерлери яратты. «Шаин Герай», «Фаише», «Таир иле Зоре», «Ненкеджан», «Алим», «Азат халкъ», «Душман», «Тарахташлы Сеид Огълу Сейдамет»… киби сана пьесалары эм де «Хатип», «Тесадюф», «Асан»… повестьлери, «Куреш», «Къакълыкъ базары», «Авджы», «Джевап», «Багъчеван», «Къартлар», «Амо автобусында», «Мырзанынъ хатире дефтеринден»… икяелери, «Ачлыкъ», «Оджалар», «Алим» романлары иште булар джумлесиндендир. Бундан гъайры, бу буюк сыма джиан эдебиятындан «Мешаннынъ дворянлыгъы» (Мольер), «Гамлет» (Шекспир), «Айдутлар» (Шиллер), «Атеш» (Барбюс), «Овод» (Войнич), «Ана» (Горький), «Демир ташкъыны» (Серафимович), «Казакилер» (Толстой)… киби сыра-сыра эсерлерни ана тилине – къырым тилине чевирип нешир этти. Бунынъле, о догъмуш, севимли халкъыны джиан эдебиятынынъ базы нумюнелериле таныш этти.

Бу ерде бир шейни даа сёйлеп кечмели ки, Умэр Ипчининъ эсерлеринден базылары нам-нишансыз гъайып олдулар. Эбет, язылгъан шей гъайып олмай, велякин, теэссюф ки, бугунь де-бугунь о гъайыпларнынъ не ерде яткъаны аля даа белли дегиль.

Умэр Ипчининъ иджады энъ гурьлеген бир вакъытта, о, Къырым АССР УГБ НКВД тарафындан уйдурылгъан къарар иле якъаланды (1937 сенеси, октябрь 22-де). НКВД хадимлери акъылгъа сыгъмайджакъ уйдурмасион тамгъалар къойып, оны махкеме эттилер. Нетиджеде, сахте махкеменинъ чыкъаргъан сахте къарары муджиби о узакъ муддетли апс джезасына укюм этильди. Базы бир малюматларгъа коре, Умэр Ипчи 1955 сенеси, январь 11-де Томск (Русие) рухий хасталыкълары хастаханесинде джан бере – эляк ола.

Къырым миллий медениетининъ буюк, парлакъ сымаларындан бири – Умэр Ипчи азретлери, ХХ-нджи юзйыллыкънынъ башларында мейдангъа кельген фаджиалы коммунистлер девлети къурумынынъ невбеттеки къурбаны олду.