Edebiyat tarihından
XII - XXI tarihiy yüzyıllıqlarda yaşap icad etken Qırım milliy yazıcılarınıñ cedvelini tizüv ceryanında, o ya da bu qalem saibiniñ nesirde, nazmda, dramaturgiyada yaratqan bediy eseri ne derecede fikir – felsefe ile suvarılğanı köz ögüne alınıp çalışıldı ve Alla qısmet etse öyle de devam etilecek.
Bu yerde bir şeyni daa qayd etmeli ki, mezkür tarihiy cedvelge kirsetilgen yazıcılarnıñ endi bir qısımı "Vetanımnıñ hoş aenki…" saytınıñ "Edebiyat galereyası" saifesinden hronoloci tertipte yer aldı.
Qırım milliy yazıcılarınıñ cedveli
(elifbe tertibinde)
- Abdulbaqiy XVI-ncı asır. Şair.
- Abdulla Efendi, Afifeddin (Afifiy) (Afifeddin Abdulla Efendi (Afifiy). XVI – XVII a.a. Şair. Ülema.
- Abdulmecid Efendi. XIV-nci asır. Şair.
- Abduraman, İsa (İsa Abduruman). Doğdı: 1937. Edip. Şair. Publitsist.
- Ablâlimov, Mambet (Mambet Ablâlimov). 1935 – 1990. Şair.
- Aciredinov, Pevat (Zeti)(Pevat Aciredinov. Pevat Zeti). Doğdı: 1939. Şair. Publitsist. Etnograf.
- Adil, Amet (Amet Adil). Doğdı: 1942. Şair.
- Afifzade, Abdulaziz (Abdulaziz Afifzade. Abdul Aziz Afif-zade). 1611 – 1695. Şair.
- Ahmedhoca Efendi. XIV-nci asır. Şair.
- Akim, Fetta (Fetta Akim). 1911 – 1961. Şair.
- Alâdin, Şamil (Şamil Alâdin). 1912 – 1996. Edip. Şair. Publitsist.
- Ali, Halil Oğlu (Halil Oğlu Ali). XIII-nci asır. Şair.
- Ali, Rustem (Rustem Ali). Doğdı: 1936. Edip. Şair. Publitsist.
- Ali, Şeryan (Şeryan Ali). Doğdı: 1937. Şair.
- Ali, Yusuf (Hapıshorlı) (Yusuf Ali (Hapıshorlı)). Doğdı: 1949. Edip. Maarifçi. Edebiyatşnas.
- Alim, Amdi (Amdi Alim).1905 – 1942. Şair.
- Aliyev, Mambet (Mambet Aliyev). 1916 – 1981. Edip.
- Ametov, Cevdet (Cevdet Ametov). 1917 – 1995. Edip.
- Ametov, Çerkez Ali (Çerkez Ali Ametov). 1925 – 2005. Şair.
- Amit, Osman (Osman Amit). 1910 – 1942. Şair.
- Amit, Emil (Emil Amit). 1938 – 2002. Edip.
- Appaz, Şükriy (Şükriy Appaz). Doğdı: 1951. Şair.
- Aqçoqraqlı, Osman (Osman Aqçoqraqlı). 1879 – 1938. Edip. Publitsist. Arheolog. Edebiyatşnas. Hattat.
- Asanin, İdris (İdris Asanin). 1927 – 2007. Şair. Tarihçi.
- Aytan, Ramazan (Ramazan Aytan). 1913 – 1989. Şair.
- Ayvazov, Asan Sabri (Asan Sabri Ayvazov). 1878 – 1938. Edip. Dramaturg. Publitsist. Birinci Qırım Milliy Qurultayı Reisi.
- Bavbek, Acemin (Acemin Bavbek). Doğdı: 1939. Şair. Alim.
- Bahşış, İbraim (İbraim Bahşış). 1907 – 1951. Şair. Folklorcı.
- Bektöre, Şevqiy (Şevqiy Bektöre). 1888 – 1961. Edip. Şair. Maarifçi.
- Bolat, Yusuf (Yusuf Bolat). 1909 – 1986. Edip. Dramaturg. Publitsist.
- Bulğanaqlı, Ğafar (Ğafar Bulğanaqlı). 1905 – 1987. Şair. Maarifçi.
- Burnaş, Remzi (Remzi Burnaş). 1920 – 1982. Şair. Maarifçi.
- Canmuhammed. XVII-nci asır. Şair.
- Cavtobeli, Ziyadin (Menliazizov) (Ziyadin Cavtobeli (Menliazizov)). 1905 – 1991. Şair (keday). Publitsist.
- Celil, Rustem (Rustem Celil). 1951. Şair.
- Cevheriy, Mustafa (Cevheriy) (Mustafa Cevheriy (Cevheriy)). XVII-nci asır – 1707. Şair.
- Çaylaq, Refat (Refat Çaylaq). Doğdı: 1933. Şair.
- Çelebicihan, Noman (Noman Çelebicihan). 1885 – 1918. Edip. Şair. Qırım Halq Respublikası Reisi. Qırım, Polşa, Litva müsülmanları Müftisi.
- Çergeyev, Asan (Belgisiz) (Asan Çergeyev (Belgisiz)). 1879 – 1946. Şair. Maarifçi.
- Çobanzade, Seitbekir (Seitbekir Çobanzade. Bekir Çoban-zade). 1893 – 1937. Şair. Publitsist. Alim.
- Dağcı, Cınğız (Cınğız Dağcı). 1919 – 2011. Edip. Şair. Publitsist.
- Dermenci, Abdulla (Abdulla Dermenci). 1905 – 1976. Edip. Publitsist.
- Dermenci, Eyup (Eyup Dermenci). 1907 – 1945. Şair.
- Edemova, Üriye (Üriye Edemova). Doğdı: 1938. Edibe.
- Emin, Seitümer (Seitümer Emin). 1921 – 2004. Edip. Şair.
- Erecepova, Sabriye (Sabriye Erecepova). 1912 – 1977. Edibe. Şaire. Sañatkâr.
- Eşmırza (Eşmırza). 1803 – 1883. Şair (keday).
- Faiq, Emir (Emir Faiq). 1909 – 1993. Edip. Kinorejissör.
- Fazıl, Eskender (Eskender Fazıl). 1934 – 2003. Şair. Publitsist.
- Fazıl, Necip Acı (Necip Acı Fazıl). 1908 – 1948. Şair. Dramaturg.
- Feruh, İsmail (Efendi) (İsmail Feruh. Ferruh İsmail Efendi). XIX-ncı asır. Şair.
- Halid, Riza (Riza Halid). 1919 – 2005. Edip. Şair.
- Halilov, Tair (Tair Halilov). 1940. Edip. Şair. Publitsist.
- Gaspralı, İsmail bek (Gasprinskiy) (İsmail bek Gaspralı (Gasprinskiy)). 1851 – 1914. Edip. Şair.Publitsist. Naşr. Mütefekkir.
- Geray Han, I Mengli (I Mengli Geray Han). 1445 – 1514. Şair. Ükümdar.
- Geray Han, II Mengli (II Mengli Geray Han). 1682 – 1739. Şair. Ükümdar.
- Geray Han, IV Sofu Muhammed (Kâmiliy, Hani) (IV Sofu Muhammed Geray Han (Kâmiliy, Hani)). 1591 – 1676. Şair. Ükümdar.
- Geray Han, Bara Ğazı (Ğazaiy) (Bora Ğazı Geray Han (Ğazaiy)). 1501 – 1607. Şair. Ükümdar. Serasker.
- Geray Han, Rezmiy Bahadır (Rezmiy) (Rezmiy Bahadır Geray Han (Rezmiy)). 1601 – 1641. Şair. Ükümdar.
- Geray Han, Selim (Selim Geray Han). 1634 – 1704. Şair. Ükümdar.
- Geray Sultan, Alim (Alim Geray Sultan). 1772 – 1823. Şair. Ükümdar.
- Geray Sultan, Şahbaz (Siret) (Şahbaz Geray Sultan (Siret)). 1795 – 1836. Şair.
- Geraybay, Amdi (Amdi Geraybay). 1901 – 1930. Şair. Maarifçi.
- Ğafar, Cafer (Derviş) (Cafer Ğafar (Derviş)). 1898 – 1938. Edip. Şair.
- İlmiy, Ablâkim (Altayli) (Ablâkim İlmiy (Altayli)). 1887 – 1947. Edip.
- İpçi, Ümer (Alkeday) (Ümer İpçi (Alkeday)). 1897 – 1955. Edip. Şair. Dramaturg. Publitsist. Rejissör.
- İsmetiy. XVIII – XIX-ncı a.a. Şair.
- İshaq, Mevlâna (Mevlâna İshaq). XIV-nci asır. Şair.
- Kefeviy, Muhammed Şefiq (Muhammed Şefiq Kefeviy). XVI-ncı asır. Şair. Ülema (alim).
- Kefeviy, Seidmusa Efendi (Seidmusa Efendi Kefeviy. Seid Musa Kefeviy). 1583 – 1644. Şair. Ülema. Adliyeci.
- Kefeviy, Üsein (Üsein Kefeviy). XVI-ncı asır. Şair. Edebiyatşnas alim.
- Kence, Cemil (Cemil Kence). 1896 – 1945. Şair. Maarifçi.
- Kerim, Altay (Altay Kerim). Doğdı: 1939. Şair. Edebiyatşnas.
- Kermençikli, Cemil (Cemil Kermençikli). 1891 – 1942. Şair. Maarifçi.
- Kermençikli, Ercivan (Ercivan Kermençikli). 1924 – 1994. Şair.
- Lâtifzade, Abdulla (Abdulla Lâtifzade). 1890 – 1938. Şair. Maarifçi.
- Mambet, Bilâl (Bilâl Mambet). 1935 – 2009. Şair. Publitsist. Sañatkâr.
- Mamut, Enver (Enver Mamut). Doğdı: 1935. Şair. Alim.
- Martın, Muarrem (Muarrem Martınov). 1906 – 1995. Şair.
- Mecitova, Cevaire (Cevaire Mecitova (Cevaire)). 1913 – 1992. Şaire.
- Mefayev, Amet (Amet Mefayev). 1917 – 1976. Şair.
- Memet, Saliha Acı Fazıl Qızı (Saliha Acı Fazıl Qızı Memet). 1903 – 1961. Şaire.
- Murad, Ğani (Ğani Murad). 1910 – 2012. Edip. Dramaturg. Rejissör. Artist.
- Murad, Reşid (Reşid Murad). 1916 – 2000. Edip. Şair. Publitsist.
- Mustafayev, Nuri (Mustafa, Nuriy) (Nuri Mustafayev. Hacı Nuriy Mustafa. Hacı Nuri Efendi). 1930 – 2011. Şair. Publitsist. Müfti.
- Muyedin, Rustem (Rustem Muyedin). 1919 – 2012. Edip. Şair. Publitsist
- Mühsin, Mevlâna Qadı (Mevlâna Qadı Mühsin). XII-nci asır. Şair. Adliyeci.
- Niyaziy, Memet (Memet Niyaziy). 1878 – 1931. Şair. Maarifçi.
- Nuzet, Memet (Memet Nuzet). 1888 – 1934. Şair.
- Odabaş, Abibulla (Timurcan) (Abibulla Odabaş (Timurcan)). 1881 – 1938. Şair. Maarifçi.
- Osman, Ayder (Ayder Osman). 1938 – 1997. Edip. Publitsist.
- Özenbaşlı, Seitabdulla (Seit-Abdulla Özenbaşlı. Seitabdulla Özenbaşlı). 1867 – 1924. Şair. Dramaturg.
- Özenbaşlı, Amet (İndemez) (Amet Özenbaşlı (İndemez)). 1893 – 1958. Edip. Publitsist.
- Özqırım, Reşid Aşqı (Çorabatır) (Reşid Aşqı Özqırım (Çorabatır)). 1893 – 1969. Şair.
- Paşi, İbraim (İbraim Paşi). 1918 – 2008. Edip.
- Qadrizade, Abduraman (Abduraman Qadrizade. Abduraman Qadri-zade). 1876 – 1938. Şair.
- Qadır, Irğat (Irğat Qadır). 1905 – 1945. Şair.
- Qandım, Yunus (Yunus Qandım). 1959 – 2005. Şair.
- Qırımlı, Muhammed (Mahmud) (Muhammed (Mahmud) Qırımlı). XII-nci asır. Şair.
- Qırımiy, Muhammed (Muhammed Qırımiy). XVII – XVIII a.a. Şair.
- Qurtnezir, Zakir (Zakir Qurtnezir). 1933. Şair. Publitsist.
- Rahmi Efendi, Mustafa Mustafa Rahmi Efendi. XVII-nci asır. Şair. Tarihçi. Devlet erbabı.
- Ramiz Paşa, Abdulla (Abdulla Ramiz Paşa). 1765 – 1813. Şair. Adliyeci.
- Refat Efendi, Ebubekir (Ebubekir Rifat Efendi. Ebubekir Rifat Efendi). XVIII – XIX a.a. Şair. Devlet erbabı.
- Sarayi, Seyfi (Seyfi Sarayi). 1321 – 1396. Şair.
- Selâmet, Enver (Enver Selâmet). 1917 – 1981. Şair.
- Selim, Şakir (Şakir Selim). 1942 – 2008. Şair. Publitsist.
- Selimbaba, Qırımlı (Divane Selim) (Qırımlı Selimbaba (Selim Divane)). XVII – XVIII a.a. Şair. Adliyeci. Ülema.
- Sevdiyar, Memet (Memet Sevdiyar). 1913 – 1999. Şair. Publitsist.
- Seydamet, Cafer (Qırımer) (Cafer Seydamet (Qırımer)). 1889 – 1960. Edip. Publitsist. Devlet erbabı.
- Seydamet, Cemil (Buzlu) (Cemil Seydamet (Buzlu)). 1903 – 1977. Edip. Publitsist.
- Seytabla, İbraim (İbraim Seytabla). 1950. Şair.
- Suleyman, Maqsud (Maqsud Suleyman). 1909 – 1953. Şair.
- Suleyman, Löman (Löman Suleyman). 1920 – 1993. Şair. Maarifçi.
- Sultan, Şahbaz Geray (Siret) (Şahbaz Geray Sultan (Siret)). 1795 – 1836. Şair.
- Şakirali, Yaqub (Yaqub Şakirali. Yaqub Şakir-Ali). 1890 – 1930. Şair.
- Şeihzade, Abdureim (Altañlı) (Abdureim Şeihzade (Altañlı)). 1898 – 1976. Şair.
- Şemizade, Eşref (Eşref Şemizade. Eşref Şemi-zade). 1908 – 1973. Şair. Edebiyatşnas. Publitsist.
- Şuayıp, Abdulla Veli (Abdulla Veli Şuayıp). 1913 – 1991. Şair.
- Tarhan, İlyas (İlyas Tarhan). 1900 – 1938. Dramaturg. Publitsist. Devlet erbabı.
- Temirqaya, Yunus (Yunus Temirqaya). 1915 - 2004. Şair.
- Tınçerov, Raim (Raim Tınçerov). 1908 – 1973. Edip. Publitsist.
- Toqtarğazı, Üsein Şamil (Üsein Şamil Toqtarğazı). 1881 – 1913. Edip. Şair. Dramaturg. Maarifçi.
- Turupçı, Server (Server Turupçı). 1914 – 1985. Şair.
- Ümer, Aşıq (Aşıq Ümer). 1621 – 1707. Şair (saz şairi).
- Ümerov, Nuzet (Nuzet Ümerov. Nuzet Ümerov). Doğdı: 1931. Şair.
- Ümerov, Ervin (Ervin Ümerov. Ervin Ümerov). 1938 – 2007. Edip.
- Velilâ, Abilkerim (Abilkerim Velilâ). 1934. Şair.
- Yaşar, Memedemin (Memedemin Yaşar). 1936. Şair.
- Yurtsever, Memet Vani (Memet Vani Yurtsever). 1907 – 1994. Edip. Dramaturg.
- Yusuf, Nevzat (Nevzat Yusuf). 1936. Edip. Şair.
- Yürter, Feyzi Rahman (Feyzi Rahman Yürter). 1927 – 2009. Edip. Şair.
- Yürter, Fikret (Qırımlı) (Fikret Yürter (Qırımlı)). 1932 - 2020. Şair. Publitsist.
- Zekkiy, Yaqub (Yaqub Zekkiy). 1917 – 1977. Edip.
- Ziyadin, İsmail (İsmail Ziyadin). 1912 – 1996. Şair. Maarifçi.